به گزارش اصفهان زیبا؛ در زمانه پدیده‌های نوظهور و در فضای آکنده از داده‌ها و معلومات همراه با تعامل‌های گسترده کنونی یک وجه دیپلماسی کلاسیک نیز با تکیه‌بر عناصر ارتباطات و اطلاعات رسانه‌ای در فضای دیجیتال پیش می‌رود. این نوع دیپلماسی به‌اصطلاح الکترونیکی که بیشتر مبتنی بر شبکه‌های نوین اجتماعی در فضای مجازی است، به‌واسطه عمل و عکس‌العمل دولت‌ها در این عرصه شکل گرفته است و نشان می‌دهد که دولت‌ها به نقش بازیگران اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر سیاست‌های خارجی خود اهمیت می‌دهند.
صحبت از دیپلماسی دیجیتال است که شاید از سوی بیشتر دستگاه‌های دیپلماسی کشورها و زیرمجموعه‌های آن‌ها جدی گرفته نشده است و در محدوده‌های سنتی همچون شهرها هم می‌تواند نقش فزاینده‌ای با عنوان دیپلماسی نوین شهری ایفا کند. بازیگران شهری می‌توانند با استفاده از فناوری‌های دیجیتال ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… خود را در عرصه بین‌الملل عرضه کنند و تجربه‌هایشان را به شکل‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری ارائه دهند و به شکوفایی و تقویت جایگاه خود در دهکده الکترونیک جهانی برسند.
در این میان، برخی از کارشناسان نظر دیگری دارند و معتقدند با توجه به اینکه تکنولوژی‌های ارتباطات اینترنتی و ابزارهای همکاری‌های مجازی عمدتا نمی‌توانند تجربه سنتی تعامل رودررو را به دلیل کاهش سطح غنای اطلاعات تکرار کنند، دیپلماسی دیجیتال هم کارایی کمتری دارد؛ بنابراین باید به‌دنبال اجرای اشکال دیگر دیپلماسی برای ایجاد روابط سازنده با خروجی موردانتظار باشد.
کارکردهای دیپلماسی رسانه‌های جدید
دیپلماسی دیجیتال به معنای بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و ظرفیت‌های دیجیتالی‌شدن برای ایجاد، توسعه و تعمیق پیوندهای سیاسی بین دولت‌ملت‌های مختلف است. دیپلماسی مبتنی بر رسانه‌های جدید نظیر رسانه‌های اجتماعی یکی از گونه‌های دیپلماسی دیجیتال است و با عنوان دیپلماسی رسانه‌های جدید شناخته می‌شود. در این میان، گسترش روابط میان شهرهای مختلف به‌عنوان یکی از عرصه‌های اصلی دیپلماسی دیجیتال یا دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی شناخته می‌شود.
این مسئله از چنان اهمیتی برخوردار است که مسیر اصلی در تحقق دیپلماسی شهری را می‌توان دیپلماسی دیجیتال دانست؛ بنابراین، استفاده از ابزارهای رسانه‌های جدید در راستای تعمیق روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی میان شهرهای مختلف از ضرورت‌های سیاست‌گذاری و مدیریت شهری است.
افزایش شناخت شهروندان و سیاست‌گذاران شهری از ظرفیت‌های یکدیگر را بایستی مهم‌ترین کارکرد دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی دانست. این نوع دیپلماسی به دلیل ماهیت ارتباطات افقی و شبکه‌ای‌شده‌ای که از آن برخوردار است، می‌تواند ظرفیت‌های مختلف فرهنگی شهرها را به یکدیگر معرفی کند؛ درواقع یکی از کارکردهای این نوع دیپلماسی در حوزه پیوندهای شهری، ارائه اطلاعات مختلف درباره آداب‌ورسوم، سنت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی است؛ علاوه بر این، شکل‌گیری بینش‌های همسو پیرامون موضوع‌های مختلف را می‌توان از دیگر کارکردهای فرهنگی‌فکری دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی در عرصه شهری دانست.
رشد صنعت گردشگری؛ از کارکردهای اقتصادی دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی
در کنار تعامل‌های فکری و فرهنگی، زمینه‌سازی این نوع از دیپلماسی در راستای توسعه اقتصادی نیز چشمگیر است. رشد صنعت گردشگری ازجمله کارکردهای اقتصادی دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی است. این درحالی است که نمی‌توان استفاده از ظرفیت صنایع مختلف و آشنایی با تولیدات و محصولات صنعتی و خدماتی را نیز نادیده گرفت؛ علاوه بر این، توسعه اجتماعی به معنای ارتقای همبستگی اجتماعی و کاستن شکاف‌ها و تعارض‌های فردی و جمعی نیز از دیگر مواهب این نوع دیپلماسی است. درک تکثر و تنوع حاکم بر جوامع مختلف از سوی دیگر ملت‌ها نقش منحصربه‌فردی در رواداری اجتماعی و توسعه پیوندهای انسانی و شهروندی خواهد داشت؛ بنابراین، زمانی که از نقش دیپلماسی دیجیتال و مشخصا دیپلماسی رسانه‌های جدید سخن گفته می‌شود، توجه به ابعاد متنوع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بایستی موردتأکید قرار گیرد.
کارکرد سیاسی دیپلماسی دیجیتال در عرصه شهری
آخرین و مهم‌ترین کارکرد دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی در عرصه شهری را می‌توان کارکرد سیاسی آن دانست. جست‌وجوی زمینه‌های مشترک برای همکاری و تقویت این همکاری‌ها میان شهرهای مختلف ناظر بر قدرت‌بخشی به مردم و شهروندان است. هر چیزی غیر از تقویت شهروندان و کمک به رشد و توسعه اجتماعی و اقتصادی ایشان را نمی‌توان دیپلماسی دانست. به بیان دقیق‌تر، برون‌داد اصلی دیپلماسی رسانه‌های اجتماعی در عرصه شهری بایستی در خدمت شهروندان و زمینه‌ساز قدرت‌بخشی بیشتر به ایشان باشد.
توسعه اقتصاد سیاسی سیاست‌گذاران، نخبگان و فعالان کلان اقتصادی را بایستی در امتداد بهره‌مندی و برخورداری شهروندان دید و اولویت را به ایشان داد. دیپلماسی رسانه‌های جدید نقشی منحصربه‌فرد در توسعه شهری و پیوندهای خویشاوندی میان شهرهای مختلف برعهده دارد. شبکه‌های اجتماعی قادرند آگاهی و شناخت چندسویه حاصل کنند و زمینه را برای پیشرفت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مهیا سازند. استفاده از این رسانه‌ها به رشد تعامل‌های میان‌فردی، فارغ از محدودیت‌های حاکم بر رسانه‌های جمعی، یاری می‌رساند و همه شهروندان از طبقات مختلف را درگیر می‌کند.
این مهم، اصلی‌ترین مؤلفه دیپلماسی مبتنی بر رسانه‌های جدید است؛ چراکه آن را صرفا محدود به طبقه یا دسته خاصی از سیاست‌مداران و سیاست‌گذاران نمی‌کند. این نوع دیپلماسی ماهیتا به‌دنبال درگیرساختن توده‌های مردم در عرصه‌های مختلف با هدف توسعه سیاسی و قدرت‌بخشی به ایشان است؛ رسالتی که در سایه بینش‌های ایجابی در مواجهه با رسانه‌های اجتماعی محقق خواهد شد.
