از سوی دیگر، تولید واکسنهای ایرانی نیز هنوز به فرجام نرسیده، اما مینو محرز که سرپرست واکسن ایرانی کووبرکت است درخواست واکسناسیون عمومی با واکسن کووبرکت را داده؛ واکسنی که هنوز اطلاعات دقیق و جامعهای در رابطه با آن، منتشر نشده و فاز سوم بالینی را هم طی نکرده. همچنین محرز مدعی شده، افراد میتوانند به جای دریافت دوز دوم واکسن سینوفارم، واکسن کووبرکت تزریق کنند؛ چرا که این واکسن پلتفرمی مشابه با سینوفارم دارد. هادی یزدانی، پزشک، اما معتقد است از آنجا که هنوز مستندات و اطلاعات دقیقی در رابطه با واکسن ایرانی کووبرکت منتشر نشده، تایید یا رد اثربخشی آن امکانپذیر نیست.
اخیراً مینو محرز، سرپرست واکسن ایرانی کووبرکت درخواست تزریق اضطراری این واکسن را داده است. با توجه به اینکه بسیاری از واکسنهای دیگر نیز در شرایط پاندمی، بدون طی کردن مراحل مختلف، مجوز تزریق اضطراری دریافت کردند، آیا واکسیناسیون عمومی با واکسن کووبرکت منطقی و بدون خطر است؟
در دنیا مجوز تزریق اضطراری واکسن کرونا صادر شده، زیرا در حال حاضر در شرایط اضطرار هستیم؛ زیرا فرآیند تولید واکسن، چندین سال طول میکشد و باید مراحل و فازهای مختلفی را طی کند تا واکسن مورد قبول قرار گیرد؛ اما این به معنای این نیست که سیری که واکسنها باید طی کنند تا به مرحله واکسیناسیون عمومی برسند، دور زده شود. در دنیا هم به همین صورت است و واکسنها باید کارآزماییهای بالینی خود را طی کنند. واکسنهایی که در آمریکا و بریتانیا ساخته شدهاند، اطلاعات شفافی دارند. واکسن «سینوواک» نیز به تازگی توانسته مجوز تزریق اضطراری از سازمان جهانی بهداشت، دریافت کند. این درحالی است که واکسن کووبرکت هنوز سیر تکمیلی خود را طی نکرده است؛ بنابراین هیچ معیار یا مستندی برای تایید یا رد آن وجود ندارد؛ متاسفانه اشتباهی که توسط بنیاد اجرایی فرمان امام و خانم دکتر محرز که چهره علمی و شناخته شدهای هم هستند، رخ داده بیان اظهارنظرهای غیرعلمی ست؛ برای مثال، خانم محرز معتقدند که واکسن کووبرکت در مقابل واریانتهای مختلف، ایمنی زایی دارند، اما آیا برای این ادعا مستندی وجودی دارد؟ به هرحال از شخصیتی مثل خانم محرز انتظار زدن حرفهای غیرعلمی وجود ندارد، اما به نظر میرسد بر اساس سیاستگذاریها قرار است بخش اعظمی از واکسیناسیون عمومی با همین واکسن کووبرکت انجام شود. ما اثربخشی آن را دقیقاً نمیدانیم و تنها چیزی که در رابطه با آن، اعلام شده این است که میگویند فعلاً این واکسن عوارض خاصی ندارد؛ درحالیکه این حرف بیراهی است. هنوز درباره میزان اثربخشی و موثر بودن آن در کاهش ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا اطلاعاتی در دسترس نیست و همه ناشناخته است؛ پس نمیتوانیم زدن یا نزدن آن را به افراد توصیه کنیم.
با کمبود دوز دوم واکسن سینوفارم، گفته میشود کسانی که دوز اول این واکسن را دریافت کردهاند، میتوانند حالا واکسن کووبرکت تزریق کنند. آیا چنین امکانی وجود دارد و تاکنون مشابه آن در دنیا صورت گرفته است؟
پایه و اساس پلتفرم دو واکسن آسترازنکا و اسپوتنیک «وکتور آدنوویروسی» است. آسترازنکا پروژه تحقیقاتی را قرار بود با اسپوتینک پیش ببرد، اما نمیدانم سرانجام آن چه شد و هنوز در این باره اطلاعاتی منتشر نشده است. علاوه براین، پس از اینکه گفته شد، واکسن آسترازنکا دارای عوارضی همچون ایجاد لخته خون است، گفته شد که دوز دوم را فایزر یا مدرنا تزریق کنند که براساس تکنولوژی آن ام آر ان ای است. این اتفاق در آلمان افتاد، اما ظاهراً با عوارض شدیدی همراه بوده است و البته مرجع علمی دقیقی در این باره منتشر نشده. به هرحال، ترکیب دوز واکسنها در دنیا ممکن است انجام شود، ولی مسئله این است که این موضوع به عنوان بخشی از پروژه تحقیقاتی است تا ایمنی زایی واکسن مشخص شود و نه اینکه از سر ناچاری یا سوء مدیریت ناچار به این کار شویم!
دوز اول واکسن تا چه زمانی افراد را در برابر کرونا ایمن میکند؟ چرا که افرادی که واکسن تزریق کردهاند و اکنون موفق به دریافت دوز دوم نشدهاند، مردد هستند که صبر کنند یا اینکه واکسن کووبرکت تزریق کنند.
همه واکسنها در دوز اول، دارای ایمنی زایی هستند؛ اما ایمنی زایی موثر دو هفته بعد از تزریق دوز دوم رخ میدهد؛ البته این به معنای آن نیست که تزریق اول تاثیری نداشته باشد بلکه تزریق دوم، باعث اثربخشی بیشتر میشود و ایمنی زایی را به میزانی میرساند که شرکت و کارخانههای سازنده ادعای آن دارند. دوز دوم مثل آنتی بیوتیک نیست که حتماً باید سر وقت مصرف شود، اما زمان تزریق دوز دوم هم بی کتاب و حساب نیست، زیرا اثربخشی خود را از دست میدهد.
اخیراً وزارت بهداشت، دستورالعملی صادر کرده که براساس آن، آزمایشهای سرولوژی یا ایمنی سنجی واکسنهای کرونا ممنوع شده است. با صدور این دستورالعمل، شائبهای به وجود آمده که وزارت بهداشت میخواهد از عوارض احتمالی ناشی از تزریق واکسن کرونا چشم پوشی کند. نظر شما در این باره چیست؟
مطابق آخرین نظر اف دی ای آمریکا افرادی که واکسن کرونا میزنند، نیازی نیست که جهت بررسی میزان ایمنی زایی تست آنتی بادی بدهند. این موضوع منطقی است، اما متاسفانه در جو بیاعتمادی عمومی که بین مردم و حاکمیت وجود دارد، ممکن است شایعات زیادی منتشر شود که اعتماد عمومی را از بین ببرد و باعث رونق گرفتن بازار شایعات و موضوعات شبه علم شود؛ به ویژه که اکنون در آستانه انتخابات قرار داریم و موضع مشخصی از کاندیداها در رابطه با کرونا و مهار آن هم هنوز بیان نشده است؛ درحالیکه مردم باید از نامزدهای ریاست جمهوری بخواهند که برنامه خود برای واکسیناسیون عمومی و مهار کرونا بیان کنند.
