به گزارش اصفهان زیبا؛ موزه‌ها بهترین نگهبانان آثار ملموس و غیرملموس جوامع بشری هستند. از دیرباز انسان‌ها از خود اشیائی را به یادگار می‌گذاشتند. این اشیا و ابزارها به‌مرورزمان ارزشمند شدند؛ به‌گونه‌ای که خیلی از انسان‌ها دوست دارند آن شیء در اختیارشان باشد. بهترین مکان برای حفظ آن‌ها، موزه‌ها هستند.
با حفظ میراث گذشتگان، چه ملموس و چه غیرملموس، به تقویت بعد فرهنگی یک ملت یا جامعه کمک خواهد شد. موزه‌ها می‌توانند نقش فرهنگی در جوامع ایفا کنند. بهترین نوع برقراری ارتباط با مردم پیرامون هویت گذشته آن‌ها، موزه‌ها هستند؛ اگر که بتوانند به رسالت خویش عمل کنند که این نیز در ید نیروی انسانی است و اینکه متولیان میراث فرهنگی و گردشگری تا چه اندازه در تربیت نیروهای متخصص قدم برداشته‌اند. آیا موزه‌ها توانسته‌اند نقش کلیدی خود را به‌خوبی ایفا کنند؟ موزه‌ها تا چه حدودی در معرفی میراث ملموس و غیرملموس به نسل جوان و نوجوان موفق بوده‌اند؟ آیا نهادهای آموزشی برای زنده‌نگه‌داشتن این میراث در چشم‌انداز خود برنامه‌ای تعریف کرده‌اند؟ و سؤال‌های دیگری که می‌تواند ذهن انسان‌ها را درگیر کند. ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) هدف از ایجاد موزه‌ها را این‌گونه آورده است:
«پژوهش در آثار و شواهد به‌جای‌مانده انسان و محیط‌زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به‌ویژه به نمایش‌گذاردن آن‌ها به‌منظور بررسی و بهره معنوی.»
این روزها از اصفهان خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد؛ فرونشست، آلودگی و خشکی زاینده‌رود که تبدیل به یک زمین فوتبال بزرگ‌شده است! اما می‌توانیم این خبر را به فال نیک بگیریم و آن را کمی مرهم درد اصفهانی‌ها بدانیم.
ایجاد دو موزه در اصفهان؛ ریسباف و باغ زرشک
ریسباف نامی است آشنا برای اهالی اصفهان؛ کارخانه‌ای در جنوب شهر و آخرین بازمانده‌های صنعت ریسندگی.
عطاءالملک دهش که برق را نیز مدیون او هستیم، اولین کارخانه را در اصفهان با نام وطن تأسیس کرد(آن زمان به اصفهان، استان دهم می‌گفتند)؛ بر ویرانه‌های مجموعه کاخ سعادت‌آباد، رو به‌روی آب زلال زاینده‌رود و ریسباف را می‌توان دومین کارخانه نامید.
تأسیس کارخانه ریسباف با مشارکت تجار
روزنامه اخگر درباره احداث این کارخانه در سال 1311 این‌گونه آورده است:«در آبان 1311 هجری شمسی مقام ارشد حکومتی طی سفر به اصفهان و بازدید از کارخانه وطن، به‌طور مشخص به تجار شهر گفت:هنوز به‌طور انفرادی تجارت می‌کنید؟ آیا نمی‌دانید که وضعیت دنیا تغییر کرده و به‌تنهایی کاری از پیش نمی‌رود؟ چرا شرکتی تشکیل نمی‌دهید و طوری کار نمی‌کنید که از واردات مملکت کاسته شود؟ امروز دیگر مطابق اصول سابقه نمی‌توان تجارت نمود. باید روش کار خود را تغییر بدهید. و این بود که دومین کارخانه با پشتکار رضا افشار استاندار وقت و سرمایه‌گذاری تجار افتتاح شد.»
روزگاری در این منطقه صدای بوق تعویض شیفت کارخانه به گوش می‌رسید. روزگاری این مکان، محل ارتزاق خانواده‌های بسیاری بود؛ اما امروزه در آن، سکوت حکمفرماست. دیوارهای این کارخانه در حال خاک‌خوردن است. دیگر خبری از شور و حال دوران حیات کارخانه در چهارباغ بالا نیست و دیگری باغ زرشک، میراثی ملموس که در روزگاری به دست حاکمی نابود شد. آری؛ به همین راحتی! نمی‌دانم در آن‌وقت در اندیشه آن شخص چه می‌گذشت و چگونه توانست این بنای زیبا را با خاک یکسان کند؟! این عمارت هم در طول روزگاران بسیار شاهد بی‌مهری‌ها و مهربانی‌ها بوده است. شاید اگر زمین و دیوارها می‌توانستند سخن بگویند چه چیزها که نمی‌گفتند!
روزی به دستور ظل‌السلطان، حاکم وقت اصفهان و پسر ناصرالدین‌شاه، سربازانی به این بنا هجوم آورده و آن را از جا کندند! و بعدتر کارخانه‌ای به جای این بنا ایجاد شد؛ به همین دلیل اصفهان را منچستر شرق می‌خواندند؛ به خاطر کارخانه‌های صنعتی‌اش.
ریسباف تأسیس شد و به برکت آن، کارخانه‌های نساجی دیگری همانند زاینده‌رود، شهررضا، نختاب، رحیم‌زاده، نور و صنایع پشم و این شد که به اصفهان منچستر شرق یا منچستر ایران می‌گفتند.
در طول تاریخ برخی کوشیده‌اند میراثی حفظ شود و برخی نیز میراثی را از بین بردند! تفاوت تا کجا؟!
عمارت باغ زرشک مدتی در اختیار مرکز همکاری‌های بین‌المللی شهرداری اصفهان بود. این امر باعث مرمت و حفظ بنا شد و خبر خوش اینکه شهرداری اصفهان درحال ساخت یک موزه بزرگ در این بناست. به همین بهانه در خردادماه دیدیم و شنیدیم که در این مکان فاز نخست موزه تاریخ شهرداری اصفهان برپاشده است.
ماهیت آن، روایتی از عملکرد شهرداری یا بلدیه از زمان شروع تاکنون بود و گذری هم به تاریخچه شهر و نمایش تصاویر قدیمی به‌خصوص تصاویر کارخانه در زمان حیات داشت. این نمایشگاه یادآور دهه هشتاد است. زمانی که در ورودی دروازه دولت و نزدیک ساختمان شهرداری، ساختمانی بود زیرین؛ از پله‌ها پایین می‌رفتی و وارد نمایشگاهی می‌شدی که عملکرد شهرداری را به تصویر کشانده بود. نام آن نمایشگاه «نصف جهان» بود.
احداث این دو موزه بزرگ می‌تواند برای شهر خوش‌یمن باشد و مهم‌تر، برای گردشگری شهر. این اقدام یعنی یک قدم پیش به‌سوی توسعه گردشگری اصفهان؛ همچنین برای بهره‌مندی همه مردم می‌توان امیدوار بود موزه مجازی این دو پروژه اجرا شود با عنوان موزه‌ای برای همه مردم ایران و جهان!
