انتشار اوراق و تصمیمگیری برای افزایش مالیات درآمدهای مالیاتی از روشهای مختلف مؤلفههایی هستند که دولت جدید و مجلس طی چندماه فعالیت خود مطرح کردهاند تا از این طریق درآمدها را افزایش دهند. فروش اوراق، استقراضی است که دیر یا زود دولت را ناچار به بازپرداخت میکند و نمیتواند منبع درآمد مؤثری در بلندمدت باشد. از سوی دیگر، نظر برخی تحلیلگران اقتصادی هم این است که اگر روی افزایش درآمدهای مالیاتی مانور داده شود، به تدریج منجر به نارضایتی مردم خواهد شد.
افزایش درآمدهای نفتی با مذاکره و توافق سیاسی بین ایران و آمریکا و همچنین استفاده از توانمندی فعالان بزرگ اقتصادی کشور مؤلفههایی است که برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند تا دولت بتواند این کسری بودجه را به گونهای تأمین کند که منجر به تورم نشود.
یک کارشناس اقتصادی به اصفهان زیبا میگوید: بودجهای در سالهای گذشته بسته شده که به طور کامل نفتی بوده است. دولت به گونهای بودجه را بسته که از فروردین 1400 باید روزانه 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت فروخته شود تا بودجه محقق شود و مبالغ بودجه تأمین شود؛ ولی متأسفانه طی شش ماه اولیه 1400 تحریمی برطرف نشد و نفتی هم فروخته نشد.
محمدرضا سبزعلیپور تصریح میکند: در این شش ماه کسری بودجه دولت قبلی تحویل رئیس جمهور جدید شد. در این مدت سه ماهه آغاز به کار دولت جدید نیز کسری بودجه اضافه شده است؛ درواقع الان حدود 9 ماه است که کسری بودجه داریم. با این وضعیت خزانه خالی کشور را نمیتوان به درستی مدیریت کرد.
فروش اوراق راهکار مؤثری نیست
او مـــیافــزایــد: در ایــن چــهــار مـــاه باقیمانده، تصمیمگیری برای افزایش درآمدها کار دشواری است؛ نمیتوان در این چهار ماه منابعی را پیشبینی کرد که کسری بودجه از محل این منابع تأمین شود و تورمی هم ایجاد نکند.
سبزعلیپور اذعان میکند: الان اگر قرار باشد دولت به سمت منابع درآمدی برود که در واقع مانند مسکن عمل کند، تبعاتی در آینده به دنبال دارد. به عنوان مثال استقراض از بانک مرکزی برای جامعه مشکلساز میشود، چاپ اسکناس بدون پشتوانه تورمزاست و اگر هم قرار باشد درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، نارضایتیهایی ایجاد میشود و منجر به بیاعتمادیهای داخلی و اجتماعی خواهد شد.
او میگوید: دولت برای فروش نفت در این مدت باوجود تحریمها قدمی نمیتواند بردارد. دولت از همه طرف محاصره شده و دست و پای دولت طنابپیچ شده است؛ درواقع در این مدت کوتاه تا آخر سال دولت نمیتواند اقدام عاجلی انجام دهد که هیچ عوارض و تبعاتی به دنبال نداشته باشد. این کارشناس اقتصادی خاطرنشان میکند: برای فروش اوراق دولت به منابع ارزی نیاز دارد. با فروش اوراق ریالی دولت به نوعی از مردم قرض میکند و وقتی اوراق به مردم فروخته میشود، دولت متعهد میشود در زمان لازم پول مردم به اضافه سودش را به آنها برگرداند؛ درواقع پول اضافی وارد جامعه میشود. پس دولت بدهکار مردم میشود و این یعنی دولت به طور مجدد با خرید اوراق چالهای عمیقتر از چاله قبلی برای خودش میخرد و اگر دولت نتواند اوراق را خریداری کند و سودپرداخت کند، منجر به نارضایتی میشود؛ مانند سهامداران بورس.
سبزعلیپور اذعان میکند: با قرض کردن نمیتوان اقتصاد را مدیریت کرد؛ بلکه کشور نیاز به برنامهریزی و اقتصاد سالم و مولد و کارآفرینهای بزرگ دارد. تنها راه پیش روی دولت این است که از کارآفرینان بزرگ که توانمندند، کمک بگیرد و از آنها در اتاق فکرهای خودش استفاده کند.
دولت از توانمندی فعالان اقتصادی استفاده کند
این کارشناس اقتصادی میگوید: فعالان بزرگ اقتصادی میتوانند با بهرهگیری از توانمندیهای بالا کسری بودجه را تأمین کنند. متأسفانه دولتیها به بخش خصوصی اهمیتی نمیدهند. فقط یکسری از فعالان اقتصادی وابسته و رانتخوار از بدنه دولتها تزریق میکنند و همین افراد هستند که دولتها را زمین میزنند. دولتها باید این افراد را رها کنند و به دنبال استفاده از پتانسیل فعالان اقتصادی باشند که نمیخواهند از بدنه دولت ارتزاق کنند؛ بلکه میتوانند به افزایش درآمدهای کشور کمک کنند.
سبزعلیپور بیان میکند: راه باید برای فعالان اقتصادی واقعی باز شود و دولت باید از تفکر فعالان اقتصادی استفاده کند؛ درواقع استفاده از تفکر و قدرت اقتصادی کارآفرینان و فعالان اقتصادی تنها راه نجات دولت در این مدت و سالهای آینده به شمار میرود.این کارشناس اقتصادی اذعان میکند: آمریکا میخواهد فشارهایش را بر ایران بیشتر کند تا میزان فروش نفت ایران کاهش یابد. آمریکا به چین و ژاپن فشار وارد میکند که ذخایر خود را آزاد کنند تا قیمت نفت بشکند؛ چون آزادشدن ذخایر باعث میشود درخواستهای نفت در دنیا کاهش یابد و قیمت نفت هم کاهشی میشود.
او ادامه میدهد: ژاپن نخستین کشوری است که درخواست آمریکا را مبنی بر آزادشدن ذخایر نفتی قبول کرده است. تغییری در افزایش درآمدهای نفتی ایران ایجاد نشده است، دولت باید راه را برای فروش نفت هموار کند و این از طریق توافق سیاسی با اتحادیه اروپا و آمریکا میسر میشود. ضمن اینکه دولت باید در منطقه نیز تنشزدایی کند تا بتواند درآمدهای حاصل از فروش نفت را افزایش دهد.
مالیاتستانی درآمدها را افزایش میدهد
به زعم برخی کارشناسان اقتصادی درآمدهای مالیاتی میتواند روشی برای جبران کسری بودجه دولت در شرایط تحریمی باشد. یک کارشناس اقتصادی به اصفهانزیبا میگوید: بودجه صرفا پیشبینی دخلوخرج دولت است، دستگاههای مختلف پیشنهادهای خود را ارائه میکنند و دولت از سرجمع این موارد به بودجه کلی میرسد درآمدهای دولت سیزدهم میتواند از سه بخش درآمدهای نفتی، درآمد حاصل از صادرات محصولات غیرنفتی و بخشی هم از محل درآمدهای مالیاتی تأمین شود که به نظر میرسد دولت روی درآمدهای مالیاتی برای افزایش درآمدهایش تأکید دارد.محمدرضا شهنامپور بیان میکند: مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر سکه، مالیات بر خودرو، دریافت مالیات از خانههای خالی و مالیات مجموع درآمدها راهکارهای دولت برای افزایش درآمدهایش است؛ درواقع این موارد راهکارهای جدیدی هستند که دولت روی آنها حساب کرده و به دنبال افزایش درآمدها از این محل است.
شهنامپور میگوید: شناسایی افراد برای مالیاتستانی از آنها بهمنظور افزایش درآمدهای مالیاتی دولت به راحتی امکانپذیر است. افراد به راحتی از طریق کد ملی شناسایی میشوند و آمار میزان دارایی و ثروتهایشان مشخص میشود، وضعیت پرداختها، ثبت اسناد و منطقهبندی نیز مؤلفههایی هستند که میتوان از طریق آنها دارایی افراد، خودروهای لوکسی را که در اختیار دارند، شناسایی کرد. ضمن اینکه از طریق قبوض برق و آب و… نیز میتوان تعداد خانههای خالی را شناسایی کرد. پس برای شناسایی افرادی که مشمول پرداخت مالیات میشوند، مشکلی وجود ندارد.
این کارشناس اقتصادی اذعان میکند: هر دولتی راهکارهای جدیدی برای افزایش درآمدهای خود دارد. افزایش درآمدهای مالیاتی نیز راهکار جدید دولت برای افزایش درآمدهایش است؛ ولی دولت باید فرصت داشته باشد تا برنامههای اقتصادی خودش را به تدریج پیاده کند. دولت سیزدهم خزانه را خالی تحویل گرفته است و به تدریج برنامههای اقتصادیاش را پیاده میکند.شهنامپور درباره تأمین کسری بودجه از طریق فروش نفت میگوید: دولت از طریق کانالهایی فروش نفت را انجام میدهد و پول فروش نفت را وارد میکند. کشور چین خرید نفت ایران را افزایش داده است؛ درواقع چینیها امتیازاتی را از ایران گرفتهاند و خرید نفت را افزایش داده و پولش را پرداخت میکنند. ضمن اینکه به سایر کشورها مانند ونزوئلا و… نیز نفت صادر میشود؛ ولی آمار مشخصی از میزان فروش نفت اعلام نمیشود؛ چراکه آمار فروش نفت محرمانه است.
