دولت سیزدهم و کلاف سردرگم برجام

روز دوشنبه 21 تیر ماه وزیر امور خارجه در حالی بیست و دومین گزارش سه ماهه خود در خصوص برنامه جامع اقدام مشترک را تقدیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی کرد که شش سال از عمر این توافقنامه می‌گذرد و حالا مذاکرات بر سر احیاء دوباره آن در آستانه هفتمین دور خود در وین قرار دارد. در عین حال با نزدیک شدن به آغاز کار دولت سیزدهم در روز 13 مرداد احتمالات بسیاری در رابطه با توقف این مذاکرات تا پس از مراسم تحلیف سید ابراهیم رئیسی نیز دیده می‌شود.

تاریخ انتشار: 12:36 - جمعه 1400/04/25
مدت زمان مطالعه: 4 دقیقه

شبکه خبری بلومبرگ به نقل از منابع آگاه مدعی شده است که مذاکرات احیای برجام در وین احتمالاً پس از روی کار آمدن رئیس جمهور جدید ایران از سر گرفته خواهد شد و دور هفتم مذاکرات احیای برجام اواسط ماه آگوست (اواخر مردادماه) در وین برگزار می‌شود. از سویی برخی رسانه‌ها همچون وال‌استریت ژورنال معتقدند که ازسرگیری مذاکرات ایران و طرف‌های دیگر برجام در اواسط ماه آگوست، صرفاً گمانه‌زنی است و هنوز هیچ برنامه زمانی برای دور بعدی مذاکرات تعیین نشده است.

این در حالی است که رئیس جمهور ایران در ششمین سالگرد توافق هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 گفت: «اگر اصل ۶۰ قانون اساسی مورد احترام بود، در اسفند ماه سال گذشته تحریم‌ها علیه مردم برداشته می‌شد و امروز مردم می‌دیدند چه شرایطی بر کشور حاکم بود و ما فروردین و اردیبهشت و خرداد و تیر دیگری را می‌دیدیم.» حسن روحانی با اشاره به عملکرد دولت و وزارت امور خارجه در خصوص پرونده هسته‌ای ایران افزود: «به هر حال آنقدری که مقدور بوده دولت و وزارت خارجه و بخش‌های دیگر تلاش کرده‌اند و امروز یک سفره آماده است که باید باز شود و مردم بیایند کنار این سفر بنشینند. فرصت دولت دوازدهم را از دستش گرفتند، اما امیدواریم دولت سیزدهم بتواند این کار را تکمیل کند. فرقی نمی‌کند که دولت دوازدهم یا دولت سیزدهم موفق باشند ولی برای شش ماه فرصت از دست رفته بسیار متاسفیم و امیدواریم بتوانیم تا لحظه آخری که سر کار هستیم به وعده‌های خود عمل کنیم. ما در زمینه تحریم اقداماتی که لازم بوده را انجام داده‌ایم و در گزارش اخیر وزیر خارجه هم آمده و مردم می‌توانند بخوانند و کامل ببینند که صحنه چگونه بوده و در کجا هستیم.» این اظهارنظرهای رئیس دولت نشان می‌دهد جدای از شرط و شروط طرف‌های دیگر برجام برای احیاء دوباره آن در وین، پرونده هسته‌ای ایران با موانع بسیاری در داخل کشور نیز مواجه است و به احتمال زیاد مذاکرات وین به دولت بعدی کشیده خواهد شد.

مهدی مطهر نیا، کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با «اصفهان زیبا آنلاین» با اشاره به طولانی شدن روند مذاکرات وین می‌گوید: «این مذاکرات در واپسین ماه‌های دولت حسن روحانی آغاز شد و بازتابی از روی کار آمدن جو بایدن در ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود. از یک طرف جو بایدن تحت فشار لابی‌های گوناگون به ویژه جمهوری خواهان و دموکرات‌های همراه با جمهوری خواهان در ارتباط با تهران قرار گرفته و از سوی دیگر در ایران نیز شاهد تغییر دولت میانه‌رو با تمایلات شدید در حل و فصل پرونده هسته‌ای به دولتی که بر اساس شواهد جهت گیری مخالف با ایالات متحده آمریکا را همواره فریاد می‌زنند، هستیم. دولتی که اگر هم بخواهد به سرعت تکلیف این موضوع را روشن کند، نمی‌توانند آنگونه که انتظار می‌رود، اقدام کند و به برجام بازگردند. چراکه بازگشت سریع آنها به برجام می‌تواند برای آنها هزینه‌های بالایی از نظر واکنش افکار عمومی به رفتارها و کنش‌های سیاسی گذشته آنها در قبال برجام داشته باشد. البته از سوی دیگر عدم پرداختن به برجام در بستر تحولات جامعه بین المللی، منطقه و ایران که نارضایتی شدید مردم را از نظر اقتصادی، معیشتی و خدمات دولتی و غیردولتی فراهم کرده است، خطرناک نیز است.»

مطهرنیا می‌افزاید: «شرایط کنونی برجام محصول مخالفت شدید در ارتباط با حل و فصل پرونده هسته‌ای با ادبیات دولت کنونی است که به تبع آن هزینه‌های بالایی را گریبانگیر دولت جدید نیز خواهد کرد. نظام آمریکا با علم به این شرایط در ایران و البته با توجه به وضعیت دونالد ترامپ در خصوص حضور او در انتخابات دوره بعد که پس از انتخابات کنگره آمریکا مشخص می‌شود و با احتمال پیروزی جمهوری خواهان نگران از دست دادن جایگاه خود در افکار عمومی است. لذا آنچه تحت عنوان مذاکرات دور هفتم وین وجود دارد در محیطی پر ابهام در حال شکل گیری است که باید از زوایای گوناگونی آن را بررسی کرد.»

او در پاسخ به این سؤال که آیا موضوع عدم احترام به اصل 60 قانون اساسی که از سوی آقای روحانی مطرح شد و همچنین برخی مفاد برجام باعث این محدودیت در به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین شده است یا خیر؟ می‌گوید: «هم آمریکا و هم ایران به دنبال فضایی هستند که بتوانند بهتر و قدرتمندتر پای میز مذاکره بنشینند و به گرفتن امتیاز از یکدیگر بپردازند. این در حالی است که در واشنگتن و تهران، امواجی به چشم می‌خورد که تصمیم گیری را برای طرفین سخت کرده است. اگرچه می گویند که در ایران قدرت یک دست شده است اما بنده بر این باورم که هیچ گاه قدرت یک دست نخواهد شد. چراکه قدرت با یک دست شدن در درون خود تکثیر شده و توانایی مانور خود را از دست می‌دهد. دولت ایران اگر بخواهد بر خلاف شعارهای انقلابی خود با آمریکا رفتار کند و با برگشت به برجام و لغو بخشی از تحریم‌ها پذیرای برجام شود در برابر این پرسش قرار می‌گیرد که چرا قبلاً این را نپذیرفت و موجبات این همه هزینه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را فراهم آورد. اگر هم مذاکرات در خصوص برجام را نپذیرد و خواهان لغو تحریم‌ها باشد به تبع آن آمریکایی‌ها نیز این شرایط را نخواهند پذیرفت. به عبارتی مسئله برجام پیچیده‌تر از آن است که هم اکنون در عرصه رسانه بشود به آن پرداخت. کمتر از یک ماه به پایان دولت دوازدهم باقی مانده و موضوع برجام همانطور که اشاره کردم تبدیل به یک کلاف تو در تو و پر پیچ و خمی شده است که دولت سیزدهم را هم با چالش‌هایی بسیاری روبرو خواهد کرد که به این راحتی نمی‌تواند آنها را تبدیل به فرصت کند.»

 

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط