در سالیان اخیر، شاهد ارائه کالا با گارانتی فیک و یا خدمات پس از فروش تقلبی در بازار لوازم خـانـگی هستیـم؛ تخلف رایجی که گاهی از آن در بازار با عنوان گارانتی شرکتی یا گارانتی ده‌تومانی یاد می‌شود. حالت‌های بدتری نیز وجود دارد؛ اینکه شرکت حتی از پس خدمات استاندارد و تأمین قطعه برنیاید.
حتی در مواردی مشاهده شده که شرکت گارانتی‌کننده به تماس اولیه مشتری پاسخ نمی‌دهد.وفـور گـارانتـی‌هـای تقلبـی و خـدمـات پس از فروش غیرواقعی در بازار لوازم خانگی به‌طور مکرر از سوی مسئولان و اتحادیه‌های لوازم‌خانگی و لوازم صوتی و تصویری مطرح شده است.
علیرضا موسوی‌مجد، رئیس انجمن صوتی و تصویری پیش‌تر در این خصوص گفته بود: «وضعیت کنونی بازار به شکلی است که متخلفان با کمتر از پنج‌هزار تومان هولوگرام‌های تقلبی را کپی می‌کنند و در اختیار مشتری قرار می‌دهند و کالایی که مشتری خریداری کرده به‌دلیل تقلبی‌بودن بعد از مدت کوتاهی دچار مشکل می‌شود و وقتی به امید گارانتی محصول با نمایندگی تماس می‌گیرد، متوجه می‌شود که جنسی که خریده تقلبی است و شامل هیچ گارانتی و خدمات پس از فروشی نمی‌شود.»
ارائه خدمات غیرمجاز توسط مراکز جعلی
نکته جالب‌توجه این است که با جست‌وجو در اینترنت نیز با انبوهی از گارانتی‌های تقلبی مواجه می‌شویم و سودجویان با بهره‌گیری از تکنیک‌های سئو، تارنمای خود را به صدر جست‌وجوی گوگل تبدیل کرده‌اند.
رئیس انجمن صوتی و تصویری در این‌خصـوص گفته است: «برخی از واحدهای غیرمجاز در تعمیر لوازم‌خانگی با برنامه‌نویسی خاصی در قسمت سئوی خود و برندسازی اینترنتی و هزینه‌های بالایی که برای تبلیغات انجام داده‌اند، به گزینه‌های نخست صفحات سرچ گوگل تبدیل شده‌اند.
به‌عنوان مثال نمایندگی مجاز برند سامسونگ، سام سرویس و نمایندگی مجاز ال‌جی، گلدیران است؛ اما وقتی در گوگل سرچ می‌کنید، در ابتدای سایت servicecenter.repair را می‌بینید که خود را نمایندگی تعمیرات این برندها اعلام کرده است.
این سایت که اتفاقا یک شماره پنج رقمی را هم برای تماس مشتریان اعلام کرده، به‌هیچ‌عنوان نمایندگی این برندها نیست.» نکته عجیب دیگر اینکه تماس با راهنمای تلفن ۱۱۸ نیز بیانگر این است که گاهی کارشناسان این مرکز، شماره تماس مراکز غیرمعتبر را در اختیار افراد قرار می‌دهند.
حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر خدمات فنی، مهندسی و نگهداری وزارت صمت در خصوص گسترش خدمات غیرمجاز پس از فروش در کشور گفته است: «در کمال تأسف هنگام جست‌وجوی مراکز نصب و خدمات پس از فروش، چه از طریق گوگل و چه از طریق تلفن ۱۱۸ در وهله اول مــراکـزی معرفی می‌شود که به‌طور عمده جعلی و غیرقابل‌اطمینان هستند.
بنابراین درحال مکاتبه با نهادهای مرتبط هستیم کــه تا حدممکــن موارد غیرمجازگارانتی را به مــردم معرفی نکنند.»
فعالیت سودجویان در مجازی
ازسوی دیگر، به‌دلیل رهابودن فضای مجازی کشور و عدم‌نظارت در این محیط، با طیف وسیعی از صفحات مجازی مواجه هستیم که خدمات پس از فروش ارائه می‌دهند.
نکته جالب‌توجه این بوده که برخی از این صفحات دارای ده‌هاهزار دنبال‌کننده هستند؛ اما بررسی دقیق نشان می‌دهد که این دنبال‌کنندگان غیرواقعی‌‌اند و حربه‌ای برای اعتباربخشیدن به گارانتی محسوب می‌شوند.
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی تهران در این‌خصوص گفته است: «حدود ۹۰درصد تعمیرات در فضای مجازی و تلفن ۱۱۸ ارائه می‌شود که عمده این شماره‌ها برای افراد سودجو و کلاهبردار است که هیچ‌گونه مجوزی برای تعمیرات و نمایندگی لوازم‌خانگی ندارند و پول‌های هنگفتی هم از مردم دریافت می‌کنند.»
در حال حاضر تنها صفحه رسمی که بتواند با اطمینان به مردم گارانتی معتبر و رسمی معرفی کند، سامانه جامع گارانتی است که از سال ۹۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است و اکنون در چهارگروه کالایی «لوازم‌خانگی»، «تلفن همراه و تبلت»، «اقلام دیجیتال» و «برخی از قطعات یدکی خودرو» در حال فعالیت است.
اما قرار است در آینده فعالیت این سامانه به سایر کالاها نظیر خودرو نیز تسری پیدا کند. شهروندان می‌توانند به‌وسیله نوع برند، سریال یا شناسه رهگیری مندرج بر روی چهارگروه کالایی فوق، اصالت گارانتی کالای خود را چک کنند.
برای این‌منظور مصرف‌کننده می‌تواند این شناسه را از روی جعبه (بسته‌بندی)، بدنه یا کارت گارانتی دریافت و از طرق زیر استعلام کند: درگــاه وب‌سایت سامـانه جامع گارانتی به آدرس www.Irangs.ir اپلیکیشن سامانه جامع تجارت شماره‌گیری کـد دستـوری #۷۷۷۷*۴* و انتخاب گزینه سامانه جامع گارانتی
راهکار تشخیص گارانتی اصلی از گارانتی تقلبی
در سال‌های اخیر به‌دلیل افزایش نرخ ارز، لوازم‌خانگی با جهش قیمتی عجیبی مواجه بوده و به‌واسطه تناسب‌نداشتن افزایش دستمزد با شرایط تورمی، قدرت خرید مردم از دست‌رفته است.
در نتیجه مردم قادر به جایگزینی لوازم‌خانگی جدید با کالای سابق خود نیستند؛ رکود بازار فروش لوازم‌خانگی را می‌توان مُهر تأییدی بر ادعای فوق دانست.ازسوی‌دیگر، تحت‌تأثیر عوامل مختلفی ازجمله کیفیت یا نوسانات برقی یا طول عمر به‌کارگیری محصول، لوازم خانگی با مشکلاتی مواجه می‌شوند، در نهایت مصرف‌کننده باید به‌دنبال محصول جدید باشد یا لوازم‌خانگی خود را تعمیر کند.
علیرضا قندی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی اصفهان دراین‌خصوص گفته است: «امروز اگر مردم به ناچار کالایی را احتیاج داشته باشند، خرید می‌کنند و بیشتر به سمت تعمیر لوازم‌خانگی خود حرکت کرده‌اند.
با وجود این تفاسیر به واسطه کاهش قدرت خرید، مردم به اجبار باید لوازم‌خانگی موردنیاز خود را تعمیر کنند؛ درصورتی‌که گارانتی تقلبی باشد، در نتیجه هزینه گزافی از جیب مردم خارج می‌شود.
از سوی دیگر، در بازار تعمیرات لوازم‌خانگی نیز به‌واسطه افزایش مراجعات مردم شاهد قیمت‌های عجیبی به جهت تعمیرات هستیم. نکتـه عجیـب اینجاســت که بــرخــی از تعمیرکاران به مردم پیشنهاد گارانتی لوازم‌خانگی خود را می‌دهند؛ امری عجیب و بدون پشتوانه که مشخص نیست ضمانت اجرای آن چگونه خواهد بود.
در نهایت باید گفت، از آنجایی که سامانه جامع گارانتی، راهکاری به جهت تشخیص گارانتی اصلی از تقلبی است؛ بنابراین مردم قادر خواهند بود با یک بررسی ساده، نسبت به اصالت گارانتی کالای موردنظر خود دست پیدا کنند.
البته وجود یک تارنما برای سنجش اصل‌بودن گارانتی، وظیفه نهادهای نظارتی درخصوص برخورد با متخلفان را ساقط نمی‌کند. درواقع افزایش نظارت‌ها در کنار تشدید مجازات متخلفان سبب خواهد شد تا شاهد چنین ولنگاری در حوزه گارانتی‌های تقلبی نباشیم.
