به گزارش اصفهان زیبا؛ اصفهان در ماه‌های اخیر، نه صرفاً یک مقصد گردشگری، بلکه به یک کنشگر فعال در عرصه دیپلماسی شهری بدل شده است؛ شهری که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و مدیریتی خود، در مسیر شکل‌دهی به تعاملات بین‌المللی و پیشبرد اهداف کلان توسعه‌محور، گام‌هایی بی‌سابقه و قابل‌توجهی برداشته است.
از میزبانی هیئت‌های عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی گرفته تا برگزاری رویدادهای مؤثر منطقه‌ای و جهانی.
اما آنچه در پشت این تحرکات دیده می‌شود، نوعی بازتعریف نقش استان اصفهان در معادلات بین‌المللی است که در دوره جدید مدیریتی استان و به اعتقاد استاندار اصفهان، با طراحی راهبردی سه محور گردشگری، هوش مصنوعی و انرژی‌های نو، ساختار تازه‌ای یافته است.
برگزاری اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا با حضور بیش از ۵۰۰ فعال اقتصادی از بیش از 40 کشور، انتخاب اصفهان به‌عنوان میزبان کمیسیون منطقه‌ای شرق آسیا و اقیانوسیه سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۶، میزبانی از ۱۰۰ تور اپراتور و ده‌ها اینفلوئنسر جهانی و همچنین رخدادهایی همچون اجلاس بین‌المللی حقوق بشر، جام جهانی کشتی جهان‌پهلوان تختی و برنامه‌های هفته اصفهان، شواهدی عینی از این خیز دیپلماتیک و چندوجهی‌اند.
در همین چارچوب، با مسعود نیک‌آیین، دستیار ویژه استاندار اصفهان در امور بین‌الملل و گردشگری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم؛ مدیری متخصص و خوش‌سابقه که نه‌تنها مسئولیت مستقیم در برنامه‌ریزی و میزبانی این رویدادها را داشته، بلکه در دو دهه گذشته از چهره‌های محوری در پیشبرد سیاست‌های گردشگری و روابط خارجی استان نیز بوده است.
او از مسیر پیموده‌شده، چالش‌ها، دستاوردها و افق پیش‌رو برای ما می‌گوید؛ از توسعه گردشگری تا بازتعریف دیپلماسی شهری و اثرگذاری این رویکرد بر شاخص‌های اقتصادی.
در سال‌های اخیر، گردشگری همواره به‌عنوان یکی از محورهای توسعه‌ای استان اصفهان مطرح بوده است. از نگاه شما، چرا گردشگری باید در اولویت توسعه استان اصفهان قرار گیرد؟
همان‌طور که مستحضرید، گردشگری فقط به معنای توسعه یک صنعت نیست؛ بلکه زمانی که گردشگری رشد و شکوفا می‌شود، حوزه‌های دیگر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز به حرکت در می‌آیند.
انتخاب گردشگری به‌عنوان اولویت اول توسعه استان اصفهان، یک تصمیم کاملاً هوشمندانه و مبتنی بر عقلانیت، خلاقیت و اراده است.
وقتی این حوزه رونق می‌گیرد، صدها شغل دیگر هم در کنار آن جان می‌گیرد: از توریسم اقتصادی و پزشکی گرفته تا گردشگری فرهنگی، خلاق و صنایع‌دستی. همه این‌ها در پیوند با گردشگری جان می‌گیرند و این یعنی پویایی واقعی اقتصاد استان.
در حوزه دیپلماسی نرم، نقش گردشگری را چگونه ارزیابی می‌کنید و ظرفیت اصفهان را در این زمینه چقدر مهم می‌دانید؟
من به‌عنوان متخصص برنامه‌ریزی گردشگری باور دارم که کشور ما باید از «قدرت نرم» خود استفاده کند. قدرت نرم ما، همان خلاقیت، هنر، ایثار و میراث بزرگ انسانی‌مان است.
چیزی که همگان و علاقه‌مندان به فرهنگ، هنر و تمدن، مشتاق دیدنش هستند. در دنیایی که برخی کشورها در عرصه تکنولوژی پیشرفته‌اند، ما صاحب میراثی هستیم که ما را به تمدنی مثال‌زدنی تبدیل کرده است.
اصفهان نیز در این زمینه پیش‌قراول است؛ از هنر و فرهنگ تا حماسه و ایثار. اگر از این ظرفیت به‌درستی بهره ببریم، می‌توانیم چهره‌ای متفاوت و جذاب از ایران به جهان عرضه کنیم.
قدرت نرم چگونه می‌تواند در خدمت دیپلماسی رسمی و شهری قرار بگیرد؟ و استانداری اصفهان با مدیریت کنونی چه نقشی در این مسیر ایفا می‌کند؟
قدرت نرم؛ یعنی انتقال هویت و اصالت از طریق جذب مخاطب، بدون فشار یا تحمیل. مخاطبی که اسیر زیبایی‌های فرهنگی و معنوی می‌شود، پس از بازدید، سفیر غیررسمی ما در جهان خواهد بود.
این در برابر قدرت سخت قرار می‌گیرد که مبتنی بر زور و اجبار است. دکتر مهدی جمالی‌نژاد نیز از همان ابتدای ورودشان به استان، به دنبال بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های فرهنگی و قدرت نرم اصفهان بودند.
به عبارتی ترکیب دیپلماسی بافرهنگ، هنر، شعر، موسیقی و صنایع‌دستی، دقیقاً همان روغن روان‌کننده‌ای است که چرخ‌دنده‌های زنگ‌زده دیپلماسی رسمی را به حرکت در می‌آورد. حتی امروز که با شما صحبت می‌کنم، گردشگران از کشورهایی وارد ایران می‌شوند که شاید در سیاست خارجی‌شان با ما رودررو باشند، اما به دنبال دیدن زیبایی‌ها و مفاخر فرهنگی ما هستند.
این یعنی قدرت نرم، واقعی است، مؤثر است و باید بیش‌ازپیش به آن توجه شود.
در ابتدای مسئولیت دکتر جمالی‌نژاد در استانداری اصفهان، توسعه گردشگری به‌عنوان اولویت استان مطرح شد. این تصمیم چه پشتوانه‌ای داشت و تا به امروز چه دستاوردهایی به همراه داشته است؟
پیش از آنکه دکتر جمالی‌نژاد مسئولیت استانداری اصفهان را برعهده بگیرند، تأکید جدی بر این بود که «گردشگری» در صدر اولویت‌های توسعه‌ای استان قرار بگیرد. انتخابی که تنها به‌خاطر جنبه‌های اقتصادی نبود.
آن‌طور که شاهد هستیم یکی از مخاطبین اصلی حوزه گردشگری، قشر جوانان هستند. جوانانی که با ورود گردشگر، از رکود، بیکاری و انفعال خارج می‌شوند و فرصت می‌یابند تا وقت و ظرفیت خود را در مسیرهای خلاق به کار بگیرند.
اگر نگاهی به مسیر خیابان استانداری بیندازید، درگذشته شاید تنها یک یا دو کافی‌شاپ یا رستوران در آن دیده می‌شد، اما امروز این مسیر به یکی از نقاط پرتردد با مراکز متعدد پذیرایی و تعاملات شهری بدل شده است.
این رشد، نتیجه مستقیم رونق گردشگری است؛ چراکه ورود گردشگر مستقیماً با ایجاد مشاغل جدید، متناسب با نیاز بازار، همراه می‌شود.
اصفهان از دیرباز مهد تمدن و خاستگاه مکاتب فکری و هنری بوده است. امروز این میراث چه نقشی در توسعه استان دارد؟
اصفهان از گذشته‌های دور نه‌تنها در هنر، بلکه در حوزه‌هایی همچون فلسفه، ادبیات، معماری، شعر و موسیقی صاحب مکتب بوده است.
در واقع مکتب اصفهان در معماری و هنر، یک برند جهانی است. وظیفه ما نیز به‌عنوان مدیران و برنامه‌ریزان این است که از این میراث برای رشد، بالندگی و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود بهره‌برداری کنیم.
ما باید این سرمایه‌های فرهنگی را به ابزارهای دیپلماسی، توسعه اقتصادی و تقویت هویت ملی تبدیل کنیم.
از زمان آغاز به کار دکتر جمالی‌نژاد، شاهد شتابی چشمگیر در رویدادهای فرهنگی و دیپلماتیک در استان بخصوص در سال جدید بوده‌ایم. آیا آماری در این زمینه دارید؟
بله. از آبان‌ماه گذشته که دکتر جمالی‌نژاد وارد استان شدند، اتفاقات مهمی را شاهد بوده‌ایم. تنها چند روز پس از ورود ایشان، دومین رویداد بزرگ هوش مصنوعی کشور در هتل عباسی با حضور معاونت علمی ریاست‌جمهوری و با استقبال گسترده جوانان برگزار شد.
بلافاصله بعد از آن نیز مراسم ثبت جهانی جغرافیایی هنر قلم‌زنی اصفهان را داشتیم. در این فاصله شش‌ماهه، تا امروز ۱۹ دیدار رسمی با مقامات و سفرای خارجی در اصفهان برگزار شده است.
این آمار کم‌نظیر است و نشان‌دهنده فعال‌شدن مسیرهای جدید در تعاملات بین‌المللی استان است.
این تحرک دیپلماتیک چه خروجی ملموسی برای گردشگری استان داشته است؟
یکی از دستاوردهای مهم این دیپلماسی فعال، برگزاری نشست بین‌المللی یک‌صد تورگردان جهان در اسفندماه سال گذشته بود.
این نشست با محوریت اتاق بازرگانی و مشارکت شهرداری، میراث‌فرهنگی و حمایت شخص استاندار و مجموعه اداره کل تشریفات استانداری برگزار شد و من مسئولیت عملیات اجرایی آن را بر عهده داشتم.
معمولاً پس از برگزاری چنین رویدادهایی، ۳ تا ۴ ماه زمان لازم است تا اثرگذاری آن مشخص شود. اما جالب است بدانید تنها دو ماه پس از برگزاری این رویداد، در اردیبهشت‌ماه، گروه‌هایی از گردشگران از ویتنام، روسیه و بوسنی و هرزگوین وارد اصفهان شدند.
برخی از این کشورها پیش‌تر هرگز گروه گردشگری رسمی به ایران نفرستاده بودند. این یعنی: تورهای آشناسازی، اگر درست اجرا شوند، بلافاصله منجر به ورود گردشگر می‌شوند.
ماه اردیبهشت برای استان اصفهان، ماهی پرتردد و پر رویداد بود. کمی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که در این ماه برگزار شد برایمان بگویید…
اردیبهشت‌ماه یکی از پرکارترین مقاطع ما بود. یکی از رویدادهای مهم، اجلاس بزرگ همکاری‌های ایران و آفریقا بود. بیش از ۴۲ کشور آفریقایی ابتدا در تهران حضور داشتند و سپس با سفر به اصفهان، در اجلاس اصفهان نیز شرکت کردند.
این هیئت‌ها در بازدیدهای گسترده‌ای که از کارخانه‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و مراکز تولیدی استان داشتند، با توانمندی‌های صنعتی اصفهان آشنا شدند و بر اساس گفته‌های خودشان، نگاهشان نسبت به ظرفیت‌های اقتصادی این منطقه به طور محسوسی تغییر کرد.
بلافاصله پس از آن، جام بین‌المللی کشتی آزاد جهان‌پهلوان تختی هم در اصفهان برگزار شد. در اردیبهشت‌ماه همچنین اصفهان میزبان بخشی از مهمانان اصلی همایش بین‌المللی حقوق بشر بود.
هرچند اجلاس اصلی در تهران برگزار شد، اما به دعوت استاندار اصفهان، تعدادی از میهمانان بین‌المللی دو روز نیز در این شهر حضور یافتند.
درعین‌حال در هشتم خردادماه نیز، «اولین همایش هوش مصنوعی در تحقق عدالت» و «نخستین دوره مسابقات ملی قلم هوشمند» با حضور مسئولین عالی‌رتبه قوه قضائیه و به میزبانی مرکز کارشناسان رسمی دادگستری استان اصفهان برگزار شد.
این همایش دوروزه، از نظر سطح برگزاری و تنوع شرکت‌کنندگان در سطح ملی بی‌نظیر بود. آنچه مسلم است اخذ میزبانی چنین رویدادهایی صرفاً با نامه‌نگاری و مسیر اداری ممکن نیست؛ این نیازمند اعتبار اجتماعی، نفوذ ملی و شخصیت کاریزماتیک است.
به همین دلیل است که من آقای دکتر جمالی‌نژاد را یک شخصیت ملی فراتر از سطح استانی می‌دانم. ایشان باتکیه‌بر اعتبار خود در سطح ملی، توانسته‌اند رویدادهای وزین و اثرگذار را به استان جذب کنند.
در ادامه تلاش‌های بین‌المللی استان، آیا در ماه‌های آینده میزبانی‌های بین‌المللی دیگری برای اصفهان در دستور کار دارید؟
بله یکی از مهم‌ترین اتفاقات پیشِ رو، سفر دبیرکل سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) به ایران است که تیرماه امسال انجام خواهد شد.
مطابق دعوتی که سال گذشته از سوی استانداری صورت گرفت، قرار است ایشان در تاریخ ۴ و ۵ تیرماه سفر دو روزهای به اصفهان داشته باشند. ما برای این سفر یک برنامه مقدماتی کامل تهیه کرده‌ایم و به وزارت میراث‌فرهنگی ارسال شده است.
در صورت پیش رفتن امور طبق روال، اصفهان میزبان این چهره جهانی خواهد بود که قطعاً در ارتقای برند گردشگری استان نقش مهمی ایفا خواهد کرد. این نیز یکی دیگر از ثمرات اعتبار اجتماعی استاندار است که مسیر دعوت و پذیرش چنین مقام‌های بین‌المللی را هموار کرده است.
علاوه بر این با تلاش‌های گسترده و پیگیری‌های مستمر مدیریت استان، در فروردین سال آینده، سی و هشتمین اجلاس منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در اصفهان برگزار خواهد شد.
این اتفاق مهم، نتیجه دستور مستقیم دکتر جمالی‌نژاد و تدوین پروپوزال دقیق و پیشنهادهای اجرایی توسط اینجانب و همکارانم بود که به تهران ارسال شد که در نهایت از میان استان‌های متعدد کشور، اصفهان به‌عنوان میزبان نهایی این رویداد انتخاب شد و این یک افتخار بزرگ برای استان است.
اهمیت میزبانی این‌گونه رویدادها در چیست؟
میزبانی رویدادهای بین‌المللی، نیازمند حضور فعال و همه‌جانبه در مراکز تصمیم‌گیری و اعمال دیپلماسی شهریِ مؤثر است؛ کاری که دکتر جمالی‌نژاد با جدیت و پیوستگی در حال انجام آن هستند.
اخذ میزبانی رویدادهای بزرگ، موجب ایجاد شور و نشاط اجتماعی، رشد و توسعه کسب‌وکارهای محلی و حتی برون‌رفت از رکود اقتصادی، فقر و بیکاری می‌شود. این‌ها اتفاقاتی نیستند که صرفاً با شعار محقق شوند؛ بلکه نیازمند کار میدانی، تعامل بین‌بخشی و پیگیری‌های دقیق و مستمرند.
ما باید دست‌به‌دست هم دهیم تا اصفهان را به جایگاه بین‌المللی شایسته‌اش بازگردانیم. البته انتقاد، نه‌تنها پذیرفتنی‌ست بلکه لازم است.
اما تخریب به‌هیچ‌وجه پذیرفته‌شده نیست، نه در اخلاق، نه در شرع و نه در قانون. هر تلاشی ممکن است خالی از نقص نباشد، اما دوستانی که با نیت خیرخواهانه نقد می‌کنند و راهنمایی دلسوزانه ارائه می‌دهند، قطعاً در مسیر توسعه اصفهان شریک و سهیم هستند.
در کنار دستاوردها و عملکردهای مثبت در حوزه تعاملات بین‌المللی استان اصفهان، طبیعتاً برخی مسائل و چالش‌های حاشیه‌ای نیز در این میان مطرح است. به‌عنوان نمونه، سفر اخیر هیئتی از افغانستان به اصفهان بازتاب‌ها و واکنش‌هایی را در فضای مجازی به دنبال داشت. لطفاً در خصوص اهداف این سفر، ابعاد آن و واکنش‌های ایجاد شده، توضیح بفرمایید.
هیئت افغانستانی که اخیراً به اصفهان آمد، به میزبانی وزارت صنعت، معدن و تجارت و در چارچوب یک برنامه ملی وارد کشور شد.
در چنین مواردی، استانداری استان هیچ نقش مستقیمی در دعوت از هیئت ندارد، مگر در مواقعی که خود استان یا شخص استاندار، دعوت‌کننده رسمی باشند؛ مثلاً وقتی که ما از استانداران نجف، کربلا یا وزرای برخی کشورها برای سفر به اصفهان دعوت می‌کنیم باهدف توسعه تعاملات اقتصادی، فرهنگی و منطقه‌ای.
اما در این مورد خاص، میزبان اصلی وزارت صمت بود و استانداری صرفاً در چارچوب وظایف خود در همراهی با برنامه‌های بازدید و کیفی‌سازی برنامه‌ها ایفای نقش کرد. برنامه این هیئت، بازدید یک‌روزه از مجتمع فولاد مبارکه و سپس بازگشت به تهران بود.
یک ملاقات نیز با استاندار محترم پیرامون قابلیت‌های تولیدی و ظرفیت‌های اقتصادی اصفهان انجام شد که بسیار مفید بود.
اما متأسفانه در بخشی از این سفر، به دلیل سهل‌انگاری یکی از عوامل اجرایی مرتبط با هیئت، تعدادی خودرو وارد بخش ممنوعه میدان امام (ره) شدند که قطعاً این موضوع برخلاف پروتکل‌های حفاظتی، زیست‌محیطی و میراثی ماست.
واقعیت این است که استانداری هیچ نقشی در این خطا نداشته و به‌طورجدی نیز با این‌گونه موارد مخالف است. ما حتی به شهرداری محترم اعلام کردیم که به دلیل ممنوعیت ورود خودرو به بافت‌های تاریخی و میراث جهانی دقت بیشتری دراین‌خصوص شود، حتی اگر ملاحظات امنیتی یا تشریفاتی وجود داشته باشد.
پیشنهاد ما همیشه این بوده که اگر لازم است، از وسایل حمل‌ونقل پاک مانند ماشین برقی استفاده شود. خود ما همواره در بازدیدهای رسمی، با پیاده‌روی یا دوچرخه در محوطه‌های تاریخی حضور می‌یابیم. نکته مهم این است که نباید تمام زحمات شبانه‌روزی مجموعه استانداری را با یک خطای کوچک زیر سؤال برد.
در روزهای پایانی اردیبهشت، شما سفری به روسیه داشتید و در یک رویداد بین‌المللی سخنرانی کردید. لطفاً از این حضور و اهمیت آن برای استان اصفهان هم بگویید.
بله اخیراً به دعوت رسمی جمهوری تاتارستان فدراسیون روسیه، در شانزدهمین مجمع بین‌المللی اقتصادی روسیه جهان اسلام (Kazan Forum) شرکت کردم.
این رویداد از ۲۳ تا ۲۸ اردیبهشت‌ماه برگزار شد و با توصیه استاندار محترم، افتخار داشتم که به‌عنوان نماینده‌ای از استان اصفهان، در یکی از پنل‌های تخصصی این مجمع به ایراد سخنرانی در حوزه گردشگری بپردازم.
موضوع سخنرانی من «اصفهان؛ شهر موزه تاریخی، قطب گردشگری ایران و شهر خلاق صنایع‌دستی جهان» بود. در این سخنرانی به معرفی جامع ظرفیت‌ها، قابلیت‌ها و فرصت‌های گردشگری استان اصفهان پرداختم و به طور ویژه بر جایگاه اصفهان در حوزه گردشگری فرهنگی، تاریخی و صنایع‌دستی تأکید کردم.
همچنین از تورگردانان و فعالان حوزه گردشگری جمهوری تاتارستان دعوت کردم تا برای توسعه همکاری‌های دوجانبه، از اصفهان بازدید کرده و زمینه‌های عملیاتی همکاری را بررسی کنند.
رویداد کازان فروم چه جایگاهی در سطح بین‌المللی دارد و این دوره از آن چه ویژگی‌هایی داشت؟
کازان فروم یکی از مهم‌ترین مجامع اقتصادی میان کشورهای اسلامی و فدراسیون روسیه است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۰ هزار شرکت‌کننده از ۸۷ کشور جهان، نمایندگان ۸۷ نهاد روسیه و بیش از ۴۰ هیئت و شخصیت بین‌المللی در این رویداد شرکت کردند.
این مجمع بستری برای توسعه تعاملات اقتصادی، فرهنگی، علمی و گردشگری میان روسیه و کشورهای اسلامی است و حضور استان اصفهان در چنین فضایی، فرصت مهمی برای معرفی توانمندی‌های ما به شمار می‌آید.
البته این حضور بنده در کازان فروم ریشه در ارتباطاتی دارد که از گذشته با جمهوری تاتارستان برقرار شده بود؛ حدود یک سال و نیم پیش در دوره استانداری جناب آقای دکتر مرتضوی، رئیس‌جمهور تاتارستان به همراه هیئتی متشکل از هفت وزیر به اصفهان سفر کردند.
بنده در آن سفر، به‌عنوان راهنمای گردشگری و رابط فرهنگی در کنار هیئت تاتارستان بودم و در معرفی اصفهان به ایشان نقش داشتم.
نتیجه آن سفر و تعاملات شکل‌گرفته، همین دعوت رسمی به کازان فروم بود که در قالب یک سخنرانی رسمی، بار دیگر ظرفیت‌های اصفهان برای طرف روسی ارائه شد.
این حضور چه ارتباطی با تفاهم‌نامه خواهرخواندگی میان کازان و اصفهان داشت؟
این سفر و سخنرانی در ادامه تفاهم‌نامه خواهرخواندگی میان شهرهای کازان و اصفهان بود که اخیراً منعقد شده است. این تفاهم‌نامه ظرفیت‌های بسیاری برای همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی، علمی و گردشگری ایجاد می‌کند.
تلاش من این بود که با حضور در این مجمع، اصفهان را به‌عنوان یک شریک مؤثر و صاحب ظرفیت در حوزه گردشگری به فعالان اقتصادی و دولتی آن منطقه معرفی کنم.
اثرات این‌گونه حضورهای بین‌المللی چیست و چه فرصت‌هایی در بستر این رویدادها قابل‌پیگیری است؟
به نظر من، حضور در این مجمع بین‌المللی یک گام مهم در تقویت دیپلماسی شهری و گردشگری بین‌المللی استان اصفهان بود. همچنین امکان آغاز همکاری‌های مشترک در حوزه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری، تبادل تورها، آموزش‌های تخصصی و حتی انتقال تجربیات در زمینه زیرساخت‌های گردشگری شهری را فراهم کرد.
قطعاً در صورت پیگیری مستمر و منسجم از سوی مسئولان استانی و نهادهای مرتبط، می‌توان از این بستر برای ارتقای سطح تعاملات بین‌المللی اصفهان بهره‌برداری مؤثری داشت.
باتوجه‌به تجربه این‌گونه تعاملات بین‌المللی طی سال‌های متوالی، پیش‌بینی شما از آینده گردشگری استان اصفهان چیست؟
به نظر می‌رسد که با تلاش‌های روزافزون شخص آقای جمالی‌نژاد و توجه ویژه‌ای که ایشان به موضوع گردشگری در همه ابعاد آن دارند، آینده‌ای بسیار روشن پیش‌روی گردشگری اصفهان قرار دارد.
امیدوارم با گسترش ارتباطات و مراودات بین‌المللی، خصوصاً با کشورهای همسایه، آگاهی نسبت به ظرفیت‌های گردشگری ما افزایش پیدا کند. متأسفانه هنوز بسیاری از کشورها، حتی در سطح منطقه، از قابلیت‌ها و جاذبه‌های کم‌نظیر ما آگاه نیستند و ما را از بیرون و با پیش‌داوری‌هایی نادرست قضاوت می‌کنند.
در چنین فضایی برای معرفی تصویر واقعی از ایران و اصفهان چه باید کرد؟
به اعتقاد بنده گردشگری یک خدمت است و این خدمت یعنی انتقال «ارزش» به مخاطب. وقتی بتوانیم از طریق قدرت نرم فرهنگی، یعنی هنر، تاریخ، صنایع‌دستی، شعر، موسیقی، ادبیات، و خلاقیت، با مخاطب ارتباط بگیریم، نگاه او نسبت به ما دگرگون خواهد شد.
دیگر صرفاً از دریچه رسانه‌های معاند به ما نگاه نخواهد کرد. حتی اتباع کشورهایی که از نظر سیاسی با ما زاویه دارند، وقتی به ایران سفر می‌کنند و فرهنگ، تاریخ، و مردم ما را می‌بینند، نگرششان تغییر می‌کند. این یکی از بزرگ‌ترین مزایای گردشگری است: برقراری ارتباط مستقیم میان مردم و شناخت از نزدیک فرهنگ اصیل ایرانی.
در این مسیر چه مسئولیتی بر دوش مدیران و حتی شهروندان اصفهانی است؟
ما باور داریم که هرکدام از ما یک مسئولیت اجتماعی داریم. باید این حس مسئولیت را در مسیر رشد و بالندگی اصفهان به کار بگیریم. البته در این مسیر، به زیرساخت‌هایی هم نیاز داریم و چالش‌هایی نیز بر سر راه ما وجود دارند. برای توسعه گردشگری، ما به زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیاز داریم.
زیرساخت‌های سخت‌افزاری شامل فرودگاه، جاده، هتل و حمل‌ونقل است و زیرساخت‌های نرم‌افزاری شامل آموزش، بازاریابی، تبلیغات و ارتقای سطح فرهنگ عمومی. ما باید بپذیریم که در گردشگری یک صنعت نوپا هستیم و طبیعی است که در برخی حوزه‌ها زیرساخت‌ها هنوز کامل نیست.
بااین‌حال، هر رویداد و همایش بزرگ، ما را وادار به آماده‌سازی زیرساخت‌ها می‌کند و این خود به توسعه پایدار صنعت کمک خواهد کرد.
مثالی هم از تجربه میدانی در این زمینه دارید؟
بله زمانی که قرار شد جام جهان‌پهلوان تختی در اصفهان برگزار شود، با کمبود زیرساخت‌های اولیه مواجه بودیم. با دستور مستقیم استاندار، بنده مسئول تشکیل کارگروهی ویژه شدم.
با همراهی شرکت‌هایی چون ذوب‌آهن، فولاد مبارکه، اداره ورزش و جوانان، شهرداری، وزارت خارجه، و اداره میراث‌فرهنگی، همه در کنار هم قرار گرفتیم و این رویداد را به شکل آبرومندانه و موفقی برگزار کردیم.
درعین‌حال اجلاس آفریقا نیز از دیگر رویدادهای بین‌المللی مهم در اصفهان بود که یک اعتبار و شأنیت مضاعف برای تلاش‌های بین‌المللی استان ایجاد کرد. این اجلاس نشان داد که اصفهان ظرفیت تبدیل‌شدن به مرکز رویدادهای بین‌المللی کشور را دارد و در صورت فراهم بودن شرایط، می‌تواند با بالاترین سطح کارآمدی، میزبانی شایسته‌ای ارائه دهد.
در پایان کمی در خصوص روابط خواهرخواندگی و نقش آن‌ها در تقویت دیپلماسی شهری صحبت کنیم؛ به عقیده شما در مسیر استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی شهری برای ارتقای جایگاه بین‌المللی اصفهان، موضوع خواهرخواندگی شهرها چقدر جدی گرفته شده و چه دستاوردهایی داشته است؟
اصفهان امروز با ۱۶ شهر در سراسر جهان روابط خواهرخواندگی دارد و دراین‌خصوص فعال است. البته باید توجه داشت که خروجی‌های این تفاهم‌نامه‌ها لزوماً فوری و یکسان نیستند.
برخی از این تفاهم‌نامه‌ها، خروجی آنی دارند؛ بدین معنا که دو شهر فوراً احساس مسئولیت مشترک برای معرفی توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و علمی خود می‌کنند.
اما برخی دیگر، خروجی‌های بلندمدت دارند؛ یعنی شما با اعزام هیئت‌های فرهنگی، گردشگران، بازرگانان و اندیشمندان می‌توانید به‌تدریج شناخت متقابل، فهم عمیق‌تر و بینش دقیق‌تری نسبت به آن منطقه و فرهنگش پیدا کنید. یکی از بزرگ‌ترین مزایای تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی، ارتقای سطح آگاهی عمومی مردم هر دو منطقه نسبت به ظرفیت‌ها و جاذبه‌های یکدیگر است.
متأسفانه، یکی از آسیب‌های جدی در این مسیر، تأثیرپذیری این تفاهم‌نامه‌ها از تنش‌ها و فضای سیاسی است. اگرچه ماهیت این توافق‌ها فرهنگی و مردمی است و اغلب نیز میان شهرداری‌ها امضا می‌شود، اما در برخی مقاطع، فضای سیاسی میان کشورها باعث تعلیق یا عدم اجرای بندهای اصلی تفاهم‌نامه‌ها شده است.
برای نمونه، وقتی دو هیئت فرهنگی قرار است برای دیداری متقابل اعزام شوند، ابتدایی‌ترین مسئله دریافت ویزاست. حال اگر کشوری حتی برای رویدادهای علمی، فرهنگی یا ورزشی هم ویزا صادر نکند، طبیعتاً امکان عملیاتی‌سازی این تفاهم‌نامه‌ها نیز از بین می‌رود.
من معتقدم اگر فضا و چارچوب تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی را از تأثیرات سیاسی تا حدی خارج کنیم، این تفاهم‌نامه‌ها می‌توانند خود، زمینه‌ساز کاهش تنش‌های سیاسی نیز باشند. همچنین ضروری‌ست که شهرداری‌ها به‌عنوان نهادهای متولی، از ظرفیت سایر دستگاه‌ها نیز برای پیشبرد مفاد این تفاهم‌نامه‌ها استفاده کنند.
