به گزارش اصفهان زیبا؛ هشدار به ناکافی بودن ذخیره خونی و درخواست از شهروندان برای مراجعه به سازمان انتقال خون، موضوعی است که از سوی مدیران سازمان انتقال خون هر چند وقت یکبار تکرار میشود؛ چرا که اهدای خون از سوی افراد میتواند به نجات جان بیماران یا نیازمندان به خون منجر شود؛ بهویژه گروههای خونی نادر. کیان دهرابپور، مدیرکل انتقال خون استان در گفتوگو با «اصفهانزیبا» میگوید هر نفر با اهدای خون جان سه نفر را نجات میدهد. او همچنین میگوید که میزان اهداکنندگان زن در اصفهان بسیار اندک است و تنها حدود 3 درصد را تشکیل میدهد.
وضعیت ذخیره خونی در استان اصفهان در حال حاضر چگونه است؟
ذخیره استاندارد خون باید به میزان هشت روز باشد؛ درحالیکه تا روز اول آبان، ذخیره خونی (گلبولهای قرمز) 2 هزار و 363 و معادل 8/5 روز است؛ بنابراین ذخیره خونی نسبت به استاندارد کمتر است. در خود شهرستان اصفهان، ذخیره خونی یک هزار و 524 روز است.
اگر به اندازه کافی ذخیره خونی نداشته باشید، چه اتفاقی میافتد؟
باید ذخیره در حد استاندارد شود؛ چرا که 63 مرکز درمانی در اصفهان خون مورد نیاز خود را از سامان انتقال خون تأمین میکنند؛ ضمن اینکه 865 بیمار تالاسمی و حدود یک هزار و 100 بیمار هموفیلی و بیش از هشت هزار تخت بیمارستانی نیز نیازمند فراوردههای خونی هستند. در هفت ماهی که از 1403 میگذرد،حدود 900 فراورده خونی در اختیار 63 مرکز قرار گرفته است؛ درحالیکه در سال قبل، روزانه 800 واحد خون در اختیار مرکز درمانی قرار میگرفت.
وضعیت کدام یک از ذخایر خونی بحرانیتر است؟
همه گروههای خونی باید ذخیره استانداردی داشته باشند؛ چرا که در غیر این صورت، کمبود آنها ملموستر خواهد بود. اما گروههای خونی منفی معمولا کمتر هستند؛ بنابراین از تمام کسانی که گروههای خونی بهویژه گروههای خونی منفی دارند، تقاضا میشود بهمنظور اهدای خون اقدام کنند و جان سه نفر را نجات دهند.
یعنی هر نفری که خون اهدا کند، میتواند جان سه نفر را نجات دهد؟
بله، خون تبدیل به فراورده میشود و میتواند جان سه نفر را نجات دهد. در حال حاضر 11 مرکز اهدای خون در استان وجود دارد و افراد 18 تا 67 سال امکان اهدای خون را دارند.
دلیل اینکه ذخیره خونی گروههای منفی کمتر است، چیست؟
چون درصد گروههای منفی در جامعه کمتر است، بنابراین افراد اندکی برای اهدای خون مراجعه میکنند. وضعیت اهداکنندگان خون نسبت به سالهای قبل چگونه است؟ برخی میگویند فرایند دریافت خون با سختگیریهای بسیاری همراه است که باعث شده خیلیها تمایلی به اهدا نداشته باشند.
اهدای خون در مقایسه با هفتماهه ابتدایی سال گذشته با رشد 2 درصدی همراه بوده است؛ البته از آن طرف نیاز به خون هم بیشتر شده است؛ اما باز هم تأکید میکنم که مردم برای اهدای خون پیشقدم شوند تا بیماران و مراکز درمانی نسبت به این موضوع دغدغهای نداشته باشند. تا این لحظه اما اجازه ندادهایم که هیچ بیماری با به خاطر کمبود فراورده خونی دچار مشکل شود یا اینکه عمل جراحی به خاطر کمبود خون صورت نگیرد.
اگر خدایناکرده ذخیره خون تأمین نشود، خون موردنیاز چطور تأمین میشود؟ آیا شما از استانهای دیگر خون دریافت میکنید؟
بله، اما در سالهای اخیر چنین اتفاقی نیفتاده است.
چنانچه استانهای دیگر با کمبود خون مواجه شوند، آیا به استانهای دیگر خون منتقل میشود؟
بله، در هفتماهه اخیر امسال، یک هزار و 100 واحد خون به استانهای دیگر مثل سیستان و بلوچستان منتقل شده است. سال گذشته نیز حدود 2 هزار و 600 واحد خون به مناطق دیگر منتقل شد.
برخی میگویند شرایط اهدای خون سخت است. واقعا حین دریافت خون، سختگیری رخ میدهد؟
اهدای خون فاکتورهای مختلفی دارد؛ مثلا داشتن 50 کیلوگرم وزن. نداشتن برخی از بیماریها. حداقل هشت هفته فاصله بین هر بار انتقال خون و عدم اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، عمل جراحی، خالکوبی، حجامت، تاتو، رفتارهای پرخطر از جمله دیگر شرایط اهدای خون است. البته کسانی که تتو انجام دادهاند، بعد از یک سال امکان اهدای خون را دارند. یا مثلا اگر کسی سرماخوردگی داشته باشد، بعد از دو هفته میتواند خون اهدا کند. بهطورکلی، حدود 80 درصد از افرادی که مراجعه میکنند، امکان اهدای خون را دارند. اهدای خون ضمن اینکه جان سه نفر را نجات میدهد، میتواند مزایای دیگری نیز برای برخی از افراد داشته باشد؛ مثلا افراد از نظر روحی و جسمی شرایط بهتری پیدا میکنند یا حدود 17 درصد از افرادی که بهصورت مداوم خون اهدا میکنند، از سربازی معاف میشوند.
اهداکننده دائمی هم دارید؟ هر فردی با چه فاصلهای میتواند نسبت به اهدا اقدام کند؟
بله، آقایان هر سه ماه و خانمها هر چهار ماه یکبار. البته در اصفهان، تعداد اهداکنندگان خانم فقط 5/3 درصد است.
چرا؟
رویکردها نسبت به اهدای خون تضعیف شده است؛ درحالیکه در کشورهای توسعهیافته نیمی از اهداکنندگان زن و نیم دیگر مرد هستند.
افراد زمانی که برای انتقال خون مراجعه میکنند، باید فرمهایی را پر کنند و شرایط خود را شرح دهند. اگر این اطلاعات صادقانه ارائه نشود، چه اتفاقی میافتد؟
افراد باید درنهایت صداقت نسبت به اهدای خون اقدام کنند. از سوی دیگر در انتقال خون، چیزی به نام خودحذفی محرمانه وجود دارد و افرادی که رفتار پرخطر داشتهاند، میتوانند با بیان شرایط خود از این فرایند انصراف دهند. ضمن اینکه انتقال خون، یکی از مجهزترین و پیشرفتهترین آزمایشگاهها را دارد و خونهای دریافت شده را غربالگری میکند.
بااینوجود آیا ممکن است خونآلوده نیز اهدا شود؟ مثلا شاید فردی اصلا نداند که دچار یک بیماری است و خون اهدا کند!
بله، این اتفاق افتاده است؛ اما خونهای آلوده امحا میشوند.