به گزارش اصفهان زیبا؛ مسعود یاوری، متولد 1338، هنرمند سازنده ظروف چوبی دستساز در محله حسنآباد است. او از کودکی در این محدوده بزرگشده و پدرش قریب به 58 سال میشود که ساکن محله حسنآباد است. پدر و پسر در ساختن ظروف چوبی فعالیت دارند. او این حرفه را از زمان نوجوانی از پدرش آموخته و ابتدا در کارگاه پدرش مشغول شاگردی بوده است. بعد از سالها شاگردی و یادگیری در نزد او و با توجه به علاقه و پشتکاری که در این زمینه داشته، با کسب تجربه توانسته است خودش هم به درجه استادی در این هنر برسد و مستقل به ساختن ظروف چوبی در کارگاهش بپردازد.
سابقه خانوادگی در تولید ظروف چوبی دستساز
او درباره سابقه انجام این هنر در خانوادهاش به «هممحله» میگوید: «پدرم سالیان متوالی در این حرفه بوده و بنده نسل سوم این هنر و پسرم نسل چهارم این حرفه در خانوادهام در محله حسنآباد است. در بازار حسنآباد کارگاه ظروف چوبی دستساز داریم که به خریداران اجناس را ارائه میدهیم. قبل از اینجا کارگاه پدرم در مکانی دیگر بود؛ بعدازآن به محله حسنآباد آمدیم. در طول این سالها کارگاه ما در این محدوده بوده است و در این حرفه بنده و یکی از فرزندانم، شغل پدر را بهطور دائمی ادامه دادهایم و مشغول انجام این حرفه در کارگاه هستیم. بنده زمانی که محصل بودم، در کارگاه پدرم در این حرفه شاگردی میکردم و بعد از پایان تحصیلات و گرفتن مدرک دیپلم، وارد شغل پدرم در کارگاه او شدم.»
این هنرمند ظروف چوبی دستساز تصریح میکند: «بیشتر کارهای تولیدی ما در کارگاه حسنآباد چوبی است و با انواع چوبهای متفاوت کار میکنیم؛ در حال حاضر هم مشغول ساختن قابهای آینه نیمگرد و مدلهای متفاوت این قابها هستیم و ظروف چوبی دستساز هم تولید میکنیم. در شرایط فعلی مکان دیگری را مخصوص انجام این کار قرار دادهایم؛ به دلیل اینکه در حال حاضر، مقداری مشغلههایمان با همدیگر همخوانی نداشت، مدلهای مختلف پیاله (کاسه) و شاتهای قهوه را که با چوب و برنج با همدیگر ادغام شده است، انجام میدهیم. روی ظروف قلمزنی و کارهای متفاوت که رؤیت آنها از نزدیک ظرافت این هنر را به بیننده نشان میدهد، انجام میشود.»
او خاطرنشان میکند: «زمانی که محصل بوده و از نوجوانی نزد پدرم به انجام این کار مشغول بودم و شاگردی میکردم، با علاقهای که به یادگیری این هنر داشتم، سعی کردم در مسیر انجام این هنر پیشرفت کنم؛ در حال حاضر هم مستقل شدم و مشغول به کار هستم؛ یعنی بعد از 1360 به این کار پرداختم و از دوران نوجوانی تمام اوقاتفراغتم را نزد پدرم به یادگیری این حرفه اختصاص دادم و بعدازآن باپشتکار زیاد خودم به درجه استادی در این حرفه رسیدم.»
ظرافتها و سختیهای یادگیری ساخت ظروف چوبی
یاوری درباره ظرافتها و سختیهای یادگیری ساخت ظروف چوبی اظهار میکند: «اگر افراد علاقهمند این هنر را نزد استادان این حرفه بیاموزند، معمولا میبینند که بیشتر با ابزار، کارهای خودشان را انجام میدهند و برای پیشرفت در این حرفه، کسب تجربه ضرورت دارد. در هنگام کار و برش چوب، میتوانند از تجربههای خودشان استفاده کنند. آنها بهخوبی میدانند کدام طرف چوب مقاومتر است و میتوانند آن را برش دهند و درعینحال کدام طرف چوب مقاوم نیست و باید از برشدادن آن امتناع کنند و کدام چوب ساده بوده و به برش معمولی نیاز دارد؛ درواقع بهخوبی میفهمند که همه مدل برش برای چوب وجود دارد و تنها با تجربهداشتن در این حرفه این نکتهها را بهدست میآورند.»
او ادامه میدهد: «همه این موارد در این حرفه و هنر بر مبنای سالها کسب تجربه بهدست میآید. افرادی که وارد این حرفه میشوند، سالهای متوالی در کنار کار، تجربه کسب میکنند؛ یعنی پیشرفت در این هنر اینطور نیست که افراد به شکل تئوری و کتابی بخوانند و بیاموزند؛ باید علاقهمندان به یادگیری این حرفه، حتما برشزدن را به شکل عملی انجام دهند و این کار نیاز به پشتکار فراوان دارد و باید افراد با سختیهای این حرفه هم کنار بیایند و ساعتهای متوالی کار کنند تا ظروف چوبی دستساز را که مدنظرشان است، بتوانند تولید کنند.»
این هنرمند سازنده ظروف چوبی تأکید میکند: «نسل جوان اگر بخواهد وارد حرفه ساخت ظروف چوبی شود، باید به این کار علاقه داشته باشد. جوانان باید بدانند که این کار، پرخطر بوده و درعینحال بسیار ظریف و زیباست. پرخطربودن به این دلیل که استادکار در این حرفه معمولا با ابزارآلاتی مانند اره، رنده و وسایل تیز سروکار دارد؛ به همین علت است که میبینیم حدود 90درصد نجاران که با چوب و ابزارآلات کار میکنند، هنگام کار انگشت آنها قطعشده یا دچار آسیب بدنی میشوند. استادکاران و شاگردان باید در این حرفه بهطور مداوم مواظب باشند که دچار آسیب بدنی نشوند. جوانان باید به یادگیری این هنر علاقه داشته باشند تا بتوانند پیشرفت کنند. اگر از روی اجبار به این کار بپردازند، برای آینده آنها فایدهای ندارد و بعد از مدتی از انجام آن خسته میشوند و رهایش میکنند.»
تولیدات قابهای آینهای و ارسال به خارج از کشور
او میافزاید: «خریداران محصولات ما معمولا افراد این محله و اطراف اصفهان و استانهای دیگر هستند؛ تولیدات قابهای آینهای را حتی به خریداران خارج از کشور هم ارائه میدهیم؛ ظروف چوبی نیز در اصغرآباد تولید میشود. تعدادی از این ظروف چوبی را برمیداریم و کارهایی روی آنها انجام میدهیم؛ برای مثال، روی این ظروف چوبی سنگ فیروزه یا مینیاتور میزنیم؛ تعدادی از کارها مانند بانکههای قهوه و شات قهوه چوبی را معمولا خودمان در همین کارگاه از ابتدا تا انتها انجام میدهیم. بنده در این کارگاه این هنر را به فرزندانم هم آموختهام. یکی از پسرانم بهطور مداوم به انجام این کار مشغول است؛ شاگردانی هم داشتهام که این حرفه را از بنده آموختهاند و در حال حاضر برای خودشان بهطور مجزا کارگاه دارند.»
یاوری در خصوص مشکلات اصلی این هنر عنوان میکند: «گرانبودن صنایعدستی موجب شده است خریدار برای محصولات کمتر از قبل وجود داشته باشد؛ برای مثال، امروز با خریدار درباره جنس و ظروف چوبی صحبت میکنیم و بهوضوح میبینیم که در بازار روزبهروز قیمت اجناس متغیر است؛ یعنی چند روز بعد اجناس گرانتر میشود و قیمتها افزایش پیدا میکند.»
او تصریح میکند: «جذب خریداران برای محصولات چوبی به این صورت است که محصولاتی را که ما در کارگاه میسازیم، معمولا خریداران میآیند و این تولیدات را از نزدیک میبینند و بعد از پسندیدن، به ما سفارش خرید میدهند و اجناس را میبرند. اگر در هنری کار استادکار خوب و باکیفیت باشد، بهطور یقین خریدار برای محصولات او از قبل وجود دارد؛ یعنی خریدار از قبل نمونه کار را که میبیند، علاقهمند میشود و برای خرید جنس مراجعه میکند. ساخت ظروف چوبی دستساز کاری بسیار ظریف، سخت، سنگین و پرخطر است. بنده بعد از ساعتها کار و مصرف انرژی وقتی محصولی را تولید میکنم، بهطور یقین به آن حس بسیار خوبی دارم و اگر نتیجه کارم خوب دربیاید خودم هم راضی و خوشحال هستم.»
