به گزارش اصفهان زیبا؛ حجت‌الاسلام رمضانعلی معتمدی در نشست خبری که با موضوع ویژه‌برنامه‌های گرامیداشت روز کتاب، کتاب‌خوانی و کتابدار با حضور اصحاب رسانه در مجتمع مطبوعاتی برگزار شد، با اشاره به اهمیت کتاب و مطالعه در اسلام اظهار کرد: قرآن کریم در آیه «هَل یَستَوی الَّذینَ یعلمَون وَ الَّذینَ لایَعلَمون» آشکارا به ارزش کتاب خواندن، مطالعه و علم و دانش اشاره کرده است.
او ادامه داد: خداوند اولین کلامش را با پیامبر با «اقرأ» شروع می‌کند؛ یعنی ای پیامبر، بخوان و یاد بگیر. این آیه ثابت می‌کند که یادگرفتن هم جهت دارد و جهتش باید الهی باشد. هر یادگرفتن و خواندنی ارزش ندارد.
همچنین امیرالمؤمنین(ع) نیز می‌فرمایند: «در عجبم از کسانی که به غذای جسم خود توجه می‌کنند و به غذای روح خود بی‌توجه هستند.»
این مقام مسئول با بیان فرمایش رهبر معظم انقلاب که کتاب‌خوانی نه‌تنها یک وظیفه ملی، بلکه یک واجب دینی است، به اهمیت وجوب مطالعه و کتاب‌خوانی برای مسئولان کشوری اشاره کرد.
او افزود: پس از انقلاب اسلامی سرمایه‌گذاری خوبی در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی انجام شده است و دولت مردمی هم به این مسئله اهمیت می‌دهد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان در خصوص نقش اصحاب رسانه در بهبود وضعیت کتاب‌خوانی گفت: اصحاب رسانه باید به این موضوع بپردازند که چه کنیم خانواده‌های ما به مطالعه روبیاورند و گفت‌وگو و تبادل‌نظر در خانواده انجام شود.
امروز چالش ما همین فقدان مطالعه و گفت‌وگو در خانواده‌ها و بسنده‌کردن به تلویزیون و موبایل‌ها و شبکه‌های اجتماعی است.
جایگاه اول ایران میان کشورهای منطقه و جهان اسلام
معتمدی ضمن اشاره به اینکه نهاد کتابخانه‌ها یک نهاد غیردولتی است و توسط هیئت امنا به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اداره می‌شود، گفت: در سطح کشور یک شبکه مویرگی با 3728 کتابخانه داریم و پس از مدارس آموزش و پرورش، بزرگ‌ترین شبکه فرهنگی کشور را نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دارد و در راستای عدالت و سرانه فرهنگی فعالیت می‌کنند.
او این کتابخانه‌ها را به این صورت تقسیم‌بندی کرد: 2735 کتابخانه را به‌صورت مستقیم نهاد کتابخانه‌های عمومی پشتیبانی می‌کند، ۸۵۴ کتابخانه به‌صورت مشارکتی اداره می‌شود.
اما آموزش و نرم‌افزار و پشتیبانی این کتابخانه‌ها بر عهده نهاد است. صدوچهل کتابخانه به‌صورت مستقل اداره می‌شود و تأمین فضا و امکانات با خودشان است؛ اما برای فعالیت نیاز به مجوز نهاد دارند.
در این میان، 7500 کتابدار در سراسر کشور در شیفت‌های مختلف، مسئولیت اداره این کتابخانه‌ها را به عهده دارند. معتمدی درباره جایگاه ایران در خارج از کشور بیان کرد: ایران در خصوص تعداد کتابخانه‌ها در بین کشورهای منطقه و نیز در جهان اسلام، رتبه اول را از حیث زیرساخت و کتاب‌خوانی دارد.
در آسیا نیز پس از ژاپن، چین و هند رتبه چهارم را دارد و در چهار حوزه عمومی، کودک، نابینایان و ناشنوایان خدمت‌رسانی می‌کند.
نیاز به یک اطلس فرهنگی در حوزه کتابخانه‌ها
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان پس از بیان این آمار، به سراغ آمار استانی رفت و گفت: در استان اصفهان، ۲۹۴ کتابخانه وجود دارد که ۲۰۹ کتابخانه به‌صورت نهادی و مابقی به‌صورت مشارکتی و مستقل اداره می‌شود.
کتابخانه‌های شهرداری اصفهان، کتابخانه‌های مدارس، دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و مساجد هم به‌صورت مستقل اداره می‌شوند و در این آمار شمارش نشده‌اند؛ در عین حال، یکی از نیازهای فعلی ما ایجاد سامانه‌ای برای هماهنگی بین همه کتابخانه‌ها و قرارگرفتن آن‌ها در یک سامانه واحد است تا بتوانیم وضعیت و شرایط و موجودیها را احصا کنیم.
ما نیاز به یک اطلس فرهنگی در حوزه کتابخانه‌ها داریم که یکی از توصیه‌های جناب استاندار به بنده است.
معتمدی با اشاره به مأموریت اصلی کتابخانه‌ها گفت: مأموریت اصلی کتابخانه‌های عمومی، گسترش فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی است.
امروز کتابخانه‌های ما از تک‌خدمتی خارج شده‌اند و فقط کتاب تحویل نمی‌دهند؛ بلکه خدمات فرهنگی و آموزشی مختلفی به شهروندان ارائه می‌کنند. در این راستا، این خدمات در قالب تفاهم‌نامه‌هایی که با دستگاه‌های مختلف منعقد شده، ارائه شده است.
عضویت در کتابخانه برای شهروندان باید یک افتخار باشد
او با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی فضاهایی مختص مردم هستند، افزود: امروز با مراجعه‌نکردن بسیاری از خانواده‌ها به کتابخانه مواجه هستیم.
از میان جمعیت پنج‌میلیونی استان، تعداد کل اعضای کتابخانه‌های عمومی در استان ۱۵۰هزار نفر، یعنی حدود ۳درصد است و این برای اصفهان به‌عنوان مهد فرهنگ و تمدن بسیار بد است.
البته این آمار فقط مربوط به اعضای کتابخانه‌های زیرنظر نهاد است. با درنظرگرفتن دیگر کتابخانه‌ها این درصد بیشتر می‌شود.
او در خصوص ریشه این معضل گفت: بخشی از اشکال، به نهاد کتابخانه‌ها بازمی‌گردد که کتاب‌های کتابخانه‌ها را به‌روزرسانی نکرده و بر اساس نیاز مخاطب تأمین منابع نکرده است.
اما بخشی از اشکال هم به این بازمی‌گردد که برخی خانواده‌ها اساسا مراجعه‌ای به کتابخانه نمی‌کنند؛ درحالی‌که کتاب باید به دغدغه مردم و خانواده‌ها تبدیل شود تا مردم با مراجعه به کتابخانه‌ها و دیدن موجودی و کمبودها، نیازشان را به ما اعلام کنند. عضویت در کتابخانه برای شهروندان باید یک افتخار باشد.
استفاده از ظرفیت خوب خیّران
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان با اشاره به نقش خیّران در ساخت کتابخانه‌ها و تأمین منابع گفت: اصفهان در حوزه خیّران ظرفیت بسیار بالایی دارد. همه کتابخانه‌های ما در استان یا از بخش دولتی ساخته شده یا از بخش خیرّان یا از نیم درصد پرداختی شهرداری‌ها.
با این حال، خیرانی که در این زمینه کمک می‌کنند، نیاز به ساماندهی و ایجاد یک انجمن و نهاد دارند که طرح ساماندهی انجمن خیّران کتابخانه‌ساز در حال تدوین است و به‌زودی آماده می‌شود.
رتبه اول اصفهان در تعداد کتابخانه‌های عمومی در کشور
او با بیان اینکه باید در خصوص مسئله کتاب‌خوانی ابتدا مسئله‌یابی و بعد راه‌حل پیدا کنیم و آن را اجرایی کنیم، ادامه داد: در همین راستا، مسئول کتابخانه، عضو فعال کتابخانه، یک مدیر مدرسه در اطراف کتابخانه، روحانی محل و یک فرد دانشگاهی در کتابخانه‌ها فعال می‌شوند تا در قالب یک هیئت اندیشه‌ورز و اتاق فکر، مسائل و موانع کتاب‌خوانی را در محلات، مدارس و مساجد بررسی کنند.
معتمدی با بیان اینکه اصفهان رتبه اول را در حوزه تعداد کتابخانه‌های عمومی در کشور دارد، اضافه کرد: به‌صورت استاندارد، سرانه هر فرد چهار جلد کتاب در فضای عمومی کتابخانه‌ای است که این رقم برای استان اصفهان به چیزی حدود بیست میلیون جلد کتاب می‌رسد.
درحالی‌که در حال حاضر منابع ما در کتابخانه‌های عمومی تنها چهارمیلیون جلد کتاب است و در این خصوص به سامانه جامعی برای تجمیع همه منابع و کتب کتابخانه‌ای نیاز داریم.
هرچند این عدد با احتساب سازمان‌ها و نهادهای دیگری مانند شهرداری یا آموزش و پرورش به همان بیست‌میلیون جلد می‌رسد که به‌دلیل نبود انسجام و اتحاد در این مجموعه‌ها و نبود یک سامانه جامع، شاهد این مشکلات هستیم.
