به گزارش اصفهان زیبا؛ ورزش و فعالیت بدنی اهمیت زیادی دارد و این موضوع برای تمام گروه سنی ضروری است، در این بین باید ببینیم ورزش برای سالمندان چه فوایدی دارد و با چه انگیزههایی میتوان بیشتر به آن پرداخت.
در این زمینه دکتر آرمیتا عابدی، دکترای تربیتبدنی، مدرس دانشگاه و مدرس رسمی فدراسیون بدنسازی در برنامه خوب بمان باغ غدیر حضور داشت تا به این موضوع بپردازد.
اثرات فعالیت بدنی بر سالمندان
با آنکه انجام فعالیت بدنی منظم در سالمندان میتواند با محدودیتها و مشکلاتی همراه باشد، ولی اثرات سودمند حاصل از آن در افزایش طول عمر، کاهش ابتلا به بیماریها و عوارض ناشی از آنها قابلتوجه است.
این اثرات را میتوان از جنبههای مختلف جسمی، روانی و اجتماعی بهصورت زیر برشمرد:
الف)فواید جسمی فعالیت بدنی
- به تأخیرانداختن پدیده پیرشدن و کند کردن تغییرات سالمندی؛
- بهبود عملکرد قلب و ریهها
- پیشگیری از رسوب چربی در داخل رگها و کاهش خطر سکته قلبی و مغزی
- تنظیم فشارخون بدن و پیشگیری از فشارخون بالا
- کاهش چربیهای بد خون و افزایش چربی خوب خون
- پیشگیری از ابتلا به دیابت، کنترل بهتر قندخون و کاهش نیاز به انسولین و دارو در بیماران دیابتی
- افزایش حرکات روده، آسانکردن حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست مزمن
- کاهش و کنترل وزن بدن و پیشگیری از چاقی
- تقویت ماهیچهها و پیشگیری از تحلیل و کاهش حجم توده عضلانی که در صورت نداشتن فعالیت بدنی، با افزایش سن رخ میدهد.
- پیشگیری از ساییدگی و التهاب مفاصل افزایش توده استخوانی در بدن و پیشگیری از پوکیاستخوان کاهش خطر زمینخوردن و آسیبهای ناشی از آن
- پیشگیری از افت عملکرد و بهبود محدودیتهای عملکردی
- پیشگیری از بروز سرطانهای شایع از جمله سرطان روده بزرگ، سینه، رحم و پروستات.
ب)فواید روانی فعالیت بدنی
- پیشگیری از اضطراب و افسردگی و ایجاد نوعی احساس آرامش در فرد
- کاهش فشار روانی و افزایش توان مقابله با فشارهای زندگی
- بهبود روحیه و خلقوخو
- بهبود وضعیت شناختی و کند کردن کاهش قدرت پردازش مغز و پیشگیری از آلزایمر
- بهبود اختلال خواب، تسهیل در روند به خوابرفتن و پیشگیری از بیدارشدنهای مکرر در خواب.
ج)فواید اجتماعی فعالیت بدنی
- افزایش استقلال و اعتمادبهنفس و کمک به ایفای نقش فعال در جامعه
- کمک به تشکیل گروههای اجتماعی و گسترش روابط دوستانه
- گسترش ارتباط بین نسلها و حذف افکار کلیشهای منفی درباره سالمندان
- بهبود توان عملکردی در محیط کار و تفریح.
انواع فعالیت بدنی
روشهای مختلفی برای دستهبندی فعالیتهای بدنی در سالمندان وجود دارد که بر اساس زمان و مکان انجام فعالیت بدنی، به شش دسته تقسیم میشوند و عبارتاند از:
فعالیت بدنی روزمره: بخشی از زندگی معمول و روزمره سالمندان، باهدف کاهش زمان بیتحرکی است و به آنها کمک میکند تا علاوه بر ایجاد تحرک، استقلال خود را نیز در زندگی حفظ کنند؛ انجام کارهای خانه، بالا و پایینرفتن از پله، شستن حیاط و خودرو، باغبانی، گشتوگذار و خریدکردن از این نوع فعالیت بدنی محسوب میشود.
فعالیتهای شغلی: منظور، فعالیتهای انجام شده در خارج و داخل از منزل بهعنوان بخشی از کار است. این قبیل فعالیتها درصورتیکه با تحرک بدنی همراه باشند، میتوانند به پیشگیری از بیماریهای مزمن و تقویت سلامت جسمی کمک کنند.
فعالیتهای تفریحی: این فعالیتها با هدف تفریح و سرگرمی انجام میشوند و در حفظ استقلال اجتماعی و جسمی سالمندان نقش مؤثری دارند؛ پیادهروی، تفریح در پارک و استخر و پارکهای آبی، از این دسته فعالیتهاست.
جابهجاشدن فعالیت: با هدف حملونقل از یک مکان به مکان دیگر انجام میشود؛ پیادهروی تا محل کار، پیادهروی یا دوچرخهسواری تا مراکز خرید، نمونههایی از این نوع فعالیت بدنی هستند.
فعالیت بدنی ساختارمند: فعالیتهایی هستند که از طرف یک باشگاه، نهاد و یا سازمان طراحی و اجرا میشوند. این نوع فعالیتها میتوانند در خارجکردن سالمندان از منزل و ترغیب آنها به انجام فعالیتهای اجتماعی مؤثر باشند.
فعالیت در قالب گروههای ورزش صبحگاهی در پارکها، شرکت در دورههای تخصصی ورزشی سالمندان، کلاسهای یوگا و تایچی، باشگاههای آمادگی جسمانی، تمرینهای ایروبیک در باشگاهها و هرگونه فعالیت ساختاریافته زیر نظر مربی و با یک برنامه مشخص، در این دسته از فعالیتهای بدنی قرار میگیرند.
فعالیت بدنی تحت نظارت: بخشی از یک برنامه توانبخشی توسط پزشک متخصص یا یک کاردرمانگر یا فیزیوتراپیست است که به دنبال آسیب یا جراحی و برای بازگرداندن سالمند به شرایط مناسب به مدت طولانی انجام میشود.
انگیزه برای شرکت در برنامههای فعالیت بدنی
انگیزه عامل نیروبخش، هدایتکننده و حفظ رفتار است؛ انگیزه باعث میشود که رفتارهای فرد دارای جهت و هدف مشخصی باشد.
انگیزه شما ممکن است حفظ تناسباندام، دوری از بیماری، لاغرشدن، پیشگیری از درد و یا کنترل بیماریهایی مانند دیابت و فشارخون بالا باشد.
اما، اولین گام در ایجاد انگیزه، تعیین هدف انجام فعالیت بدنی است، با تعیین هدف، بهروشنی میتوانیم ببینیم که قرار است به چه چیزی دست پیدا کنیم.
اهداف ما برای مشارکت در برنامههای فعالیت بدنی بر اساس خواستهها، نیازها، دیدگاهها، انگیزهها و تواناییهای ما تعیین میشوند.
همچنین داشتن ورزش و فعالیت بدنی در این دوره از زندگی هم برای سلامت جسمی آنها و هم برای سلامت روحی آنها خوب است.
ضمنا اهمیتدادن بهسلامتی روحی و جسمانی سالمندان باعث میشود از هزینههای درمان و خیلی از هزینههای دیگر جلوگیری شود.
به هر حال، در این دوره از زندگی سالمندان تنها هستند و با کلکسیونی از دردها مواجه هستند. بنابراین بهتر است در کلاسهای ورزشی شرکت کنند.
برگزاری کلاسهای ورزشکار با سالمندان هم میتواند پیشگیری باشد و هم درمان. پیشگیری برای افرادی که هنوز به درد مفاصل دچار نشدهاند و در کلاسهای ورزشی شرکت میکنند تا عضلات آنها تقویت شود و از دردهای مفاصل پیشگیری میشود.
این کلاسها زیر نظر مربیهای متخصص و آموزشدیده و با دانش در این زمینه برگزار میشود تا هیچگونه آسیبی به افراد شرکتکننده وارد نشود و خود افراد مشتاقانه در این کلاسها شرکت کنند.
