شناسنامه خود را پاره نکنیم

آثار تاریخی و مذهبی شهر گرگاب براثر بی‌تدبیری، خسارت‌های جبران‌ناپذیری دیده است. این اماکن بعضا تا 700 سال قدمت دارند. گرگاب در بین شهرهای شهرستان شاهین‌شهر و میمه اگر ازلحاظ قدمت سرتر نباشد، ازنظر تعداد و تنوع، مجموعه‌ای از غنی‌ترین و جذاب‌ترین اماکن گردشگری را در خود جای داده است. دشت‌های یکنواخت و حاصلخیز، آب فراوان و قرارداشتن در راه دسترسی به اصفهان در قدیم ازجمله ویژگی‌های این منطقه است. این دشت موردتوجه سلاطین و مهاجمان برای تهیه آب و غذای خود و احشام بوده است؛ به همین  دلیل رازهای پنهانی از زمان ایلخانیان و حکمرانان بعدازآن در خود به یادگار دارد؛ اما آن‌گونه که شایسته است به این آثار توجه نشده است.

تاریخ انتشار: ۰۶:۲۲ - سه شنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۹
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

حاج مراد بیدرام، یکی از معتمدان و ساکنان، می‌گوید: در ورودی شهر گرگاب قلعه‌ای وجود دارد که رازهای دوردستی را در لایه‌های دیوارهایش به یادگار دارد؛ اما در غفلت و خواب یا شاید چراغ سبز مسئولین مربوط، قسمتی از آن تخریب و مابقی به حال خود رهاشده و در قسمت دیگر شهر هم مسجدی به نام ذوالفقار، که جزء زیباترین بناها ازنظر معماری بود، شبانه و در سکوت تخریب شد.

قوانین شفاف و قاطع است

کارشناس مرمت میراث فرهنگی معتقد است؛ چنین رفتاری با شهری که سهم بزرگی از میراث شهرستان را برعهده دارد، فاجعه است. سمیه حق‌شناس می‌گوید: برای جلوگیری از تخریب کامل برخی بناهای تاریخی شهر، میراث فرهنگی بنا بر وظیفه به پشتوانه قوانین قاطع و شفاف حفاظت از آثار تاریخی باید بر جایگاه اصلی خود بازگشته و شهر بی‌دفاع گرگاب را از اشغال لودرها و سایر ادوات مکانیکی و مرگ تدریجی بناها قبل از تخریب نجات دهد. او در ادامه گفت: جالب است اداره میراث فرهنگی که خود متولی حفظ ارزش‌های فرهنگی و تاریخی شهرهاست، سال‌هاست که جایگاه اصلی خود در قلب بافت تاریخی شهر را فراموش کرده و در زیرزمینی سیمانی با سازه امروزی مستقر و در مقابل این اقدامات مخرب به نظاره نشسته است؛ درحالی‌که می‌طلبد این اداره در یکی از خانه‌های تاریخی شهرهای اطراف مستقر شود.

سربازخانه مغولی زیر بار بی‌توجهی

محقــق مــیراث فــرهنگی می‌گــوید: سربازخانه مغولی 700 سال قدمت دارد. ماکسیم سیرو محقق و باستان‌شناس در کتاب راه‌های باستانی اصفهان این بنا را مربوط به دوران ایلخانیان و حمله مغول به اصفهان نامیده است. علی شاه نظری ادامه داد سال‌هاست این بنای باارزش زیر بار بی‌توجهی و نبود اعتبارات قد خمیده کرده است و با عوامل جوی و انسانی قامتش خمیده‌تر شده و نگران آن هستیم اگر چاره‌ای برای آن اندیشه نشود این آثار تاریخی به ورطه نابودی برود. او همچنین یادآور شد ما از بی‌توجهی مسئولین به بناهای تاریخی در ضعف و بحران هستیم و مردم هم با عدم آگاهی در نابودی آن‌ها نقش دارند. کارشناس میراث فرهنگی شهرستان شاهین‌شهر درباره سخنان یادشده گفت: برای سربازخانه مغولی با توجه به عدم تخصیص اعتبارات لازم نمی‌توان کاری کرد. اما برای ثبت آن در حال تهیه نقشه و اعتبارات لازم هستیم. او یادآور شد با امکانات و بودجه کم نمی‌توان کار بزرگی کرد. بهنام یبلویی گفت مهم‌ترین کاری که میراث فرهنگی در حال اجرا دارد طرح مطالعه حریم آثار باستانی و تاریخی شهر گرگاب است و در خصوص تخریب‌های گذشته میراث فرهنگی شهرستان شاهین‌شهر آن زمان فقط یک دفتر نمایندگی بوده است.

شناسنامه خود را پاره می‌کنیم

تاریــخ‌شــناس بـــومی مــنــطقه نیــز دراین‌باره گفت گرگاب ازنظر مطالعات باستان‌شناسی بسیار ناشناخته است و دانسته‌های ما درباره فرهنگ و تاریخ گذشته منطقه و بناهای موجود باستانی بسیار اندک است. رضا بیدرام ادامه داد: هسته اولیه گرگاب یک قلعه قدیمی است که تنها یک دیوار 20 متری در کنار حمام تاریخی و مجاورت مسجدجامع باقی مانده است و علت پیدایش، علت تخریب و ساکنان اولیه گرگاب هنوز به‌درستی و با اسناد قابل دفاع گردآوری نشده است. به گفته او تخریب این آثار باستانی به‌منزله پاره کردن شناسنامه و هویت هر فردی است.

ظرفیت گردشگری بناهای تاریخی

حوزه گردشگری می‌تواند علاوه بر حفظ و احیای بافت‌های قدیمی و بناهای تاریخی شهر به رونق و شکوفایی و اشتغال‌زایی هم منجر شود. اما این ظرفیت‌ها جسارت تخصص، تعهد، اراده و برنامه می‌خواهد و همه می‌دانیم که هریک از این صفت‌ها گوهرهای نایابی هستند که شاید توقع پیدا کردن آن کمی یا شاید به‌ندرت پیدا شود. گردشگری یکی از اشتغال‌زاترین و درآمدزاترین صنعت‌ها به شمار می‌رود؛ اما مدیریت ضعیف گردشگری در شهرستان نتوانسته است از این ظرفیت به نحو احسن استفاده کند. شورا و شهرداری هم ضمن فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درخصوص حفظ بناهای تاریخی به مردم می‌تواند زمینه مشارکت و جذب سرمایه‌گذار برای بازسازی بناهای یادشده و جذب گردشگر را فراهم کند.