از سویی با اینکه هدف وکلای ملت از این اقدام، حل مشکلات معیشتی مردم و توقف روند صعودی بحران اقتصادی مطرح شده، برخی گزارشها حاکی از آن است که در مسیر اجراییشدن این تصمیم موانع و مخالفتهایی وجود دارد که تا به امروز عدم وصول این طرح از سوی هیئترئیسه مجلس را دچار تأخیر کرده است. تا جایی که برخی رسانهها با انتشار خبر مخالفت رئیس مجلس از استیضاح وزرای دولت که فورا نیز از سوی روابط عمومی پارلمان تکذیب شد، توپ را به زمین محمدباقر قالیباف در ممانعت از اصلاح کابینه دولت انداختند. از طرف دیگر نمایندگان موافق استیضاح در حالی خواستار اصلاح اعضای دولت هستند و از ضرورتهای این امر در صحبتها و مصاحبههای رسانههای خود میگویند که موضوعاتی همچون مشغولبودن پارلمان به بودجه سال آینده در این ماههای پایان سال را نمیتوان در عدم پرداختن پارلمان به موضوع استیضاح وزرا دخیل ندانست و بررسی این موضوع اجماع و البته زمان بیشتری را میطلبد. شرایطی که شروع رسیدگی به این طرح را در این مدت زمان کم مطمئنا به تأخیر خواهد انداخت و از طرفی تا اندازهای خیال اعضای کابینه دولت را از اعلام وصول آن راحت میکند.عملکرد گروه اقتصادی دولت به همراه وزیر بهداشت در ایجاد شرایط نابسامان اقتصادی کشور در حالی از سوی برخی پارلماننشینها زیر سؤال رفته است که مخالفان استیضاح اعضای دولت نیز تحلیل خود را از این موضوع دارند. به عقیده آنها واقعیت این است که برخی نمایندگان وعدههایی را به مردم دادهاند و تاکنون هیچکدام از آنها تحقق پیدا نکرده است. به همین خاطر با مطرحکردن موضوع استیضاح وزرا قصد دارند، نگاه معترضان به این فضای نابسامان اقتصادی در کشور را از مجلس به سمت دولت منحرف کنند، تا از این طریق خود را از زیر بار انتقادات رها سازند؛ اظهار نظرهایی که کارشناسان مسائل داخلی اما چندان با آنها موافق نیستند و این تحلیل را بسیار سطحی عنوان میکنند. تحلیلگران بر این باورند که با تغییر و اصلاح کابینه تغییر چندانی در شرایط اقتصادی کشور ایجاد نخواهد شد و سوءمدیریت در بدنه دولت و همچنین وجود مسائل کلان حل نشده، بحران اقتصادی کشورمان را تقویت و همراهی میکنند. از طرفی عملکرد دولت سیزدهم نیز در بسیاری از حوزهها که مهمترین آن پرونده برجام است، در دست اقدام است. «اصفهانزیبا» در بررسی موضوع استیضاح و میزان تأثیرگذاری این ابزار در بهبود شرایط کشور با حمید رضا ترقی، نایب رئیس شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی و نماینده مجلس پنجم شورای اسلامی گفتوگو کرد. به گفته این تحلیلگر مسائل داخلی تغییر در کابینه دولت بدون درنظرگرفتن دیگر مسائل همچون تحریمها و چگونگی عملکرد مدیران و معاونان در سطح کشور از سوی مجلس جایز نیست و دولت و مجلس باید در راستای یکدیگر با همافزایی به چالشهای موجود بپردازند. در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید.
مسئله استیضاح وزرای دولت موضوعی است که هر چند وقت یکبار از سوی نمایندگان معترض به عملکرد هر دولت مطرح میشود و پای اعضای دولت را برای پاسخگویی در راستای چگونگی اجراییکردن وظایفشان به پارلمان میکشاند. از نظر شما استفاده از این ابزار تا چه اندازه میتواند شرایط و فضای کشور را بهبود بخشد؟
استیضاح یک ابزار با هدف واردکردن فشار به وزرا در رابطه با نظرات نمایندگان است که البته تا عملیشدن مراحل زیادی را باید طی کند. در حال حاضر نیز برخی نمایندگان با استفاده از این ابزار قصد فشار به وزرا با هدف بهبود شرایط اقتصادی کشور را دارند. البته در عین حال که مقام معظم رهبری، مجلس شورای اسلامی را از دخالت در مسائل اجرایی دولت منع کردهاند، کماکان مجلسیها در این زمینه دخالت میکنند. از سوی دیگر هر نماینده در صورت اشکال در عملکرد مسئولان حق این را دارد تا با سؤال از آنها در خصوص چگونگی اجرای وظایفشان توضیح بخواهد و مردم را در این زمینه آگاه کند؛ اما اینکه بدون در نظر گرفتن دیگر شرایط در کشور، عملکرد وزرا مورد ارزیابی قرار گیرد، به نوعی موضعگیری مجلس نسبت به دولت و دخالتکردن در امور کابینه به حساب میآید.
اعتراض برخی نمایندگان به انتخابها و انتصابها از سوی وزرا بوده است. آیا این همان دخالت در امور دولت است که جنابعالی به آن اشاره کردید، یا نماینده میتواند حتی قبل از منصوب شدن مسئولان به این موضوع ورود کند؟
خیر. این اقدام از سوی نمایندگان مجلس در جلوگیری از نصب معاونان و مدیران در برخی نهادها و وزارتخانهها به نوعی دخالت در امور دولت تلقی میشود و به مصلحت مجلس نیست. مجلس و دولت باید در کنار یکدیگر و با همافزایی تلاش کنند تا دولت را از چالشها و بحرانهای اقتصادی برهانند و حل مشکلات مردم را در اولویت خود قرار دهند.
ریشه بسیاری از مشکلات کنونی کشور جدای از سوءمدیریت برخی مدیران و مسئولان کشوری به تحریمهای اقتصادی علیه ایران نیز برمیگردد. آیا به نظر شما با تغییر افراد و اصلاح کابینه دولت، میتوان به جنگ با چالشهای اقتصادی بدون درنظرگرفتن تحریمها و تنها با تکیه بر تخصص افراد در مواجهه با این بحرانها پیش رفت؟
دولت کنونی، دولت قوی و باتدبیری است؛ اما اقتدارش مستلزم این است که بدنه خود را تقویت کرد. همچنان ما در بسیاری از استانها و شهرستانها شاهد حضور بیش از 80 درصد اصلاحطلبان در پستهای مدیریت و معاونت در بدنه دولت هستیم. در چنین شرایطی طبیعی است که جمعیت غالب از بدنه دولت که از جریان مقابل این دولت نیز هستند، کارشکنیکنند، دستورات را اجرا نکنند، مشکلات مردم را حل نکنند یا در حل مسائل و مشکلات مردم تعلل کنند و نارضایتی را همچنان استمرار بخشند. بنابراین دولت در چنین شرایطی حتی با آگاهی از این موضوع که شرایط اقتصادی کشور میتواند برگرفته از تحریمها علیه ایران باشد، باید هرچه سریعتر نسبت به این موضوع ورود کرده و به اصلاح پایه و اساس سیاسیاش در سطح کشور اقدام ورزد؛ چراکه با این عمل موفقیتش در حل مسائل مردم بیشتر خواهد شد.
پس با این تحلیل شما میتوان به این نتیجه رسید که هم اکنون اصلاح و تغییر مسئولان زیر مجموعه دولت در سطح کشور از ضروریترینها برای دولت به حساب میآید.
بله. به نظر میرسد که تغییر در مدیران باعث حل بخشی از مشکلات کشور خواهد شد. عمده مشکلات موجود در سطح کشور که باعث عدم رضایت مردم شده است، مربوط به وزرا نیست؛ بلکه به زیر مجموعه مدیران و بدنه دولت هم مرتبط میشود. تمام عناصر بدنه دولت باید با یک هدف و روحیه در خدمت به کشور حاضر شوند و از نزدیک کنار مردم قرار گیرند تا بتوانند با هماهنگی دولت، رضایتمندی عامه را فراهم سازند. از سویی دورزدن تحریمها و خنثیکردن و رفع آنها نیز نقش بسیار مؤثری در حل مشکلات کشور دارد که به موازات اصلاح بدنه دولت باید دنبال شود.
رئیس دولت نیز از آغاز به کار خود با سرکشی به استانهای مختلف خواستار لمس مشکلات مردم از نزدیک با هدف حل چالشهای معیشتی و اقتصادی بود. از تأثیر حضور آیتالله رئیسی در استانها بگویید و اینکه دولت برای اثربخشبودن این سفرها چه الزاماتی را باید در نظر داشته باشد.
اولا اینکه هر دولت به محض روی کار آمدنش، از نزدیک با مردم سراسر کشور ارتباط برقرار میکند تا با مشکلات آنها آشنا شود و در اولویتبندیها و سیاستگذاریهای خود در اداره کشور و انتصاب مدیران بهترین و دقیقترین تصمیم را اتخاذ کند. نکته دوم این است که دولت پیشین به علت فاصله زیادی که بین خود و مردم ایجاد کرده بود، سرمایه اجتماعی خود را از دست داده بود که این کاهش سرمایه باید توسط دولت جدید و با حضور در بین مردم و شنیدن مشکلات و دردهایشان جبران شود.خوشبختانه سفرهای آقای رئیسی تا به امروز توانسته بخشی از این سرمایه اجتماعی را برگرداند، برخی از ناامیدیها را به امید تبدیل کند و تا حدودی از مشکلات مردم بکاهد. آنچه دغدغه مقام معظم رهبری نیز هست که به دولت تأکید کردند: «وعدههایی که میدهید برایش برنامهریزی و زمانبندی کرده و حتما برای اجراییشدن آنها اقدام کنید. اگر هم نمیتوانید مشکلات را از سر راه مردم بردارید، باید به مردم توضیح دهید که به این دلیل وعدههای ما به شما، محقق نشده است.» تحقق وعدهها مسئله مهمی است که میتواند هم در افزایش سرمایه اجتماعی دولت نقش داشته باشد و هم اگر به آن عمل نشود، موجب کاهش دوباره سرمایه اجتماعی میشود.
