به گزارش اصفهان زیبا؛ چهار سال پیش بود که نخستین بازارچه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی کشور در ارگ جهان‌نما افتتاح شد تا فعالان این صنعت در مکانی واحد دور همدیگر جمع شوند و فروشگاه عرضه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در این بازارچه راه بیفتد؛ بااین‌حال عمر این بازارچه چندان هم طول نکشید.
به‌زعم برخی فعالان حوزه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی اصفهان، عدم توافق بر سر مکان این بازارچه بین بخش خصوصی و دولتی مانع ادامه فعالیت این بازارچه در اصفهان شده است؛ تاکنون نیز متولیان بر سر مکان راه‌اندازی بازارچه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی به توافق نرسیده‌اند.
این بی‌برنامگی‌ها در حالی است که صنعت سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی برای اصفهان و اصفهانی‌ها به همراه داشته باشد.
معادن برتر در بخش سنگ‌های تزیینی در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، یزد، اصفهان، مرکزی و لرستان قرار دارد و دراین‌بین به گفته محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران، یک‌سوم کارخانه‌های سنگ تزیینی کشور در استان اصفهان قرار دارد.
به‌توافق‌نرسیدن بر سر راه‌اندازی بازارچه سنگ‌های قیمتی در اصفهان تنها یکی از مشکلاتی است که مانع توسعه صنعت سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در اصفهان شده است. پیش‌تر برخی مقامات دولتی اصفهان خام‌فروشی در ذخایر معدنی سنگ‌های تزیینی را نیز از معضل‌های این صنعت اعلام کردند.
بازسازی و نوسازی‌نکردن واحدهای فراوری سنگ‌های تزیینی نیز یکی دیگر از موانع رونق این صنعت در اصفهان است. باوجود ذخایر مناسب سنگ‌های تزیینی در اصفهان اما صادرات سنگ‌های تزیینی به دلیل غیرمنظم‌بودن و تشکیلاتی‌نبودن آن پایدار نیست. در همین راستا گفت‌وگویی با ابراهیم حبیب‌اللهی، مسئول کمیته فلزات و سنگ‌های گران‌بهای اتاق بازرگانی اصفهان، انجام شده است که در ادامه می‌خوانید.
در حال حاضر در حوزه صادرات سنگ‌های قیمتی، به‌خصوص از اصفهان چه مشکلاتی وجود دارد؟
صادرات در حوزه سنگ‌های قیمتی به‌صورت قانونی از اصفهان انجام نمی‌شود و تاجران صادرات این نوع سنگ‌ها را به‌صورت تخصصی، خام، تراش‌خورده یا نصب‌شده روی مصنوعات ندارند؛ تا آنجا که مطلع هستم اینکه به‌جز مشهد سایر استان‌ها نیز صادرات قانونی و رسمی سنگ خام ندارند، به دلیل ضعف قوانین و مقررات این حوزه است. در کمال تأسف آیین‌نامه‌ای مدون برای صادرات سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی وجود ندارد.
مشهد از زمان‌های قدیم صادرات فیروزه و عقیق داشته است. خام‌فروشی دیگر به‌صرفه نیست. بیشتر، سنگ‌های تراش‌خورده صادر می‌شود؛ چون ارزش‌افزوده سنگ‌های تراش‌خورده برای صادرکنندگان بیشتر است.
به‌غیراز چالش‌هایی که در حوزه صادرات سنگ‌های قیمتی وجود دارد، موانع رونق بازار صنعت سنگ‌های قیمتی در داخل کشور چیست؟
صنعت سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی متولی مشخصی ندارد. از یک‌سو، اتحادیه طلا و جواهر و از سوی دیگر، اتحادیه صنایع‌دستی، وزارت صمت، وزارت میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی و بانک مرکزی ادعای متولی‌گری در این حوزه را دارند؛ درنتیجه عایدی هم نصیب شخصی نمی‌شود.
بسترهای قانونی لازم برای واردات سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی باید فراهم شود تا در کشور این سنگ‌ها تراش بخورند و ارزش‌افزوده و اشتغال ایجاد کنند؛ سپس صادر شوند یا اینکه در صنایع جواهرسازی داخلی مورداستفاده قرار گیرند.
در کشور معادن زمرد، الماس و یاقوت نداریم و این سنگ‌ها باید از خارج کشور تأمین شود. بخشی از تولیدات این صنعت در ایران قابلیت مصرف در بازارهای داخلی را دارد و تا زمانی که زمینه برای صادرات وجود نداشته باشد، بخش دیگری از توان تولیدی این صنعت مهجور خواهد ماند.
در صحبت‌هایی که داشتید، به نبود زیرساخت‌های قانونی مناسب برای صنعت سنگ قیمتی اشاره کردید. در این خصوص کمی بیشتر توضیح دهید.
آیین‌نامه خاصی برای واردات سنگ‌های قیمتی نداریم که بتوانیم به این آیین‌نامه‌ها اکتفا کنیم و از بستر قانونی، واردات انجام دهیم. در کمال تأسف آیین‌نامه‌های صادراتی و مقررات صادرات و واردات سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی مهجور مانده است.
اهالی این صنعت به‌شدت به این مقررات نیازمندند تا بتوانند قانونمند عمل کنند. ما مطالبه‌مان را به مجلس و دولت هم اعلام کرده‌ایم. زمانی که تولید انجام شود و بازارهای صادراتی هم برای این تولیدات وجود داشته باشد، ولی آیین‌نامه‌ای برای صادرات و واردات نباشد، مسلم است که صادراتی انجام نمی‌شود و وارداتی هم صورت نمی‌گیرد.
تعداد معادن ثبت‌شده سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در اصفهان زیاد نیست. بیشتر این معادن، استخراج بومی و سنتی دارند که ثبت هم نشده‌اند. قیمت تمام‌شده تولید زیورآلات در ایران نسبت به نمونه مشابه در خارج از کشور بین 25 تا 30 درصد ارزان‌تر است و این نشان‌دهنده ظرفیت‌های این صنعت برای رقابت در عرصه صادرات است.
یکی از ایده‌هایی که برای رونق صنعت سنگ‌های قیمتی اصفهان مطرح‌شده، ایجاد بازارچه دائمی برای سنگ‌های قیمتی است. در حال حاضر وضعیت تأسیس این بازارچه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
هشت سال پیش بحث راه‌اندازی بازارچه سنگ‌های قیمتی توسط کمیته فلزات اتاق بازرگانی اصفهان پیشنهاد شد تا به‌عنوان پایلوت در اصفهان اجرا شود. ما در اصفهان اولین افتتاحیه بازارچه را در ارگ جهان‌نما برگزار کردیم؛ ولی در کمال تأسف به دلیل عدم‌حمایت مسئولان دولتی حیات دائمی پیدا نکرد. ما طرح این بازارچه را بر اساس بازارهای بین‌المللی ارائه کردیم؛ ولی بدعهدی‌هایی بر سر مکان این بازارچه بین بخش خصوصی و دولتی صورت گرفت و این بازارچه تعطیل شد.
برای راه‌اندازی بازارچه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی به مکان احتیاج داریم تا با همکاری میراث به نتایج خوبی برسیم. ایمیدرو کارگروه سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی را در کشور فعال کرده است؛ همچنین سند جامع گوهرسنگ‌ها در ایران نوشته‌شده و با عنوان استراتژی این صنعت برای رسیدن به اهداف جامع موردنظر مسئولان و متولیان این صنعت است.
انتظار ما این است که متولیان برای راه‌اندازی این بازارچه مکان درخور شأن در نظر بگیرند تا کلیه چرخه‌های وابسته به این صنعت را در آن محل مستقر کرده و از آن محل صادرات سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی را در ایران فعال و پویا کنیم.
صنعت سنگ‌های قیمتی ازجمله صنایعی است که در حوزه اشتغال‌زایی می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد؛ زیرا با سرمایه‌گذاری کم می‌توان اشتغال‌زایی فراوانی ایجاد کرد. آیا به‌غیراز بحث نمایشگاه برای فروش محصولات مابقی زیرساخت‌های لازم برای این موضوع فراهم‌شده است؟
در استان اصفهان با توجه به توانمندی هنرمندان و آموزشگاه‌ها و فرهنگ و هنری که با مردم اصفهان عجین شده است، اگر مسئولان حمایت کنند، صنعت سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی برای اصفهان ارزش‌افزوده بالایی ایجاد می‌کند و می‌تواند برای منطقه شرق اصفهان اشتغال‌زایی داشته باشد.
در حال حاضر شش آموزشگاه سنگ و طلا و جواهرسازی در اصفهان داریم که تراش سنگ را آموزش می‌دهند. ما تا ده سال پیش آموزش تراش دامله روی سنگ داشتیم؛ ولی در طول این ده سال مربی‌ها تراش فست روی سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی را هم آموزش می‌دهند؛ لذا به لحاظ وجود زیرساخت موردنیاز برای آموزش افراد در وضعیت مناسبی قرار داریم.
