به گزارش اصفهان زیبا؛ اردیبهشت با آن زیبایی‌های خدادادی‌اش که همیشه در قلب طبیعت‌دوستان جای داشته، چند سالی است پس از مناقشه‌ها، جایگاهش را به‌عنوان هفته اصفهان تثبیت کرده است؛ البته با تمرکز بر گردشگری؛ چراکه به گفته مجید خاشعی، بیشترین تعداد گردشگران داخلی و خارجی در این ماه به اصفهان سفر می‌کنند. با درنظرگرفتن این مسئله، بازنمایی وجهه اصفهان در چشم گردشگران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ برنامه‌هایی که در این هفته اجرا می‌شود، مهمانانی که به شهر می‌آیند و شعاری که برای آن انتخاب می‌شود.
هفته فرهنگی اصفهان، امسال همچون سال‌های گذشته و با اندک‌تغییری در زمان اجرای برنامه‌هایش از ششم تا دوازدهم اردیبهشت برگزار شد؛ برنامه‌های متنوعی که معاون فرهنگی شهردار و رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در ابتدای هفته به آن اشاره کرد، مردم از آن بهره بردند و گاه با انتقادهایی هم همراه بود؛ بااین‌حال مسئله موردتوجه ما، انتخاب شعار این هفته و بنرهایی است که به مناسبت این هفته در سطح شهر به چشم می‌آید همچون «دسم به دومنت»، «وخی بریم»، «شکلتو برم» و درنهایت شعار اصلی هفته فرهنگی اصفهان با عنوان «اصفهان دورت بگردم».
در همین راستا، ابتدا انتقادهای وارده به آن را با کارشناسی فرهنگی مطرح کردیم؛ سپس پاسخ امور فرهنگی شهرداری به آن را شنیدیم. احمدرضا رضایی، شاعر و نویسنده، در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» و البته با تأکید بر اینکه از عینک مردم به موضوع نگاه کنیم، پاسخ‌گوی پرسش‌های ما شد. او در پاسخ به اینکه آیا شعارهای استفاده‌شده بیش‌ازاندازه ساده و غیررسمی بوده یا نه، بیان کرد: ابتدا باید به این فکر کنیم که آیا زبان عوام مردم، زبان کوچه و بازار و کف خیابان و زبان دست‌خورده و دستمالی شده است یا اینکه نه، زبان مردم اتفاقا از دل یک ادبیات مردمی چندصدساله برمی‌آید؟ بدین منظور باید ابتدا به این پرسش که همواره ذهن زبان‌شناسان را به خودش مشغول کرده‌است، پاسخ دهیم.
او ادامه داد: زبان مردم، لزوما زبان پستی نیست و مثلا گلستان سعدی یا اشعار حافظ و شاهنامه فردوسی هم اثر مردمی است که اتفاقا نه حکومت‌ها، بلکه مردم این‌ها را سینه‌به‌سینه حفظ کرده‌اند. زبان مردم، زبان محترمی است که کلمات خودش را دارد و ثروتمند است.
رضایی در ادامه گفت‌وگو بیان کرد: شعار اصلی که برای این هفته انتخاب‌شده «اصفهان دورت بگردم» است که به‌نوعی مشابه آن را پیش‌ازاین هم داشتیم. شعار دورت بگردم ایران، شعاری بود که در برنامه‌ای تلویزیونی برای کودکان استفاده‌شده و دقیقا مبتنی بر دوپهلوبودن این شعار بود که یکی از معانی آن ابراز علاقه به وطن است و دیگری، تجربه گردشگری. در آن برنامه، کودکان به شهرهای مختلف سفر می‌کردند. الان این دو پهلویی در شعار، مورداستفاده قرار نگرفته‌است.
این شاعر در پاسخ به این توضیح که هفته فرهنگی اصفهان، مبتنی بر نگاهی گردشگرانه است و ازاین‌جهت ایهام در شعار را می‌توان مناسب دانست، اظهار کرد: بنده به‌عنوان کسی که اتفاقا اهل رسانه هستم و دائما شبکه‌های مجازی را رصد می‌کنم، چنین برداشتی از هفته فرهنگی اصفهان و توجهی که به گردشگری بوده، نداشتم؛ حتی باوجود این نکته هم باید دقت داشت که پیش‌ازاین از ظرفیت این شعار استفاده شده‌بود.
احمدرضا رضایی در توضیح این پرسش که آیا شعار استفاده‌شده در هفته فرهنگی اصفهان نشانی از هویت فرهنگی، تاریخی، هنری اصفهان داشته یا نه، تصریح کرد: باید ببینیم که در مواجهه با اصفهان سراغ چه قسمتی از فرهنگ آن می‌رویم. آیا انتظار این است که مجددا روی مسائلی مثل مینیاتور، پارچه قلمکار و مواردی مثل این دست بگذاریم؟ انگار که به نفت خامی دست پیدا کرده باشیم و بخواهیم آن را استخراج کنیم. درحالی‌که چنین روندی به‌مرور جذابیت خودش را از دست می‌دهد و نیاز است تا با خلاقیتی که به خرج می‌دهیم برای فرهنگ اصفهان ارزش‌افزوده ایجاد کنیم. لازم است تا توجهمان در مواجهه بافرهنگ اصفهان به بخش‌هایی باشد که کمتر دیده‌شده و به‌جای اینکه دائم آثار تاریخی اصفهان را به مردم نشان دهیم، آیینه‌ای جلوی آن‌ها بگیریم و به آن‌ها بگوییم: اصفهان جذابیت‌های دیگر هم دارد و آن استعدادهای شماست.
او همچنین با اشاره به اشعار به‌کاررفته در سطح شهر گفت: اصفهان شهری است مبتنی بر شعر و اینکه در سطح شهر به انحای مختلف اشعار و خصوصا اشعار مبتنی بر اصفهان دیده می‌شود، نکته بسیار خوبی است ولی باید توجه کرد که برای نمایش این اشعار باید فرایندی طی شود و این‌طور نیست که صرفا آن را به مخاطب عرضه کنیم؛ مثلا یکی از ابیاتی که در سطح شهر توجهم را جلب کرد، این بود:
خوشا روزی که منزل در سواد اصفهان سازم
ز وصــف زنــده‌رودش خــامــه را رطـب‌اللسان سـازم
خب مسئله این است که در این بیت چند واژه به‌طور کامل تغییر معنی داشته است و اصلا مخاطب متوجه معنی آن نمی‌شود یا آرایه‌هایی به‌کاررفته که باز فهم آن را برای مخاطب دشوار می‌کند. پس ضمن تشکر از پرداختن به این وجه از هنر باید به ابعاد نمایشی آن برای مخاطب هم توجه شود.
شعار هفته فرهنگی اصفهان رویکردی گردشگرانه دارد
هفته فرهنگی اصفهان که با بیش از 400 برنامه در این ایام برگزار شد، بنابر گفته کمال حیدری، معاون فرهنگی شهردار و رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان، شعارش نمادی از ارادت و عشق مردم به این شهر تاریخی است و این شعار به گشت‌وگذار در اصفهان و شناخت عمیق‌تر از مزایای فرهنگی و هنری آن اشاره دارد. با توجه به این گفته و برای شنیدن پاسخ شهرداری به انتقادات وارده به شعار هفته فرهنگی اصفهان، با مجید خاشعی، رئیس اداره امور فرهنگی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان گفت‌وگو کردیم.
او نخست به این انتقاد که شعار به‌کاررفته بیش‌ازحد ساده بوده و گردشگران فرهنگی و بین‌المللی که خصوصا در این ایام به اصفهان سفر کردند را در نظر نگرفته است، بیان کرد: ازیک‌طرف نمی‌توان از سه کلمه انتظار داشته باشیم که همه مسائل را در بگیرد. از طرف دیگر، این شعار مبتنی بر چندین محور است.
اول اینکه به‌کاربردن زبان عاطفی و محاوره نوعی بیان علاقه و احترام به مخاطب است. نکته بعد اینکه اصفهان نمادی از تمدن ایرانی است و به‌نوعی با این شعار، اشاره‌ای غیرمستقیم به جاذبه‌های فرهنگی شهر داشتیم و باتکیه‌بر دوپهلوبودن این شعار هم به گردشگری اصفهان اشاره کردیم و هم به محبتی که نسبت به این شهر داریم.
مورد بعد این است که انتخاب این شعار هم مبتنی بر سنت بوده و هم درنظرگرفتن حال اصفهان که درنهایت هم به همبستگی اجتماعی منجر می‌شود؛ چراکه استفاده‌کردن از لهجه‌های محلی و بومی، احترام به فرهنگ بومی و تقویت هویت جمعی است. درواقع اصلا این‌طور بپرسیم که چرا برخی از فرهنگ بومی فرار می‌کنند و آن را سبک می‌شمارند؟ حتی مخاطب غیربومی هم در مواجهه با این زبان کنجکاو می‌شود که بافرهنگ و مسائل هویتی اصفهان آشنا شود.
رئیس اداره امور فرهنگی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان شعار به کاربرده شده را متناسب باهویت گردشگرانه اصفهان به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی دانست و در پاسخ به اینکه آیا نباید این شعار نشانی از هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان داشته باشد، گفت: نمی‌توان تمام عناصر هویتی اصفهان را در یک شعار به کار برد ولی می‌توان به گردشگری اشاره کرد و در آن صورت تمام تاریخ و هویت اصفهان هم پوشش داده می‌شود.
با این حساب نمی‌توان مستقیم‌تر از این به گردشگری اشاره کرد و «اصفهان دورت بگردم»، به‌طور کامل آن را پوشش می‌دهد. خاشعی در پاسخ به اینکه این شعار از پیش مورداستفاده قرارگرفته و چرا از شعاری تکراری استفاده شده است، بیان کرد: برداشت ما کپی‌برداری از شعارهای پیشین نبود.
خلاقیت و نبوغ بیشتری لازم است
بر اساس آنچه بیان شد، به نظر می‌رسد شعار هفته فرهنگی اصفهان مبتنی بر تفکر بوده و آن طور که برخی منتقدان آن را بی‌ارتباط با اصفهان می‌دانند، نیست؛ اما نکته مهم این است که هر خروجی، می‌تواند نسخه بهتری هم داشته باشد. درواقع باتوجه‌به اهمیت اصفهان و هویت فرهنگی‌اش، انتظاری که از شعار آن می‌رود، یک شعار خلاقانه، جامع و ناب است که پیش‌ازاین به گوش مخاطب نخورده باشد.
