سرباز مزدور

به گزارش اصفهان زیبا؛ طی روزهای اخیر با اعلام خبر سقوط جت شخصی یوگنی پریگوژین، بنیان‌گذار گروه شبه نظامی «واگنر»، در 23 آگوست که نزدیک به دوسال مشارکت جدی با ارتش رسمی روسیه در خط مقدم جنگ با اوکراین داشت و پیش‌تر با شورشی علیه دولت رسمی روسیه در متهم‌کردن نیروهای ارتش این کشور در حمله به مواضعش مطرح بود، بحث گروه‌های خصوصی شبه‌نظامی و نوع همکاری آن‌ها با ارتش‌های رسمی دنیا بیش از گذشته به میان آمده است.

ارتش‌هایی که با استخدام داوطلب در جنگ‌ها شرکت می‌کنند و وفاداری مبارزان مسلح آن‌ها به جای ملت و کشور به سازمان‌هایی است که در آن‌ها برای جنگیدن مزد می‌گیرند؛ مزدورانی نظامی که البته با توجه به مواجهه با چالش‌های اخلاقی و معنوی بشری نیاز به نظارت دقیق دارند تا در کنار عملیات‌های نظامی، مبانی انسانی و قانونی را نیز رعایت کنند.

طی دهه‌های اخیر نیز شرکت‌های خصوصی نظامی به عنوان عنصر کلیدی در صنعت امنیت و نظامی جهان ظهور کرده‌اند که با داشتن تخصص و تجربیات نظامی متنوع می‌توانند در زمینه‌های مختلف از جمله آموزش نظامی، مراقبت‌های امنیتی، مشاور نظامی و مشارکت در عملیات‌های جنگی همراه با ارتش‌های رسمی دنیا فعالیت کنند.

در مقابل کشورهایی که به استخدام این شبه‌نظامیان روی می‌آورند، علاوه بر حفظ قدرت خود در مواجهه با چالش‌های نظامی امنیتی به دنبال کاهش هزینه‌های نظامی، استفاده از این ارتش‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری آن‌ها در برخورد با شرایط و موقعیت‌های خاص، حفظ امنیت در مناطق خطرناک و البته فرار از پاسخ‌گویی و جلوگیری از متضرر شدن از تبعات سیاسی هستند.

ارتش‌هایی که بدون شک تعداد آن‌ها در جهان بسیار است و در ادامه برخی از آن‌ها را معرفی و از نقش این پیمانکاران نظامی در حمایت از قدرت‌های برتر جهان خواهیم گفت.

بلک‌واتر (Blackwater)

یک شرکت نظامی خصوصی آمریکایی که نام فعلی آن آکادمی  است‌، در سال ۱۹۹۷ میلادی توسط اریک پرینس بنیان‌گذاری شد و در زمینه مدیریت ریسک، ارائه خدمات لجستیک، سرویس‌های امنیتی و نیروهای مسلح خصوصی فعالیت می‌کند.

بر اساس آماری که در سپتامبر ۲۰۱۴ در خصوص عملکرد این شرکت در نیویورک تایمز منتشر شد، مجموع ارزش قراردادهای بلک‌واتر با دولت آمریکا در طول سال‌های فعالیت در عراق، بیش از یک میلیارد دلار بوده‌است.

بلک‌واتر همچنین جزو ۶۰ شرکت امنیتی خصوصی فعال در جنگ عراق بود. دفتر مرکزی این شرکت در شهر مک‌لین، ویرجینیا، ایالات متحده آمریکا قرار دارد. عمده شهرت این گروه به دلیل کشتار میدان النسور در عراق است که در آن جریان، ۱۴ نفر شهروند غیرنظامی عراقی کشته شدند.

این گروه از سال ۲۰۰۳ میلادی بودجه فدرال دریافت می‌کند و مستقیما به سازمان اطلاعات مرکزی پاسخ‌گوست.

در سال ۲۰۱۳ یک زیرگروه از آکادمی به نام «آی‌دی‌اس» یک قرارداد به ارزش ۹۲‌میلیون دلار از دپارتمان محافظان دولتی آمریکا دریافت کرد تا امنیت مأموریت‌ها را تأمین کند. اعضای این گروه بیشتر با لباس‌های شخصی دیده می‌شوند.

واگنر (Wagner)

ارتش خصوصی واگنر یک گروه شبه‌نظامی یا شرکت نظامی خصوصی با وابستگی غیر‌مستقیم به ارتش روسیه است که با استخدام داوطلب در جنگ‌های نیابتی مشارکت می‌کند.

واگنر یکی از مشهورترین شرکت‌های نظامی فعال در منطقه عربی پس از افول ستاره آمریکایی یعنی «بلک واتر» است و نام آن برای اولین بار در جریان الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ مطرح شد.

سقوط و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با اخراج تعداد زیادی از پرسنل نظامی و امنیتی همراه بود که تمایل به تأسیس شرکت‌های امنیتی و نظامی داشتند؛ به طوری که در آن زمان حدود 20 هزار شرکت حفاظتی خصوصی و حدود 4هزار شرکت امنیتی خصوصی و بین ۱۰ تا ۲۰ شرکت نظامی خصوصی وجود داشتند.

ریشه واگنر به شرکت «آوریل» باز می‌گردد که به طور رسمی در سال ۲۰۰۳ در شهر «اریول» به عنوان یک مرکز آموزشی غیردولتی توسط اعضای بازنشسته نیروهای ویژه تأسیس شد.

این شرکت برای حفاظت از عملیات تجاری خود در عراق قراردادهایی با شرکت‌های غیرنظامی مختلف روسیه امضا کرد. چندین شرکت از این شرکت پدید آمدند که مهم‌ترین آن‌ها شرکتی به نام «گروه امنیتی موران» است که در سال ۲۰۱۱ به طور رسمی به ثبت رسید.

شرکت واگنر در ۲۰۱۴ توسط «دیمیتری اوتکین» که در جنگ‌های اول و دوم چچن حضور داشت تأسیس شد. این شرکت برای اولین بار در مارس ۲۰۱۴ در شرق اوکراین زمانی که کرملین نیاز به جنگ در آنجا داشت، در جهت کاهش فشارها علیه روسیه حضور یافت.

واگنر در کریمه، دونباس و لوهانسک فعال بود و نبردهای متعددی را علیه نیروهای اوکراینی انجام داد. واگنر شبکه‌ای از گروه‌ها و افراد مختلف با ادعای 50 هزار نیرو است و تا پیش از جنگ اوکراین در کشورهایی همچون آفریقای شمالی و مرکزی، سودان، غرب لیبی، سوریه و ونزوئلا داشته است.

این گروه از ژوئن ۲۰۱۷ در لیست تحریم ایالات متحده آمریکا قرار دارد و  اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیه‌ای در روز ۲۲ آذر ۱۴۰۰، گروه واگنر همراه با پنج فرد و سه نهاد مرتبط با آن را تحریم کرد.

همچنین در پی اختلافات اخیر رئیس گروه مزدوران نظامی واگنر با مقامات نظامی روسیه و پس از آن که کرملین، یوگنی پریگوژین را به شورش مسلحانه متهم کرد، روز پنجشنبه هفته گذشته جت حامل پریگوژین، سقوط کرد و بنیان‌گذار این گروه به همراه دیگر سرنشینان هواپیما از بین رفت.

جی ۴ اس (G4S)

شرکت خدمات امنیتی بریتانیایی و چندملیتی است که دفتر مرکزی آن، در شهر کراولی بریتانیا قرار دارد. این شرکت در ۱۲۵ کشور جهان، دارای عملیات است و مسئول امنیت بیش از ۱۵۰ فرودگاه در جهان است.

شرکت جی ۴ اس با دراختیارداشتن ۶۵۷ هزار پرسنل، سومین کارفرمای بزرگ خصوصی جهان، پس از شرکت‌های وال‌مارت و فاکس‌کان است. این شرکت همچنین دارای بزرگ‌ترین یگان نیروهای مسلح خصوصی جهان است که برای نمونه مسئولیت اصلی امنیت بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن را بر عهده داشت.

شرکت جی ۴ اس علاوه بر حضور در مناطق جنگی و عرضه خدمات امنیتی در مناطق بحران زده، طراحی، ساخت و اداره زندان‌ها، تدارک مراکز پلیس و قرارگاه‌های پناهندگان را در ۱۲۵ کشور جهان بر عهده دارد. بخشی از سهام شرکت جی ۴ اس در بازارهای بورس لندن و بورس اوراق بهادار کپنهاگ معامله می‌شود.

سازمان یونیتی (Unity Resources)

با بیش از ۱۲۰۰ کارمند در سرتاسر جهان، یونیتی ریسورسز متعلق به استرالیا توانسته است با عقب‌نشینی ارتش‌های مستقل، حضور خود را در عراق افزایش دهد. مدیریت آن متشکل از کهنه‌سربازانی از استرالیا، ایالات متحده و بریتانیاست.

این شرکت نظامی خصوصی بیشتر به خاطر محافظت از سفارت استرالیا در بغداد معروف است، جایی که از سال ۲۰۱۰ سربازان شیلیایی را آموزش داده بود. پرسنل یونیت همچنین مسئول دو تیراندازی جنجالی به خودرو در عراق بودند؛ یکی از آن‌ها یک استاد استرالیایی را کشت و دیگری منجر به کشته‌شدن دو زن غیرنظامی شد.

در خارج از عراق، یونیتی به امنیت در جریان انتخابات پارلمانی لبنان کمک کرده و به تخلیه شرکت‌های نفتی خصوصی از مناطق بحران زده بحرین کمک کرده است. این شرکت همچنین در سراسر آفریقا، آمریکا، آسیای مرکزی و اروپا فعالیت می‌کند.

ارینیس (Erinys International)

با پرسنلی حدودا شانزده هزار نفر از امنیت لوله ترانزیت نفت و مخازن انرژی در عراق پشتیبانی می‌کنند. همچنین از قراردادهای وزارت خارجه ایالات متحده با عراق پیروی کرده است.

بزرگ‌ترین مأموریت آن در سال‌های اخیر، ۱۶۰۰۰ نگهبان خود را به ۲۸۲ نقطه در سراسر کشور برد؛ جایی که آن‌ها از خطوط لوله نفت و سایر دارایی‌های انرژی محافظت می‌کردند.

این گروه همچنین در آفریقا حضور دارد، جایی که به طور سنتی فعالیت‌های خود را متمرکز کرده است. ارینیس اخیرا دو قرارداد در جمهوری کنگو برای امنیت در پروژه‌های بزرگ سنگ آهن و نفت و گاز منعقد کرده است.

گروه امنیتی آسیا (Asia Security Group (ASG

گروه امنیتی آسیا که قبلا متعلق به حشمت کرزی، پسر عموی اول رئیس‌جمهور افغانستان حامد کرزی بود، یک نیروی محلی بزرگ در کشور جنگ‌زده است که حدود ۶۰۰ پرسنل بومی دارد.

این ارتش خصوصی که مقر اصلی آن در کابل است، قراردادهایی به ارزش میلیون‌ها دلار با ایالات متحده به امضا رسانده و گفته می‌شود که از کاروان‌های تأمین ائتلاف که در جنوب افغانستان فعال هستند، محافظت می‌کنند.

البته سربازان گروه امنیت آسیا نیز توسط دین‌کرپ، پیمانکار متعلق به ایالات متحده استخدام شده‌اند. مشخص نیست با قدرت‌گرفتن گروه طالبان وضعیت این گروه به چه شکلی است.

دین کرپ (Dyncorp)

مستقر در ویرجینیا ایالات متحده آمریکا، یکی از هشت شرکت نظامی خصوصی است که به طور خاص توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده انتخاب شد. این گروه بزرگ که سالانه حدود ۳٫۴ میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند، با بیش از ۱۰ هزار پرسنل در سراسر آفریقا، اروپای شرقی و آمریکای لاتین نیز فعال است.

سربازان این شرکت هنگامی که در اوایل دهه ۲۰۰۰ در کلمبیا با گروه‌های شورشی می‌جنگیدند، شهرت خوبی به دست آورند. سربازان این کشور همچنین در پرو مشغول مأموریت‌های مبارزه با مواد مخدر بوده و برای خلع سلاح جنگجویان در سومالی، لیبریا و جنوب سودان اعزام شده‌اند.

آرمو (ARMO)

این شرکت نظامی خصوصی با نه هزار پرسنل از کاروان‌های غیرنظامی در عراق محافظت می‌کردند. این گروه  در بیش از 125 کشور جهان از جمله در مناطق پرتنش آفریقا و آمریکای لاتین حضور فعال دارد.