ـ کمبود «چی» و عوارض آن
هر ماده یا غیر ماده در جهان هستی شامل جسم و احساساتی که شخص دارد، از «چی» ساخته شده است.
اما برای تعادل در زندگی و رهایی از مشکلات ذهنی و جسمی، هر انسانی باید نیروی حیاتی یا «چی» خود را متعادل کند در غیر این صورت اگر «چی» در بدن پایین یا از تعادل خارج شود، فرد بیمار می‌شود.
در واقع، کمبود «چی» می‌تواند بر تمام بدن یا ارگان مشخصی که نشانه‌های گوناگونی را از خود نشان‌می‌دهد، اثر بگذارد.
ـ علائم کمبود «چی»
کمبود عمومی «چی» می‌تواند باعث علائمی مثل خستگی و بیماری شود.
اما طبق بررسی‌های منتشرشده در نشریه علوم پزشکی سنتی چین، از علائم مهم کمبود «چی» می‌توان به خستگی، تنگی‌نفس، تعریق بدون علت، آماس زبان و ضربان ضعیف اشاره کرد.
ـ علل کمبود «چی»
طبق نظر محققان، امکان ارتباط میان کمبود «چی» و سالخوردگی وجود دارد. برخی از پزشکان نیز بر این باورند که کمبود «چی» با بیماری‌های مزمن و عوارض‌جانبی آن‌ها مانند مشکلات قلبی، فشارخون بالا و سکته ارتباط دارد.
کمبود «چی» همچنین ناشی از استفاده بسیار زیاد انرژی در زندگی روزانه است، بسیاری از ا‌نسان‌ها دائم کار می‌کنند و یک زندگی پرمشغله و بدون استراحت دارند.
داشتن چنین زندگی پرتنشی با استراحت‌کم، به سرعت انرژی حیاتی بدن را تخلیه کرده و فرد را بیشتر در معرض کمبود «چی» و بیماری‌های ناشی از آن قرار می‌دهد.
ـ‌درمان کمبود «چی»
طب غربی معمولا خستگی را با محرک‌هایی مانند قهوه درمان می‌کند ولی طب سنتی در گام اول به دنبال علت خستگی می‌گردد.
گفته می‌شود بسیاری افراد ممکن است برای تسکین نشانه‌های بیماری خود، با تغییر رژیم غذایی و سبک‌زندگی به تعادل «چی» کمک کرده یا از روش‌های درمانی طب کل‌نگر مانند طب‌سوزنی استفاده کنند.
برای بهبود تعادل «چی» در بدن، بسیاری از متخصصان طب سنتی چین بر لزوم استراحت تاکید جدی می‌کنند که شامل: استراحت در طول روز، چرت نیمروز و انجام تمرین‌های رهاسازی مانند یوگا، تای‌چی یا چی‌گانگ است.
ـبهبود الگوی خواب: افرادی‌که کمبود «چی» دارند ممکن است با استرس بیشتری مواجه شوند که بهبود الگوی خواب می‌تواند برای این افراد مفید باشد.
استرس می‌تواند مغز را در شب فعال و آهنگ خواب را دچار مشکل کند. کاهش سطح استرس باعث می‌شود تا شخص بهتر بخوابد و درطول روز انرژی بیشتری داشته باشد. بنابراین سعی‌کنید در یک زمان مشخص به خواب بروید و بیدار شوید و هر شب حداقل ۷ تا ۹ ساعت بخوابید.
ـ‌بهترین غذاها برای کمبود چی: غذاهای تخمیرشده‌ای که برای سلامتی دستگاه گوارش مفید هستند، مانند کلم رنده‌شده و آب‌پز با سرکه، کفیر، چربی‌های سالم و انرژی‌زا مانند روغن زیتون، سالمون، روغن نارگیل و آووکادو.
تنوعی از میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های نیم‌پز شده و نیز گیاهان آداپتوژنیک مانند جینسینگ مفید است.
ضمنا همانطور که اشاره شد، کمبود چی مربوط به طحال است از این رو باید غذاهایی که برای انرژی طحال مفید هستند، مصرف شود. غذاهایی که طحال را گرم می‌کنند و جریان انرژی را در سراسر بدن افزایش‌می‌دهند و عبارت‌اند از: عدس، کینوآ، جو دوسر، نوشابه‌های حاوی عصاره مالت، ریشه سبزیجات مانند سیب‌زمینی شیرین، انواع کدو، برگ خردل.پوست پرتقال،
همچنین برای افزایش انرژی چی باید از مصرف غذاهایی نیز پرهیز شود از جمله: شکر تصفیه‌شده، غلات بدون سبوس، غذاهای شور و سرخ‌شده، غذاها یا نوشیدنی‌های سرد و یخ زده، محصولات لبنی، میوه‌های‌ترش، موز، فرآورده‌های تخمیری مانند آبجو و…
