«اصفهانزیبا» به مناسبت هفتمین روز از درگذشت سیدعلی نکوئی زهرایی با سیدمحمود حسینی، سیاستمدار اصلاحطلب و استاندار اسبق اصفهان در دوران اصلاحات که از دوستان، همراهان و همکاران نزدیک این مرحوم بود، گفتوگو کرد. حسینی مبارزات و فعالیتهای سیاسیفرهنگی نکوئی را در سه مقطع مبارزات قبل از انقلاب، مسئولیتهای پس از انـقـــلاب و فعالیتهایی که نقاط عطف آنها در دوره اصلاحات و انتــخــابات 76، انتخابات 88 و 92 خلاصه میشود، عنوان کرد؛ زمانی که آن مرحوم ریاست ستاد انتخاباتی سید محمد خاتمی و ریاست ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی و حسن روحانی را بر عهده داشت که هر دوره با تنشها و حواشی بسیاری همراه بود که با مدیریت خاص خود آنها را کنترل کرد. در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید.
سوابق سیاسی پیش از انقلاب مرحوم نکوئی بر هیچکس پوشیده نیست. کمی از آن فعالیتها برایمان بگویید.
سابقه سیاسی حاجآقا نکوئی به دوران مبارزات علیه شاه و پیش از انقلاب برمیگردد. محور مبارزات ایشان بیشتر گرایش فرهنگی داشت و به همین خاطر هم جهتگیریهای مبارزات جوانان اصفهان نیز ابعادی فرهنگی داشت. او در انتشاراتی خود به نام «قائم» هم کتب نویسندگان اصفهانی را چاپ و هم کتابهای مختلف دیگری را منتشر و توزیع میکرد که البته این فعالیتها باعث ایجاد حساسیتهایی برای ساواک اصفهان نیز شده بود. اقداماتی که بیشتر حول آرمانهای انقلاب و مبارزات امام خمینی میچرخید.
آیا فعالیتهای سیاسی ایشان پس از انقلاب هم در همان قالب ادامه پیدا کرد؟
مرحوم نکوئی پــس از انـقـلاب در سمتهایی هـمـچــون فـرمـانــدار و استاندار مشغول به کار شد. (فرمـاندار نجفآباد، فرماندار اصفهان، استـاندار چهارمحالوبـختیاری، اسـتاندار کرمانشاه و استاندار قزوین) او در زمان نخستوزیری آقـــای میرحسین مـوســوی شــش ســــال استاندار باختران (کرمانشاه کنونی) بود. دورانی که به گفته آقای نکوئی سختترین شرایط کشور بود و مراحل مختلف جنگ تحمیلی، بمبارانها، موشکباران، بازسازی، ورود آزادگان و عملیات مرصاد را تجربه کرد. او به همراه مردم مرزنشین هم در جنگ کمک میکرد و هم به مردم خدمت میکرد. زمانی که منافقین در عملیات مرصاد، اسلامآبادغرب و بخشهایی از استان کرمانشاه را اشغال کرده و حتی تا نزدیک کرمانشاه هم آمده بودند، حضور مرحوم نکوئی در کرمانشاه و رهبری او در مقابله با آن حملات بسیار مؤثر بود. پسازآنکه از آن مسئولیتها فارغ شد، به اصفهان بازگشت و در قالب دفتر نشر آثار امام(ره) به انجام مجموعهای از فعالیتهای فرهنگی پرداخت. در آستانه شکلگیری حرکت اصلاحات در انتخابات 76 بود که بهعنوان حامی و پشتیبان این جریان ایفای نقش کرد. درواقع در همه مسئولیتهای مرحوم نکوئی، حرکتهای سیاسی و فرهنگی در هم ادغام بودند.
از انتخابات سال 76 گفتید. برخی شروع و اوج فعالیتهای سیاسی پس از انقلاب آقای نکوئی را آن زمان میدانند. نظر شما چیست؟
از اواخر سال 75، چهار گزینه برای انتخابات ریاستجمهوری سال 76 مطرح بود؛ آقای ناطق نوری، آقای ریشهری، مرحوم زوارهای و آقای خاتمی. شرایط سیاسی کشور به صورتی بود که همه رسما از آقای ناطق نوری حمایت میکردند و این موضوع فضای حمایت از آقای خاتمی را برای کسانی که حامی او بودند، کمی مشکل کرده بود؛ چراکه آنها در اقلیت بودند. پس از مطرحشدن آقای خاتمی، مردم کمکم شروع به شناختن ایشان کردند و جوانان و دانشجویان طرفدار او فضا را به سمت خاتمی و حمایت از او تغییر دادند. در شرایطی که دفاع از آقای خاتمی کار سادهای نبود، مرحوم نکوئی ازجمله افرادی بود که از آقای خاتمی حمایت میکرد که البته محدودیتهایی نیز در این رابطه داشت. ازجمله اینکه مرکز نشر آثار امام(ره) خواهان نداشتن گرایشهای سیاسی از سوی آن مرحوم بود و به دلیل مسئولیت آقای نکوئی در آن فضا و درخواست مرکز، ایشان مجبور شد فعالیتهای سیاسی خود را بدون افشاشدن نامش ادامه دهد. تا جایی که حمایتهای خود را از ستاد انتخاباتی آقای خاتمی به همین شکل و تا آخرین روز ادامه داد؛ حمایتهایی همچون استقبال از آقای خاتمی در فرودگاه، همراهی ایشان و کمکهای مختلف در ستاد انتخاباتی. او در این مدت از هیچ کمکی فروگذار نکرد و همه آن حمایتها، کمکها و پشتیبانیها در آن دوره از انتخابات بدون فاش شدن نام ایشان انجام شد. شرایط و فضای کشور بسیار سخت و بسته بود. اگر کسی از آن دوران برایتان صحبت کند، خواهید دید که چقدر سختگیریها به ستادهای انتخاباتی آقای خاتمی و اعضای ستاد فراوان بود؛ تا جایی که پس از انتخابات کسی باورش نمیشد آقای خاتمی رأی بیاورد.
پسازآن انتخابات چطور؟ آیا مرحوم نکوئی در انتخابات 88 و 92 که با ناآرامیهای بسیاری همراه بود، فعالیت داشت؟
پس از انتخابات سال76 مرحوم نکوئی در مقاطع حساس تحولات اجتماعی و سیاسی کشور (انتخابات مجلس و انتخابات ریاستجمهوری) و با رعایــت هــمــان معیارهایی که داشت، حضور پیدا کرد. در انتخابات سال88 رئیس ستاد آقای میرحسین موسوی بود که بهخوبی و با آرامش و باوجود همه تنشها آن ستاد را اداره کرد. در انتخابات 92 نیز رئیس ستاد آقای روحانی بود. حضور ایشان در آن ستاد در اصفهان از بسیاری حملات جلوگیری کرد و باعث برداشتهشدن بسیاری از فشارها از سوی دستگاههای مختلف شد؛ چراکه شخصیت مورداحترامی نزد مسئولان بود.
پس با این سوابق و تجاربی که از آقای نکوئی گفتید، فعالیتهای سیاسی ایشان در این سه انتخابات شکل گرفت. درست است؟
بله فعالیتهـــای انتخاباتیشان، اوج فـعـالـیـتهـــای آقای نکوئی بود. همانطور که اشاره کردم، در انتخابات سال88 رئیس ستاد مهندس موسوی بود. پیش از آن و در زمان نخستوزیری آقای موسوی، مرحوم نکوئی استاندار کرمانشاه هم بود. در آن مقطع بااینکه کشور پسازآن انتخابات به تنش و ناآرامی کشیده شده بود، با مدیریت ایشان تنشها در اصفهان کمتر شد و تا حدود زیادی آرامش به شهرمان بازگشت. به عبارتی فعالیتها و مبارزات سیاسیفرهنگی آقای نکوئی در سه مقطع مبارزات قبل از انقلاب، مسئولیتهای پس از انقلاب و فعالیتهایی که در دوره اصلاحات (انتخابات76)، انتخابات سال88 و همچنین سال92 که رهبری حرکتهای اصلاحی اصفهان را بر عهده داشت، خلاصه میشود که درمجموع باتدبیر و آرامش در تمام آن سالها حاضر بود.
کمی هم از مواضع مرحوم نکوئی درباره انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند98 بگویید.
متأسفانه اوج بیماری مرحوم نکوئی در سال98 بود؛ زمانی که ما با انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند مواجه بودیم. در انتخابات اخیر مجلس هیچ کاندیدایی از اصلاحطلبان تأیید صلاحیت نشد. تنها ناهید تاجالدین بود که از شورای نگهبان تأیید صلاحیت گرفت و آقای نکوئی هم برای رأیآوردن او تلاش کرد. مرحوم نکوئی در آن شرایط سعی کرد اصلاحطلبان را به سمتی هدایت کند که صحنه انتخابات را خالی نکنند. البته نتیجه آن انتخابات باوجود سختگیریها، حذفها و ردصلاحیتها به نفع اصلاحطلبان تمام نشد که آقای نکوئی ازاینجهت بسیار رنج میبرد.
و آخرین سخن در خصوص مرحوم نکوئی …
معیارهای شخصی آن مرحوم بیشتر جنبه صداقت، پایبندی به اخلاق و عدالت داشت. هیچگاه از موقعیت و نفوذش برای تحصیل یا کسب مال و ثروت استفاده نمیکرد. او به روابط انسانی و اخلاقی توجه بسیار داشت. انسان آرامی بود و باتدبیر کار میکرد. در همه عرصههای فعالیتش هیچگاه از معیارهایش عدول نکرد. پاکدستی، طرفداری از عدالت و طرفداری از رأی مردم ازجمله معیارهایی بود که تا آخرین روز حیاتش روی آنها ایستادگی کرد.
