به گزارش اصفهان زیبا؛ وقتی نیازهای روز در هم‌افزایی دقیق بین بازار و دانشگاه ردوبدل شود و دانشگاه خود را ملزم به حل مشکلات اقتصادی، تولیدی و تجارت بداند، فارغ‌التحصیلانی وارد کسب‌وکار می شوند که با علم و دانش به افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد اصفهان کمک می‌کنند.
با وجود این، دانشگاه‌های اصفهان نتوانسته‌اند آن‌طور که بایدوشاید در پرورش نیروهای نوآور و کارآفرین سهمی داشته باشند! علاوه بر این، بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی وقتی وارد فعالیت‌های دانش‌بنیان شده‌اند، نتوانسته‌اند برای مدت زیادی دوام بیاورند.
تأکید بیش‌ازاندازه بر پژوهش صرف و کاربردی‌نبودن دروس دانشگاهی، در این کم‌کاری‌ها دخیل هستند. خصوصیت بارز اقتصاد دانش‌بنیان، اتکا بر علم و جوانان است؛ یعنی اقتصاد دانش‌بنیان دو بال دارد؛ نخست علم و فناوری و دوم نیروی جوان و پرانرژی. بدیهی است که اقتصاد سنتی ما ممکن است در برخی قسمت‌ها موفق و پویا هم باشد؛ ولی صفت غالب آن دوربودن از نیازهای روز دنیاست.
کم‌کاری دانشگاه در پرورش نیروهای کارآفرین و ضعف جایگاه دانشگاه‌ها در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، موضوعی است که فعالان شرکت‌های دانش‌بنیان اصفهان هم روی آن انگشت می‌گذارند.
فارغ‌التحصیلان بی رزومه!
مدیرعامل شرکت سپنتای اصفهان به «اصفهان زیبا» می‌گوید: دانشگاه‌ها در تربیت نیروهای کارآفرین موفقیت چندانی نداشته‌اند. ما از نزدیک شاهد این موضوع هستیم که نیروی کاربلد به‌ندرت پیدا می‌شود و تعدادافرادی که رزومه خوب داشته باشند انگشت شمارند.
شریفیان عنوان می‌کند: دانشجوهای دانشگاه‌های معتبر سریعا برای مهاجرت اقدام می‌کنند و تعداد افرادی که در کنار تحصیل مهارت داشته باشند، کم است؛ درواقع دانشجوها صرفا مدرک دانشگاهی دارند. مدیرعامل شرکت سپنتای اصفهان خاطرنشان می‌کند: بااین حال نمی‌توان از جایگاه دانشگاه‌ها در اقتصاد دانش‌بنیان چشم‌پوشی کرد.
در مواقعی شاهد هستیم که اساتید دانشگاه به کمک دانشجوهایشان شرکت راه‌اندازی می‌کنند یا خیلی از اساتید دانشگاه‌ها در رشد و پیشرفت شهرک علمی‌تحقیقاتی اصفهان نقش داشتند.
شریفیان ادامه می‌دهد: فارغ از تئوری‌محوربودن بیشتر مباحث دانشگاهی، در بسیاری از موارد این ضعف در خود دانشجویان وجود دارد که صرفا به گذراندن مباحث تئوری بسنده می‌کنند، در حالی که دانشجوها در کنار تحصیلشان رزومه خوبی هم باید بتوانند در حوزه تخصصی خودشان ارائه دهند.
او تأکید می‌کند: به اعتقاد بنده برای افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد اصفهان بهتر است بنگاه‌های بزرگ اصفهان مانند فولاد مبارکه، پالایش نفت اصفهان، ذوب‌آهن، پتروشیمی، چدن‌سازان و سایر بنگاه‌های مادر در این زمینه فعال‌تر شوند.
آموزش دانشگاه‌ها کاربردی نیست!
اقتصاد دانش‌بنیان به عنوانی یکی از رویکردهای اساسی در جهان نوین مطرح شده که رویکردهای سنتی را به اقتصاد موردچالش قرار داده است و از دانش به‌عنوان محور اصلی اقتصاد نام می‌برد.
در حالی دانشگاه‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان شناخته می‌شوند که به دلایل مختلف در افزایش این سهم چندان هم دخیل نیستند.
این‌طور که دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی کسب‌وکارهای نوین ایران به «اصفهان زیبا» می‌گوید: در دنیا دانشگاه‌های نسل پنجم فعال هستند؛ اما در کشور ما دانشگاه‌ها در تربیت نیروهای کارآفرین موفق عمل نکرده‌اند. در کمال تأسف شیوه‌های آموزشی دانشگاه‌های ما کاربردی نیست و در جامعه کارآفرینی مسائل علمی به شکل آکادمیک بیشتر مطرح می‌شود که کافی نیست.
دانشگاه‌های علمی‌کاربردی تغییر رویکرد دادند!
فردین شورج بیان می‌کند: دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند آن‌طور که بایدوشاید کارآفرین‌پرور باشند. صرفا برخی دانشگاه‌ها در کنار فعالیت‌هایشان دوره‌های مختلف کاربردی کسب‌وکار برگزار می‌کنند که افراد علاقه‌مند وارد این حوزه می‌شوند و تحصیل می‌کنند؛ اما همچنان مشکلاتی مانند عدم پذیرش مدرک این افراد وجود دارد.
به نظر من اگر دوره‌های کاربردی کسب و کار گسترش پیدا کند و زمینه برای آموزش‌های کاربردی در دانشگاه‌ها فراهم شود دانشگاه‌ها می‌توانند در تربیت نیروهای کارآفرین سهم بیشتری داشته باشند.
شورج خاطرنشان می‌کند: در کشور ما دانشگاه‌های علمی‌کاربردی راه‌اندازی شد تا افراد مشغول به کار یا از تحصیل عقب‌مانده دوره‌ها را به شکل کاربردی یاد بگیرند. دروسی هم که در دانشگاه‌های علمی‌کاربردی معرفی شده کاربردی است؛ اما چون نظام پرداخت ها در کشور ما تابع مدرک تحصیلی از دانشگاه‌های معتبر است (البته معتبر از نگاه سازمان امور استخدامی و نه معتبر از دیدگاه علمی) و صرفا مدرک تحصیلی از دانشگاه‌های علمی مانند دانشگاه تهران برایشان معتبر است، دانشگاه‌های علمی‌کاربردی از حالت کاربردی خارج شده و صرفا به دانشگاه‌های علمی تبدیل شدند.
او می‌افزاید: این در حالی است که در دانشگاه‌های علمی‌کاربردی تعداد دانشجوهایی که دوره‌های کاربردی را آموزش می‌بینند بیشتر از دانشجوهایی است که مشغول تحصیلات آکادمیک هستند؛ ضمن اینکه در دانشگاه‌های علمی‌کاربردی چهره‌های شاخص مانند مدیرعامل شرکت‌های بزرگ و افرادی که صرفا مدرک تحصیلی برایشان مهم نیست آموزش می‌بینند. اگر دانشگاه‌ها مباحث علمی را با مباحث کاربردی تلفیق کنند، می‌توانند سهم بیشتری در تحقق اقتصاد دانش بنیان داشته باشند.
مراکز رشد شبیه قهوه‌خانه‌ها شده‌اند!
دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی کسب‌وکارهای نوین ایران اذعان می‌کند: در حال حاضر دانشگاه‌ها دودسته نیرو تربیت می‌کنند؛ یک سری نیروها بلافاصله اقدام به مهاجرت می‌کنند و یک سری نیز وارد مشاغلی مانند تاکسی‌های آنلاین می‌شوند.
وقتی مسائل علمی به شکل کاربردی مطرح نشود، این مشکلات پیش می‌آید. شورج می‌گوید: دانشگاه‌هایی که دوره‌های کاربردی برگزار می‌کنند، موفق‌تر از دانشگاه‌هایی هستند که صرفا مباحث اکادمیک را مطرح می‌کنند. دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی کسب‌وکارهای نوین ایران اظهار می‌کند: بسیاری از دانشگاه‌ها در مراکز رشدشان شروع به آموزش‌دادن برای شرکت‌های دانش‌بنیان کرده یا پایگاه علم و فناوری راه‌اندازی کرده‌اند.
بااین‌حال روحیه افرادی که در این مجموعه‌ها آموزش می‌دهند اهمیت زیادی دارد. برخی از این مراکز شبیه قهوه‌خانه یا کافی‌شاپ‌ها شده است؛ یعنی عده‌ای صرفا دورهم جمع می‌شوند و مشغول گپ‌وگفت و نوشیدن چای هستند.
شورج می‌افزاید: در کمال تأسف در برخی مراکز رشد، مدیر یا منتور یا کوچینگ هیچ‌وقت حضور پیدا نمی‌کند؛ ازاین رو روحیه شخص مسئول تأثیر زیادی در دانش‌بنیان‌کردن شرکت‌ها دارد.
دانشگاه‌ها انگیزه مادی ندارند!
دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی کسب‌وکارهای نوین ایران تصریح می‌کند: برخی دانشگاه‌ها اصلا انگیزه‌ای برای تأثیرگذاری در فعالیت‌های دانش‌بنیان ندارند. بودجه‌ای به دانشگاه‌ها برای این کار اختصاص داده نمی‌شود و یا اینکه آن‌ها ناچار می شوند با ارقام پایین کار کنند که انگیزه‌ای برای خوب کارکردن ندارند.
او می‌گوید: گاهی مشاهده شده که مثلا یک استاد ترازاول در رشته بتن یا معماری را برای آموزش کارآفرینی انتخاب می‌کنند. این شخص درست است که با مباحث رشته تخصصی به‌خوبی آشناست؛ ولی تجربه و مهارتی در آموزش مباحث کارآفرینی ندارد. باوجود این تفاسیر، اگر افراد انگیزه مادی نداشته باشند، نسبت به مباحث کارآفرینی در دانشگاه‌ها بی‌تفاوت می‌شوند.
توسعه فردی برای نوآورشدن اهمیت دارد!
شورج عنوان می‌کند: برای افزایش نقش دانشگاه‌ها در اقتصاد دانش‌بنیان توسعه فردی دارای اهمیت است؛ یعنی تمام افراد تأثیرگذار در این بخش باید به مرحله‌ای برسند که احساس مسئولیت کنند.
دوم اینکه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان نیاز به عزم جدی‌تر دارد. بسیاری از شرکت‌هایی که مدت دوام فعالیت‌های دانش‌بنیانشان خیلی کوتاه است، در همان سطح شرکت‌های عادی باقی می‌مانند و روش سنتی را درپیش می‌گیرند که موفقیت‌آمیز نیست.
او ادامه می‌دهد: وقتی که شش‌هزار شرکت برای دانش‌بنیان‌شدن ثبت‌نام می‌کنند ولی ۲۰۰ نفرشان انتخاب می‌شوند، دلیل واضحی است که بسیاری از این افراد با مباحث کارآفرینی و فناوری آشنایی ندارند. بسیاری از این شرکت‌ها اصلا روح دانش‌بنیان‌شدن در آن‌ها فعال نیست و فقط تقاضای دانش‌بنیان‌شدن دارند تا به این واسطه امکاناتی از دولت بگیرند.
