به گزارش اصفهان زیبا؛ بیماری دیابت یا همان مرض قند از بیماریهای شایعی است که بسیاری دچار آن هستند؛ از همین رو دلیل بروز و راهکار درمان آن را از نظر جواد کاردانپور، محقق طب سنتی و مشاور تغذیه سالم، ارائه میدهیم.
اطبای قديم همچون بوعلیسینا مرضى را كه امروزه بيمارى قند يا ديابت ناميده مىشود، مرض «دولاب» مىگفتند. دولاب يعنى محلى كه آب از يک طرف وارد و از سوى ديگر خارج شود.
آنها علت اين بیماری را حرارت كليه مىدانستند. البته حرارت خارج از حالت طبيعى(این حرارت غیرغریزی در اثر سردشدن کلیه بالا خواهد رفت؛ مثل آب یخ که مصرف شود، عطش بیشتر میشود یا مثل دوغ و بستنی که عطش میآورد. این حرارت منظور همان حرارت خارح از حالت طبیعی است که در اثر سردشدن کلیه و مخصوصا معده بالا خواهد رفت و علائم گرگرفتگی و عطش را ظاهر خواهد کرد). بیماری قند از دید طب خسروی مرضی است که بیمار مرتب آب میخورد؛ ولی سیراب نمیشود. علائم آن عبارتاند از: عطش مفرط، اشتهای زیاد به غذا، ادرار زیاد و پس از انجام آزمایش مربوط مشخص میشود که مقدار قند خون از حال طبیعی بیشتر است. زمانی که قند خون رو به افزایش میرود، کلیهها قدرت خود را در بازپسگرفتن قند ادرار از دست داده و مقداری از قند خون را همراه ادرار دفع میکنند.درمجموع دیابت را ازلحاظ علت میتوان از چند وجه موردبررسی قرار دارد.
متهم اول
زمانی که معده ضعیف باشد، صفرا زیاد ترشح میکند و باعث بالارفتن غیرطبیعی حرارت بدن خواهد شد. (این حرارت از خطرناکترین حرارتهاست؛ چون صفرا سوزانندگی دارد و اگر بیشازحد ترشح کند، بسیار اذیتکننده است و خود صفرا عطش را بیشتر کرده و فرد مایعات بیشتری میخورد که علت دیگری در دیابت ایجاد خواهد کرد.) برای پیشگیری از این علت باید غذاها خوب جویده شود؛ تا جایی که مثل شیرابه و خمیر رقیق شده و سپس بلعیده شود.
بهتر است غذا به همراه نان خشک مصرف شود تا در جویدن انسان را مجبور کند زود غذا را نبلعد و دیگر اینکه مایعات زیاد مصرف نشود که رطوبت معده بالا رود و باعث عدم هضم غذای داخل معده شود؛ چون معده دیگ بدن است و اگر داخل دیگ زیاد آب داشته باشد باعث میشود غذا بهخوبی طبخ نشود. علاوه بر این، خوردن نان خشک جو و نمک (نمک دریا یا سنگ) همراه غذاها، هاضوم و هر چیزی که بتواند به گرمشدن معده و هضم بهتر کمک کند تا از بالارفتن حرارت کبدی جلوگیری کند (مثل زنجبیل، دارچین، آویشن، گزنه و…) برای پیشگیری از این بیماری مفید است.
متهم دوم
علت دیگر که میتوان برای بالارفتن قند خون بیان کرد، نبود فاصله مناسب بین دو وعدهغذایی است؛ به این صورت که غذا زمانی که در محله هضم و جذب قرار میگیرد، اگر قبل از هضم کامل وارد رودهها شود، چون هضم کافی صورت اتفاق نیفتاده، باعث ایجاد بخارات زیاد میشود؛ برای همین نباید فاصله بین غذاها کم باشد؛ مثلا فردی که ساعت 8 صبح غذا میخورد، معمولا باید وعدهغذای بعدی او 8 شب باشد تا هضم کامل صورت گیرد؛ ولی ساعت یک ظهر غذا میخورد و غذای قبلی قبل از هضم کافی وارد معده میشود. اینگونه بخارات زیاد باعث بالابردن حرارت کبد شده و با بالارفتن حرارت کبد شاهد بروز علائم صفرا در بدن خواهیم بود؛ مثل خشکشدن دهان، عطش زیاد، گرگرفتگی، سوزش کف دست و پا و ریزش موی شدید. طبق سفارش اهلبیت علیهالسلام صبح و شام غذا بخورید و بین آن چیزی نخورید.
متهم سوم
علت دیگر که در بالارفتن قند خون میتوان بیان کرد، حبس است. حبس یا دفعنشدن فضولات بدن باعث بالارفتن حرارت بدن میشود و این حرارت خود عامل بهوجودآمدن دیابت خواهد شد؛ مثلا زمانهایی که فرد تحرک کمتری دارد و تعریق زیادی در بدن او انجام نمیشود و یا آب و مایعات زیاد مصرف میکند حبس اتفاق میافتد؛ یعنی بیش از ورودی که به سمت بدن از جانب مایعات دارد، دفع ندارد و یا سه وعده غذا میخورد و روزی یکبار مدفوع میکند و همه اینها به حبس بستگی دارد که هرچه شدیدتر باشد، قند بالاتر خواهد رفت.
برای پیشگیری، باید مقدار خوردن غذا و مایعات را کم کنیم و در زمان غذاخوردن هنگامیکه بادگلو ایجاد میشود، دیگر حتی یک لقمه هم وارد بدن نکنیم. بادگلو بین غذا آلارم پرشدن یکسوم معده انسان است؛ ضمنا برای مصرف مایعات هم باید توجه داشت هر زمان که تشنه شدیم، سه جرعه بنوشیم و بهتر است همراه آب، خرما مصرف کنیم.
متهم چهارم
از دلایل دیگر بروز دیابت، سردشدن کلیههاست. زمانی که کلیهها سرد شوند، به جای اینکه قند را جذب خون کنند، آن را از طریق ادرار دفع میکنند. در قدیم یکی از راههای تشخیص دیابت، چسبندهبودن و شیرینبودن ادرار بوده. در اینجا بدن برای جبران کمبود قند، حرارت خود را بالا میبرد که با هضم بیشتر غذا قند بیشتری تولید کند؛ ولی هرچه او بیشتر تولید کند کلیه هم دفع میکند و روزبهروز فرد بدتر خواهد شد و از ضعف حتی قادر به ساخت انسولین هم نیست و فقط بدن حرارت اضافی تولید میکند.
در این مورد برای پیشگیری باید به جای مایعات از رطوبتهایی استفاده کرد که بتوانند رفع سده کنند و ادرارآور باشند تا کلیهها دفع بیشتری داشته باشد و حبس را از بین ببرند؛ مایعاتی مانند آب آسمان یا جوشانده قهوه خرما، گزنه، زنجبیل، اسفند و سیاهدانه.
همه اینها اگر بهصورت جوشانده بهجای مایعات و به همراه عسل و نمک مصرف شود، بسیار بازکنندگی عجیبی خواهد داشت و علاوه بر آن، باید تعریق را در بدن بالا برد و از خوردن مایعات زیاد پرهیز کرد . رفع حبسهای کلیوی در این باره بسیار مهم و حیاتی است. مواردی چون خوردن سیاهدانه و عسل صبح ناشتا هم میتواند مؤثر باشد.
بهترین مثال برای اثبات این ادعا که حبسشدن باعث ایجاد دیابت میشود، زنان باردار هستند. اگر ورودیها هنوز باز باشند و تعریق زیاد نداشته باشند باعث بالارفتن قند خون در بارداری میشود؛ چراکه با بزرگشدن شکم فشار بیشتری به مثانه وارد شده و حتی این رطوبت از راه مثانه هم خارج نمیشود؛ از همین رو در قدیم زنان باردار یک شال یا چادر به زیر شکم خودمیبستند.
زنانی که در ماههای آخر از سرویس بهداشتی فرنگی استفاده میکنند و در ماههای آخر میبینیم که پاهای آنها ورم میکند، بهدلیل حبس و عدمتخلیه کامل مثانه و برگشت ادرار به سمت کلیههاست که در آخر منجر به دیابت بارداری میشود.
متهم پنجم
اعصاب، یکی از علل دیگر است که باعث بالارفتن حرارت شده و دیابت میآورد. مشاهده کردهاید که افراد زمانی که عصبانی میشوند علائم حرارت در چهره آنها ظاهر میشود و این علائم باعث ایجاد دیابت میشود؛ مثل چشمان سرخ، بیرونزدن رگهای گردن، داغی بدن و سروصورت و… .
اگر این افراد بتوانند کدو در غذا یا بهصورت شربت در شبانهروز مصرف کنند، کمتر دچار عصبانیت شده و دیابت را تشدید نخواهند کرد و همیشه عاملی برای پیشگیری آن خواهند داشت.