به گزارش اصفهان زیبا؛ مشکلات نابینایان یکی دو تا نیست؛ فارغ از نبود مرکز شبانه روزی برای حضور و مدرسه ویژه، میگویند مراجعه حضوری آنها به شعب مختلف بانکها هر بار برای آنها دردسرهای تازهای به وجود میآورد؛ چراکه متصدیان بانکها کار آنها را راه نمیاندازند و اصرار به حضور «امین» دارند؛ درحالیکه بسیاری از نابینایان میگویند خودشان بهخوبی از عهده کارهای بانکیشان برمیآیند و دیگر نیازی به همراه بودن امین ندارند.
ابوالفضل 23 ساله یکی از همین افراد است؛ فردی که میگوید بارها این اتفاق برایش تکرار شده و بهتنهایی نتوانسته کارهای بانکیاش را انجام دهد: «بعضی از شعب خدمات بانکی را ارائه میدهند؛ ولی برخی دیگر از انجام آنها امتناع میکنند و میگویند حتما باید با امین به بانک مراجعه کنم. این در صورتی است که نابیناها خودشان مهر دارند و میتوانند از آن استفاده کنند.» علی اما از مشکل دیگری سخن میگوید: «بارها درخواست کردهایم که تمامی عابربانکها را گویا کنند تا نابینایان نیز بتوانند از آنها استفاده کنند؛ ولی زیر بار این موضوع نمیروند. البته برخی از دستگاهها گویا هستند؛ اما تعدادشان اندک است یا بهطور نصف و نیمه کار میکنند.» او میگوید که هنگام دریافت خدمات اینترنتی نیز مشکلاتی برای او و دیگر نابینایان به وجود میآید: «فرایند احراز هویت، برای نابینایان بهسختی انجام میشود؛ چراکه سیستم از افراد میخواهد یا دست و سرشان را تکان دهد یا اینکه به نقطهای خیره شوند و جملاتی را بخوانند که معمولا هم متغیر هستند. متأسفانه اما امکان نگاه کردن به دوربین یا دیدن اینکه سیستم چه دستوری به ما میدهد، وجود ندارد؛ ضمن اینکه مدتزمانی که برای این فرایند در نظر گرفتهشده نیز محدود است.»
حقوقی که نادیده گرفته میشود
اعتراض نابینایان به محدودیتها و عدم دریافت خدمات از سوی بانکها باعث شد تا چند سال پیش، بانک مرکزی بخشنامهای را ابلاغ کند که بر اساس آن این افراد برای انجام خدمات بانکی نیاز به امین نداشته باشند: «نابینایان در استفاده از تمام خدمات بانکی (بهجز خدمات حساب جاری) با هیچگونه محدودیتی مواجه نبوده و ملزم به همراه داشتن شخص دیگری نیستند. نابینایان در خصوص استفاده از خدمات حسابجاری، درصورتیکه رسما مسئولیتهای ناشی از صدور چک را بپذیرند، نیازی به معرفی وکیل ندارند.» با این وجود، اما نابینایان میگویند هنوز برخی از بانکها به آنها خدمات ارائه نمیدهد؛ همین هم باعث شده تا جمعی از آنها با راهاندازی کمپینی تحت عنوان «درخواست ارسال بخشنامههای استفاده از خدمات بانکی نابینایان و کمبینایان برای تمامی بانکها» از دولت و بانک مرکزی خواستند تدبیری اتخاذ کنند تا همه رئیسان شعبهها، کارمندان، دایرههای بازرسی و مدیران بانکها در تمامی ردهها، بخشنامههای موجود را که از طریق مراجعه به پایگاه اینترنتی بانک مرکزی در دسترس هستند، دریافت و اجرا کنند تا از سردرگمی گروه هدف پیشگیری شود.
آنطور که رئیس هیئتمدیره انجمن علمی فرهنگی موج نور اصفهان درباره این پویش به ایرنا میگوید: «بخشنامههای متعددی از سال ۱۳۹۱ تاکنون برای تسهیل استفاده افراد نابینا و کمبینا از خدمات بانکی ابلاغ شده اما مشکلی که وجود دارد، این است که بخشنامههای مذکور بهدرستی و کامل، توسط همه بانکها اجرا نمیشود.» اسماعیل رفاهی با تأکید بر اینکه این موضوع سبب سردرگمی و ایجاد دغدغه برای این قشر از جامعه هنگام مراجعه به برخی از شعبههای بانکهای مختلف میشود، میافزاید: این بخشنامهها درباره خدمات مختلف مانند افتتاح انواع حساب بانکی است؛ اما همچنان شاهد بیاطلاعی برخی از کارمندان از مفاد آنها یا استناد آنها به بخشنامههای قدیمی (قبل از سال ۱۳۹۱) هستیم. طبق بخشنامه بانک مرکزی در سال ۱۳۹۱، نابینایان در استفاده از تمام خدمات بانکی (بهجز خدمات حساب جاری) مواجه با هیچگونه محدودیتی نبوده و ملزم به همراه داشتن شخص دیگر (امین) نیستند؛ اما با وجود گذشت سالها از ابلاغ این بخشنامه هنوز برخی از بانکها تأکید دارند که باید افراد نابینا هنگام مراجعه به بانک و انجام اموری مانند افتتاح حساب یا گرفتن دسته چک حتما با فرد دیگری همراه باشند.
اما این درحالی است که در برخی موارد یک شعبه بانکی این خدمات را به افراد نابینا ارائه نمیکند؛ اما شعبه دیگری از همان بانک این کار را انجام میدهد.» به گفته او، پیش آمدن چنین مسائلی برای نابینایان و کمبینایان هنگام مراجعه به بانک و بروز رفتارهای دوگانه، سبب ایجاد شرایط دشوار و انگشتنما شدن آنها در میان مردم میشود. نباید شرایط بهگونهای باشد که افراد نابینا وابسته به یک فرد همراه باشند و وقتی امکانات موجود شرایط استفاده آنها از خدمات مختلف مانند بانکی را فراهم میکند، دیگر نیازی به داشتن فرد همراه یا امین نیست. نرمافزاری به نام «صفحهخوان» بر روی رایانه و تلفن همراه وجود دارد که نابینایان و کمبینایان با استفاده از آن میتوانند صفحههای مختلف فضای مجازی را بخوانند. اگر طراحان وبسایتها و برنامههای کاربردی بانکداری الکترونیکی، اصول دسترسپذیری را که استاندارد بینالمللی نیز دارد رعایت کنند، مشکل نابینایان و کمبینایان برای استفاده از نرمافزار صفحهخوان هنگام استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی برطرف میشود.
