به نظر میرسد که وخامت و بحرانی شدن شرایط در هند درنتیجه موج دوم همهگیری، حاصل همگرایی و تلاقی مجموعهای از عوامل باشد: کوتهنظری دولت و این تصور خودبینانه و غلط که اوضاع تحت کنترل در آمده است که این شرایط از گردآوری ضعیف اطلاعات و همچنین انکار واقعی بودن دادههای موجود ناشی شده است؛ پیدا شدن گونه جدید و جهشیافتهای از ویروس کرونا که باعث افزایشی شدید و ناگهانی در منحنی رشد این بیماری شده است؛ و همچنین برگزاری برخی مراسمات مذهبی و سیاسی، در سطح بسیار وسیع و بهطور کنترلنشده.
روشن است که اکنون بحرانی انسانی با ابعادی گسترده و قابلملاحظه در این کشور در جریان است. هند کشوری با 1.4 میلیارد جمعیت است و یکششم از کل جمعیت جهان را تشکیل میدهد. در ادامه به بررسی برخی از راههایی میپردازیم که این موضوع میتواند از آن طریق اقتصاد جهانی را نیز تحت تأثیر قرار دهد:
سالی ازدسترفته و شکستخورده برای هند؟
هند خود پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است و بهطور شاخص و قابلملاحظهای در رشد اقتصاد جهانی سهیم بوده و به آن کمک میکند. با در نظر گرفتن نرخهای رشد به نسبت بالایی که این کشور تجربه میکند (بین 4 درصد و 8 درصد) و همچنین گستره وسیع آن، میتوان گفت که این کشور تأثیر مهم و قابلملاحظهای بر اقتصاد جهانی دارد.
حتی در اوایل سال 2020 و قبل از آنکه همهگیری کرونا کنترل اوضاع را بهطور کامل در دست بگیرد، صندوق بینالمللی پول، خروجی و بازدهِ نهچندان خوب هند را بهعنوان عامل اصلی رشد کند اقتصاد جهانی در سالهای 2018 و 2019 عنوان کرده بود. صندوق بینالمللی پول پیشبینی خود از رشد این کشور در سال 2020 را به 5.8 درصد کاهش داد، تا حدی به این دلیل که انتظار داشت شاهد شرایط مشابهی در این شبهقاره باشیم. اکنون چنین به نظر میرسد که در سال 2020 اقتصاد جهانی تقریباً 4 درصد انقباض داشته است و این میزان برای هند 10 درصد بوده است.
همه انتظار داشتند که در سال 2021 شاهد بهبود شرایط و جهشی بزرگ، هم در هندوستان و هم در سطح جهانی باشیم؛ اما چنین چیزی در شرایط کنونی جداً محل تردید است. بهعنوانمثال، سونال وارما، اقتصاددان ارشد هند در گروه سرمایهگذاری نومورا، پیشبینی کرده است که تولید ناخالص داخلی هند در سهماهه جاری حدود 1.5 درصد کاهش یابد. میتوان انتظار داشت که با اضافه شدن مشکلات قابلملاحظهای که در ارتباط با همهگیری کرونا در کشورهای برزیل و آفریقای جنوبی نیز وجود دارد، تأثیر این مسئله بر رشد اقتصاد جهانی قابلتوجه باشد، حتی بدون در نظر گرفتن و لحاظ کردن هیچکدام از عواقب غیرمستقیم آن.
محدودیتهای بینالمللی
در ارتباط با عواقب و تأثیرات غیرمستقیم این مسئله نیز میتوان گفت که گستردگی ابعاد بحران در هند احتمالاً بدین معناست که محدودیتهای بینالمللی برای مدتی طولانیتر از آنچه امید میرفت، پابرجا خواهد بود. آنطور که سومیا سوامیناتان، دانشمند ارشد سازمان بهداشت جهانی (WHO) اظهار داشته است: «ویروس کرونا به مرزها یا ملیتها یا سن یا جنسیت یا دین اعتنایی نمیکند.» در ضمن، همچنان که دیگران نیز این پرسش را مطرح کردهاند، آیا اصلاً میتوان کشوری به این بزرگی را ایزوله کرد؟
بهعنوانمثال، در پروازی که اخیراً از دهلینو به مقصد هنگکنگ صورت گرفت، نتیجه تست کرونای 52 نفر از مسافران مثبت اعلام شد. همچنین، میدانیم که گونه هندی تا همینجای کار هم در بریتانیا مشاهده شده است (ضمن اینکه بخشی از موج دوم کرونا در هند، بهخصوص در ایالت پنجاب، از گونه بریتانیایی ناشی شده است).
برای جلوگیری از شیوع این بیماری از هند به سایر نقاط جهان، نیازمند اعمال قرنطینههای سختگیرانه و محدودیتهای مسافرتی هستیم. این برای خطوط هوایی، فرودگاهها و کسبوکارهای وابسته خبر بدی است؛ بنابراین این موضوع هم تأثیر بسیار نامطلوبی بر رشد اقتصادی جهان خواهد داشت.
مشکلات دارویی
صنعت داروسازی هند، از نظر حجم سومین و از نظر ارزش یازدهمین صنعت دارویی بزرگ جهان است. این صنعت 3.5 درصد از کل اقلام دارویی صادرشده در سطح جهان و نیز حدود 20 درصد از صادرات بینالمللی داروهای ژنریک یا عمومی را به خود اختصاص داده است. درصورتیکه این صادرات نامعلوم و محل تردید باشد، باید منتظر انواع و اقسام عواقب و نتایج برای نظامهای بهداشت و درمان در سرتاسر جهان باشیم، چیزی که بازهم درنهایت بر رشد جهانی اقتصاد تأثیر خواهد گذاشت.
بالاتر از همه، در موقعیت کنونی، هند 70 درصد از واکسنهای جهان را تولید میکند. حق تولید واکسن آسترازنکا برای 64 کشور کمدرآمد، در قالب برنامه کوواکس سازمان جهانی بهداشت و همچنین 5 میلیون دوز واکسن که قرار است برای بریتانیا تولید شود، به مؤسسه سرم هند (Serum Institute of India) داده شده است.
تا همینجای کار هم بحران موجود در هند بدین معنا بوده است که صادرات این واکسنها یا به تعویق افتاده و یا لغو شده است؛ موضوعی که باعث میشود بسیاری از کشورها در مقابل موجهای جدید همهگیری ویروس کرونا آسیبپذیر شوند و احتمالاً تلاشهای آنها برای بازگشت کسبوکارها به شرایط عادی دچار وقفه شود. اگر هند نتواند ذخایر واکسن موردنیاز برای سایر کشورهای جهان را تأمین کند، در این صورت میتوان منتظر اثرات جانبی آن در قالب منع رفتوآمد و قرنطینههای مکرر، افزایش نیاز به اقدامات مربوط به فاصلهگذاری اجتماعی و همچنین کاهشی قابلملاحظه در فعالیتهای اقتصادی بود.
عدم ارائه خدمات
هند تأمینکننده منابع انسانی پشتصحنه برای بسیاری از فعالیتها، مخصوصاً در حوزههای مالی و سلامت، در اروپای غربی و ایالات متحده آمریکا است. حال که این خدمات در معرض خطر قرار گرفتهاند، اتاق بازرگانی ایالات متحده آمریکا، بهنوبه خود، نگران است که اقتصاد هند تبدیل به «مانع و باری بر دوش اقتصاد جهانی» شود.
برای بریتانیا نیز ارتباطات تجاری و بازرگانی با هند، مخصوصاً در شرایط پس از برگزیت، بسیار حائز اهمیت است. نخستوزیر بریتانیا، بوریس جانسون، در سال 2021 دو بار قصد سفر به هند را داشته است که البته هر دوی این بازدیدها در لحظه آخر به دلیل همهگیری کرونا لغو شدهاند. این مسئله خود نمایانگر اهمیت ارتباطات تجاری و بازرگانی با هند برای بریتانیا است.
با در نظر گرفتن تمام این مسائل و همچنین بحران انسانیای که بهتدریج در حال آشکار شدن است، لازم و ضروری است که جهان بهسرعت برای کمک به هند اقدام کند، چه درخواستی برای چنین کمکی شده باشد و چه نشده باشد. البته، در حال حاضر و اگرچه پس از تأخیری کوتاه، شاهد نشانههایی از این اقدام از سوی بریتانیا (دستگاه اکسیژنساز و دستگاه تنفس مصنوعی)، ایالات متحده آمریکا (مواد خام واکسن، دارو، تست سریع کرونا و دستگاه تنفس مصنوعی) و آلمان (اکسیژن و کمکهای پزشکی) هستیم.
هر آنچه فراهم شود احتمالاً تنها قطرهای از اقیانوس نیازمندیهای هند خواهد بود؛ اما حداقل نمایانگر این آگاهی و درک است که ما همه باهم در این مشکل شریک هستیم و از آن متأثر خواهیم شد. ممکن است که دولت هند درزمینه بحران فعلی ناکارآمد بوده باشد؛ اما اینکه تشخیص ندهیم این بحران چطور جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد، میتواند خود معادل همان سطح از کوتهنظری و بیکفایتی باشد. اگر قدرتهای جهانی نتوانند هر آنچه در توان دارند برای کمک به کار گیرند، بحران هند بیدرنگ به بحرانی جهانی، نهفقط در حوزه سلامت بلکه برای اقتصاد نیز، تبدیل خواهد شد.
