استدلال دیگر هم این است که مردم افغانستان هــمزمـــان با پـــیــشـــروی طــالــبــان، داراییهایشان را به دلار تبدیل میکنند تا از مرز این کشور خارج شوند و به ایران مهاجرت کنند و این عامل به عرضه ارز در بازار منجر میشود؛ بههرحال تأثیر کاهش مبادلات تجاری ایران به افغانستان محسوستر است و کاهش صادرات عرضه ارز را به ایران محدود میکند. در مقابل عدهای از تحلیلگران نیز بر این باورند که سقوط هرات تأثیری روی قیمت دلار در داخل ندارد.
تا لحظه تنظیم این گزارش، قیمت دلار در صرافیهای بانکی 26 هزار و 200 تومان و قیمت خرید 26 هزار و 700 تومان اعلام شده است. بر اساس پیشبینی برخی کارشناسان ارزی تا یک ماه آینده قیمت دلار در بازه قیمتی 28 تا 30 هزار تومان در نوسان خواهد بود.
عرضه ارز کاهشی میشود
عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان درباره تأثیر پیشروی طالبان و شرایط حاکم بر افغانستان روی قیمت دلار به اصفهانزیبا میگوید: شرایط جدید افغانستان بر میزان عرضه دلار در بازار ارز دو تأثیر مثبت و منفی یا بهعبارتدیگر دو تأثیر با جهت متضاد میگذارد: تأثیر نخست منفی است؛ به این معنا که همزمان با کاهش صادرات کالاها از ایران به افغانستان، عرضه ارز با منشأ افغانستان در بازار ارز ایران کاهش خواهد یافت که این یکی از عوامل افزایش نرخ ارز به شمار میرود.
محمد واعظ برزانی تصریح میکند: تأثیر دوم این است که تحت شرایط جدید افغانستان، عدهای دست از مهاجرت از افغانستان به ایران برمیدارند که ورود این مهاجران همراه با ورود ارز است و این امر باعث ایجاد عرضه ارز جدید در بازار میشود، در کوتاهمدت تأثیر این دو مؤلفه با همدیگر اختلاف ندارد؛ اما در بلندمدت تأثیر کاهش عرضه ارز ناشی از کاهش صادرات افغانستان بیشتر از افزایش ارز به دلیل ورود سرمایه ناشی از مهاجرت خواهد بود. این استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان بیان میکند: بخشی از بازار ارز بیشتر تحت تأثیر شرایط افغانستان قرار میگیرد که شامل ارز اسکناس است.
سقوط هرات تأثیری روی نرخ دلار ندارد
هرات در شرایط تحریم برای تجار و صرافان ایرانی، محل تبادل ریال با دیگر ارزهای خارجی بوده است؛ بااینحال برخی کارشناسان ارزی براین باورند که سقوط هرات تأثیری بر قیمت دلار در داخل کشور ندارد. یک کارشناس ارز به اصفهانزیبا میگوید: در ایران طی نیمقرن اخیر به خاطر امنیتی که برای صرافان وجود نداشته است همواره صرافان خارج از مرزها تبادلات پولی خود را با یکدیگر و صادرکنندگان انجام میدادند و یکی از این محلهای انجام این مبادلات، هرات سلیمانیه و دبی بود. علی حیدری میافزاید: سقوط هرات تأثیر خاصی بر قیمت دلار در داخل ایران ندارد، در ایران نوسانهای قیمتی بهصورت غیرعلمی توجیه میشود و بیشتر تحصیلکردهها و مردم از اطلاعاتی که در دسترس است برای توجیه نوسانهای قیمتی استفاده میکنند؛ ولی دلار در ایران داستان دیگری دارد و سقوط هرات تأثیری بر قیمت دلار ندارد.
نوسان قیمت دلار بین 28 تا 30 هزار تومان
حیدری ادامه میدهد: اگر انضباط پولی ادامه پیدا کند میتوان امیدوار بود که نرخ دلار تا 40 روز آینده در محدوده قیمتی 28 تا 30 هزار تومان نوسان پیدا کند.
این کارشناس ارزی عنوان میکند: از سال 1350 خورشیدی تاکنون دلار در ایران تابع نوسانهای سیاسی بوده است، پیشبینی میشود تا بهمن چشمانداز مثبتی برای اقتصاد ایران وجود نداشته باشد، تحولات بینالمللی همچون برجام مسکنی برای قیمت دلار است و تا زمانی که سد بزرگی همچون افایتیاف برداشته نشود برجام نیز تأثیر محسوسی روی قیمت دلار ندارد. او تصریح میکند: تیم بایدن اجازه مناسبات پولی و بانکی را به بانک مرکزی نمیدهد، حتی اگر تیم بایدن هم این اجازه را بدهد چون طبق قانون اساسی بانک مرکزی استقلال ندارد، بانک مرکزی بازهم در مناسبات پولی و بانکی دچار مشکل میشود؛ بنابراین راهکار این است که نمایندگان مجلس استقلال بانک مرکزی را به رسمیت بشناسند؛ یعنی امکان گفتوگو و تبادلات پولی بانک مرکزی ایران در حیطه بینالمللی با سایر بانکها حتی در شرایط تحریم فراهم شود.
این کـارشــنـاس ارزی خـاطـرنـشـان میکند: حاکمیت باید تعریفی کلی از اقتصاد کلان پیدا کند، با این یک بام و دو هوا سرمایهگذار به کشور ورود نمیکند و چشمانداز اقتصادی مشخصی هم وجود ندارد، بهتر است این دولت سیاستهای مالی و بازرگانی را با سیاستهای فعلی بانک مرکزی همسو کند؛ اگر این اتفاق بیفتد و رسانهها نیز آزاد و پیگیر باشند ایران طی پنج سال آینده قدرت اقتصادی خاورمیانه میشود؛ در غیراین صورت این پنج سال تکرار مکررات خواهد بود.