به گزارش اصفهان زیبا؛ سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با ارائه یک پلتفرم متمرکز برای ثبت‌نام و قرعه‌کشی خودرو است که در ماه‌های اخیر، این سامانه با چالش‌ها و انتقادهای متعددی روبه‌رو شده است. در خصوص سامانه یکپارچه خودرو نظرهای متفاوتی وجود دارد. ازنظر برخی مزایای استفاده از این سامانه شامل شفافیت بیشتر در فرایند تخصیص خودرو، کاهش فساد و دسترسی آسان است؛ از سوی دیگر، منتقدان به مشکلات فنی، عدم کارایی و شفافیت و رانت اشاره می‌کنند.
سامانه یکپارچه توزیع رانت مهندسی‌شده
مهدی دادفر، کارشناس بازار خودرو، درباره مزایا و معایب سامانه یکپارچه خودرو به «اصفهان‌زیبا» گفت: سامانه يكپارچه خودرو توزيع رانت مهندسی‌شده‌ای است كه دير يا زود متوقف خواهد شد. از روز اول تكليف اين سامانه معلوم بود. آنچه وزارت صمت بايستی برای خريدار با هدف جلوگيری از كلاهبرداری دردسترس همگان قرار دهد، امكان مشاهده ثبت سفارش هر شركت مدعی واردات و فروش خودرو به خريداران و همچنين مجوز واردات خودرو به همراه نوع و مدل خودرو و ميزان ارز تخصيصی به شركت است.او افزود: امیدواریم با حذف تمام محدودیت‌های واردات خودرو اعم از تخصيص ارز و خريد و واردات خودرو توسط همه ايرانيان، دكان اين کاسبی‌های كاذب هرچه زودتر بسته شود.
با حذف سامانه دست دلالان کوتاه می‌شود
بابک صدرایی از دیگر کارشناسان خودرو است. او در این خصوص به «اصفهان‌زیبا» گفت: اقتصاد علم دستوری نیست؛ یعنی با دستور نمی‌توان قیمت تعیین کرد. گرچه در کشور ما به‌اصطلاح به خاطر عواملی که وجود دارد، مثل عدم بهره‌وری و عدم رقابت خودروسازی هیچ تلاشی برای پایین‌آوردن قیمت و افزایش کیفیت ندارند، اما اگربخواهیم این موارد را اصلاح کنیم، کاری بسیار زمان‌بر است و با عوامل مزاحم بسیاری روبه‌رو هستیم که در کوتاه‌مدت قطعا جواب نمی‌دهد؛ حتی در بلندمدت نیز بعید است.
این کارشناس خودرو خاطرنشان کرد: اما در همین شرایط فعلی صنعت خودروسازی قیمت‌ها باید به‌صورت شفاف از سوی خودروسازان ارائه شود؛ مثل همه کالاهای دیگر که بستگی به شرایط ثبات اقتصادی کشور دارد؛ اما آنچه دراین‌بین اتفاق می‌افتد، قیمت مدنظر خودروساز است که شورای رقابت مطرح می‌کند یا آنچه در بازار رقم می‌خورد، با آنچه در کارخانه اتفاق می‌افتد، فاصله بسیار زیادی را نشان می‌دهد و گویا هیچ‌کدام از این‌ها قیمت واقعی نیستند.
او افزود: قطعا قیمت کارخانه‌ای خودرو اگر سامانه برداشته شود، بالاتر می‌رود؛ اما در ازای آن، مثل ۲۰ سال پیش اگر قصد خرید خودرو دارید، از درب کارخانه می‌خرید؛ یعنی ثبت‌نام می‌کنید و با مدت‌زمان مشخصی خودرو به شما تحویل داده می‌شود و دست دلال و مافیا و به‌اصطلاح سوءاستفاده کننده‌ها کوتاه می‌شود.
صدرایی خاطرنشان کرد: باید دولت دخالت نکند و بسترها را فراهم سازد تا صنعت خودرو رشد کند. باید آزادی عمل و رقابت را بیشتر سازد تا بتواند شرایط و ثبات اقتصادی ایجاد کند. هر نوع دخالت دولت در قیمت‌گذاری توزیع خودرو منجر به فساد گسترده می‌شود.
او افزود: با حذف سامانه یکپارچه هم دست دلال‌ها کوتاه می‌شود. اگر عرضه و تقاضا کنترل شود، قیمت‌های کاذب در بازار آزاد از بین می‌رود. وضعیت بازار خودرو به همان اواسط دهه ۸۰ برمی‌گردد که قیمت کارخانه و قیمت بازار آزاد طبعا یکسان بود؛ درنهایت بازار با ابزارهایی مثل سامانه کنترل نمی‌شود و این‌ها یک ابزار کنترل کوتاه‌مدت هستند که ممکن است در کوتاه‌مدت نتیجه‌بخش باشد؛ اما تأثیرات بلندمدت آن را امروز در بازار خودرو می‌بینیم.
سامانه یکپارچه خودرو محل شفافی نیست
امیرحسن کاکایی، از دیگر کارشناسان خودرو، در این خصوص در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا » بیان کرد: در حال حاضر دولت جدید مستقر نشده و فعلا خبر حذف سامانه یکپارچه خودرو تأیید نشده است.
به بیان کاکایی، روی ایران‌خودرو و سایپا قبل از اینکه سامانه یکپارچه هم وجود داشته باشد، نظارت‌های کامل برقرار بود؛ ضمن اینکه در مواقعی که به قرعه‌کشی احتیاج بود، این عمل شفاف انجام می‌شد.
او ادامه داد: اما سامانه یکپارچه باعث پنهان‌شدن عملیات قرعه‌کشی شد که می‌توانست محلی برای ایجاد فساد باشد؛ زیرا قرعه‌کشی بدون اینکه در جایی دیده شود، انجام می‌شد.
به گفته او، حذف سامانه یکپارچه، خبر خوبی است؛ اما اینکه این خبر قطعی است یا نه، مشخص نیست و با توجه به تجاربی که قبلا داشتیم و دیدیم در برخی مواقع مراحل قانونی آن طی می‌شود، اما ناگهان تأیید نمی‌شود؛ زیرا قوانین در این زمینه ابهام دارند.
خبر حذف سامانه قطعی نیست
به بیان کاکایی، ماجرای سامانه یکپارچه هیچ ربطی به کلیه صنایع و اقتصاد و رویکرد دولت جدید ندارد؛ علت اصلی این بود که از ابتدای سال قرار بود قیمت‌ها اصلاح شود که بعدها با شهادت آقای رئیسی مصادف شد؛ ضمناحالا طبق برآوردها، حداقل تا دو ماه دیگر این وضعیت ادامه دارد؛ درحالی‌که ایران‌خودرو و سایپا با چالش جدی نقدینگی، بدهی و ورشکستگی روبه‌رو هستند.
او عنوان کرد: تا مشخص‌شدن وزیر صمت باید صبر کرد؛ زیرا معلوم نیست چه رویکردی داشته باشد؛ اما به نظر می‌رسد اقتصاد شبه کمونیستی ما به بن‌بست رسیده است و باید فکری اساسی کنیم؛ هرچند از آن‌طرف هم توان تحمل تورم از سوی مردم به حداقل خودش رسیده است.
کاکایی گفت: دولت جدید با تصمیم‌های کلیدی روبه‌روست و نمی‌توانیم هیچ اظهارنظری بکنیم تا ببینیم راهبرد آن‌ها چیست؛ لذا خیلی زود است در این باره قضاوت کنیم که حذف سامانه ادامه پیدا خواهد کرد یا نه.
