به گزارش اصفهان زیبا؛ به نقل از ایسنا، باغ عمارت زرشک اصفهان از باغ‌های شاه‌عباس صفوی است که امروزه از آن باغ‌ها فقط نامش مانده است. عمارت موجود در آن نیز متعلق به دوره پهلوی است که از آثار معماری باارزش شهر اصفهان است. سردر این باغ از سی‌وسه‌پل به سمت چهارباغ‌بالاست. در واقع ایده تأسیس و طرح چهارباغ توسط شاه‌عباس صفوی در سال ۱۰۱۶ هجری قمری مطرح شد. در حال حاضر قرار است این باغ به موزه تبدیل شود.
دراین‌باره رئیس موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی موزه ملی ایران، تبدیل عمارت باغ‌زرشک به موزه را یک ایده ایدئال و مرهمی بر زخم‌های میراث فرهنگی دانست و گفت: این عمارت دارای ساختارهای کلی برای موزه است؛ اما نیازمند تغییرات جزئی است. درعین‌حال لازم است که حریم‌های درجه‌یک ساختمان، حریم‌های بیرونی و محوطه ساختمان حفظ شود.
کرم میرزایی که مسئولیت داوری مسابقه موزه شهرداری اصفهان را نیز برعهده دارد، افزود: این عمارت، محل پیشنهادی برای تأسیس «موزه شهرداری اصفهان»، بنایی شاخص، فاخر و تاریخی است که واجد شرایط موزه‌شدن برای شهر، تاریخ شهرداری و شهروندان اصفهان است.
او عمارت باغ‌زرشک را که در چهارباغ بالا واقع شده، یادگاری از یک باغ زیبا و کارخانه‌های فعال بافندگی ریسباف دانست که مردم اصفهان و سیاحان و گردشگران این شهر با آن خاطره‌های زیادی داشتند و افزود: اکنون این ساختمان در بین فضاهای مسکونی و تجاریِ نوساز و ایستگاه مترو، به‌نوعی تک و محجور مانده است و اثری از آن باغ دل‌انگیز و شاعرانه عصر صفوی و هیاهو و تلاش کارگران ریسباف نیست.
این موزه‌دار اضافه کرد: با توجه به زمینه‌های تاریخی بنا، موقعیت جغرافیایی و ضروریات اجتماعی، پیشنهاد تغییر کاربری این بنا به موزه تحت‌عنوان موزه شهرداری اصفهان مطرح است.
میرزایی با طرح دو پرسش درخصوص تغییر کاربری عمارت باغ‌زرشک به موزه شهرداری، گفت: با توجه به این مسئله دو پرسش وجود دارد؛ نخست اینکه چرا کاربری موزه‌ای برای این بنا مطرح می‌شود؟ دوم اینکه چرا موضوع آن، موزه شهرداری باشد؟
حفظ هویت تاریخی و کالبدی بنا با کمترین دخل و تصرف
رئیس موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی موزه ملی ایران با اشاره به اینکه امروزه یکی از بهترین و رایج‌ترین روش‌ها در دنیا برای حفظ و احیای محوطه‌ها و بناهای قدیمی، تغییر کاربری و تبدیل آن‌ها به موزه است، افزود: این امر سبب می‌شود تا ضمن حفظ هویت تاریخی و کالبدی بنا، با کمترین دخل و تصرف در آن‌ها، بیشترین دستاورد فرهنگی حاصل شود.
او خاطرنشان کرد: از نمونه‌های شاخص در جهان و ایران از تبدیل بنا به موزه، موزه بسیار زیبای آبگینه و سفالینه‌های ایران است که از نمونه‌های موفق به‌شمار می‌آیند.
این موزه‌دار با بیان اینکه شاید برخی تصور کنند که عمارت باغ‌زرشک کارکرد و قابلیت تبدیل‌شدن به سایر مراکز فرهنگی را نیز داشته باشد، اظهار کرد: باید توجه داشت که مخاطبان سایر مراکز فرهنگی محدودند و جامعه کمتری را دربرمی‌گیرند؛ درحالی‌که اساس اهداف و خط‌مشی موزه‌ها در تعریف شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم)، این است که موزه مؤسسه‌ای غیرانتفاعی است که درهای آن به روی همگان گشوده است. همین مطلب مزیت موزه‌ای‌شدن این بنا را بیشتر می‌کند.
جبران بخشی از خرابی‌های میراث فرهنگی و طبیعی
میرزایی فلسفه ایجاد موزه را یادآوری دانست و ادامه داد: فلسفه موزه، یادآوری آن چیزهایی است که بوده و اکنون نیست و یا فراموش شده است. درواقع با تأسیس این موزه در عمارتی واقع در چهارباغ بالا، بخشی از خاطرات مردم زنده می‌شود.
او مزیت دیگر تأسیس موزه در چهارباغ را محیط جغرافیایی آن دانست و گفت: یکی دیگر از مزایای تبدیل این بنا به موزه، موقعیت جغرافیایی و حضور روزانه و زیست شبانه مردم در قالب فعالیت‌های روزانه شهروندان، خرید، مسافران و گردشگران و … است و در این میان موزه شهرداری اصفهان می‌تواند مقصد جذابی باشد.
این موزه‌دار موفق، پیشنهاد موزه شهرداری اصفهان را یک ایده ایدئال و مرهمی بر زخم‌های میراث فرهنگی خواند و افزود: پیشنهاد موزه شهرداری، پیشنهادی ایدئال برای جبران بخشی از خرابی‌های میراث فرهنگی و طبیعی است که در اثر جاه‌طلبی‌ها و تجاوزها، در دهه‌های اخیر و با نام توسعه رقم خورده بودند. این پیشنهاد شاید مرهمی بر این زخم باشد.
میرزایی درخصوص نیازها و الزامات تغییر کاربری بنای باغ‌زرشک به موزه تصریح کرد: اساسی‌ترین الزامات این موزه، کسب مجوزها و استانداردهای موزه‌ای، تدوین اساس‌نامه و سیاست‌گذاری در حوزه مدیریت، برنامه‌ریزی، تدوین سناریوی نمایش و مخاطب‌شناسی است.
او درخصوص چرایی احداث موزه توسط نهادهای رسمی بیان کرد: امروزه بیشتر نهادها و مؤسسات مدرن در ایران، تلاش می‌کنند تا برای حفظ اشیا و اسناد قدیمی که در اختیار دارند و نیز برای بازگوکردن پیشینه فعالیت‌ها و سیر تاریخی تشکیلاتی، به ساخت و احداث موزه در مکان اولیه یا تبدیل بخشی از آن به موزه مبادرت کنند. از نمونه‌های آن می‌توان موزه ارتباطات، موزه ثبت‌احوال و یا موزه‌های بانک‌ها را نام برد.
رئیس موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی موزه ملی ایران ادامه داد: شهرداری نیز به‌عنوان یکی از مؤسسات جدید در ایران که در گذشته با عنوان بلدیه شناخته می‌شد، از این حیث مستثنا نیست. تلاش‌هایی در سطح کشور نیز به‌عمل‌آمده که موزه بلدیه قزوین، رشت و تبریز از نمونه‌های آن است؛ اما موزه شهرداری اصفهان با قابلیت‌های منحصر به خود می‌تواند متمایز باشد.
لزوم حفظ حریم‌های درجه‌یک و حریم‌های بیرونی
میرزایی درخصوص روش‌های ارائه آثار در این موزه گفت: روش‌های مجازی و استفاده گسترده از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و اشکال مشابه آن برای ارائه آثار در موزه پیش‌بینی شده است. در واقع محتوا و نوع چیدمان در غیاب شیء و اثر موزه‌ای بوده که در قالب چندرسانه‌ای به مخاطب عرضه می‌شود.
او ادامه داد: نمایش آثار بدین شکل، از این جهت حائزاهمیت است که برای مخاطبان جوان و امروزی جذاب است و ازنظر دیگر می‌تواند یک الگوی پیشرو باشد که از تجربه‌های دست‌اول برای موزه‌داری ایران به شمار آید.
داور مسابقه موزه شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: از وجه دیگر، نگهداری و حضور اشیا و آثار، ممکن است در اثر ضروریات و الزامات نمایش به تزئینات و نمای داخلی ساختمان لطمه وارد کند و به همین دلیل استفاده از ابزارهای دیجیتالی و نمایش مدرن در شکل چندرسانه‌ای‌ها در این بنا مطرح است.
این موزه‌دار، طریقه نمایش در این موزه را با موزه‌های سنتی و کلاسیک متفاوت دانست و اظهار کرد: شیء موزه‌ای، ممکن است در این شیوه چیدمان، ازنظر فیزیکی، حاضر نباشد؛ اما محتوای آن باید از موضوع‌های مرتبط استخراج شود.
میرزایی با اشاره به اینکه عمارت باغ‌زرشک دارای ساختارهای کلی و لازم برای موزه است اما بازهم نیازمند تغییرات جزئی است، خاطرنشان کرد: درعین‌حال لازم است که حریم‌های درجه‌یک ساختمان و حریم‌های بیرونی و محوطه ساختمان، حفظ شود.
او با بیان اینکه تمهیداتی در خصوص امکانات رفاهی سنجیده شده اما باز هم نیاز است برای مخاطبان اقدامات دیگری انجام شود، تأکید کرد: باید توجه داشت که این بنا و خیلی از بناهای قدیمی دیگری که به موزه تبدیل شدند، از ابتدا برای موزه ساخته نشده بودند. نیاز است که در همه این بناها تغییراتی هرچند جزئی اعمال شود تا قابلیت کاربری موزه را داشته باشند و به یک موزه استاندارد تبدیل شوند.
موزه‌ای به‌عنوان یک فضای شهری پویا برای شهروندان
رئیس موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی موزه ملی ایران ادامه داد: فضاهایی همچون مخزن استاندارد اسناد و اشیا، فضای نمایشگاه‌های موقت، اتاق پژوهش، آزمایشگاه و مرمت آثار، کتابخانه و مرکز اسناد، تالار سخنرانی و اجتماعات و… می‌تواند در غنی‌کردن فضای موزه کمک زیادی کند.
میرزایی در خصوص لزوم ثبت ملی عمارت باغ‌زرشک، اظهار کرد: نسبت عمارت باغ‌زرشک با میراث ملی بسیار اهمیت دارد و دست‌اندرکاران نخست باید به ثبت آن در فهرست آثار ملی مبادرت کنند تا از چتر حمایت سازمان‌های مسئول، به‌ویژه وزارت میراث فرهنگی، اداره کل موزه‌ها و ایکوم ایران برخوردار شود و از تعرض در امان باشد.
او افزود: این عمارت با محوطه محدود آن امروزه در مالکیت شهرداری است که با ایجاد موزه و کارکرد فرهنگی بهینه از آن، علاوه بر حفظ اثر در جهت افزودن به فضاهای بازدیدی در شهر اصفهان و مشارکت در ساخت و اداره یک موزه جدید با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان مبادرت می‌کند.
این موزه‌دار با اشاره به اینکه عمارت باغ‌زرشک با فضاهای اصلی و کارخانه‌های ریسباف که هنوز بقایایی از آن‌ها باقی است نیز نسبت دارد، گفت: با تشکیل این موزه، در گام نخست نوید آن می‌رود که دیگر فضاها نیز به آن الحاق شود تا شاهد موزه‌ای بزرگ در شأن اصفهان و شهروندان آن باشیم و موزه شهرداری اصفهان به‌عنوان یک فضای شهری پویا برای شهروندان و ساکنان اصفهان و حتی برای گردشگران باشد.
میرزایی با اشاره به اینکه به‌نظر می‌رسد نسبت این موزه با شورای شهر اصفهان فراتر از یک امر موزه‌ای است و درواقع محل شنیده‌شدن حرف مردم اصفهان در خصوص شهر و آینده آن است، اضافه کرد: به همین سبب با برپایی رویدادها، سخنرانی‌ها و یادآوری خاطرات توسط شهروندان، شورای شهر اصفهان می‌تواند با شهروندان و ساکنان تعامل برقرار کرده و در تصمیم‌گیری‌های کلان و مدیریت شهر آنان را دخیل کند.
