به گزارش اصفهان زیبا؛ روز چهارشنبه هفته گذشته، نشست تخصصی بررسی فرصتهای تجاری شرق آسیا با تمرکز بر کشورهای شبهقاره هند، در قالب «میز تخصصی» و به میزبانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان برگزار شد.
این نشست با هدف بررسی ظرفیتها، چالشها و مسیرهای توسعه تجارت ایران و اصفهان با کشورهای این منطقه و با حضور فعالان اقتصادی، کارشناسان و مسئولان حوزه تجارت خارجی برگزار شد.
در این گردهمایی، عبدالساده نیسی، دستیار رئیس کل و مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبهقاره سازمان توسعه تجارت ایران و مهدی نجاتنیا، رئیس میز هند سازمان توسعه تجارت ایران، بهعنوان سخنرانان اصلی حضور داشتند و دیدگاهها و تحلیلهای تخصصی خود را درباره وضعیت و آینده روابط تجاری با کشورهای هند و پاکستان ارائه کردند.
در این نشست تأکید اصلی بر آن بود که ظرفیتهای بالفعل و بالقوه ایران میتواند نقشی فراتر از وضعیت فعلی در تجارت با پاکستان و هند ایفا کند؛ بهشرط آنکه مسیر حرکت از خامفروشی به سمت تولید صادراتمحور اصلاح شود.
ضرورت تولید صادرات محور در تجارت با پاکستان
در ابتدای نشست، بر جایگاه راهبردی کشورهای شبهقاره هند در معادلات اقتصادی و تجاری ایران تأکید شد و عبدالساده نیسی با تشریح جایگاه سازمان توسعه تجارت ایران، این سازمان را متولی تجارت خارجی کشور معرفی کرد؛ نهادی که علاوه بر نقش سیاستگذاری، در حوزههایی همچون موافقتنامههای تجاری، تجارت ترجیحی، رایزنان بازرگانی و هماهنگیهای بینالمللی نقش محوری دارد.
او تأکید کرد که دفاتر کشوری سازمان، از جمله دفتر شرق آسیا و شبهقاره، نقطه اتصال فعالان اقتصادی با فرآیندهای رسمی تجارت خارجی هستند و میتوانند نقش تسهیلگر میان دولت و بخش خصوصی را ایفا کنند.بخش مهمی از سخنان نیسی به بررسی تجارت ایران و پاکستان اختصاص داشت.
آمارهای ارائهشده نشان میداد که حجم تجارت دو کشور، با وجود ظرفیتهای گسترده، همچنان بر پایه صادرات اقلام مبتنی بر منابع زیرزمینی و محصولات اولیه است. مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبهقاره سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به ترکیب صادرات ایران به پاکستان، این الگو را نشانهای از تداوم خامفروشی دانست و تصریح کرد که چنین ساختاری، بهویژه برای استانهایی مانند اصفهان با سابقه صنعتی و فناورانه، قابل قبول نیست.
از نگاه نیسی، استان اصفهان میتواند و باید نقش پررنگتری در تغییر این الگو ایفا کند؛ چراکه تمرکز شرکتهای صنعتی، واحدهای تولیدی بزرگ و بنگاههای دانشبنیان در این استان، ظرفیت مناسبی برای صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالاتر فراهم کرده است. از دیگر محورهای کلیدی این بخش از نشست ضرورت حرکت به سمت سرمایهگذاری در تولید صادرات محور بود.
به گفته نیسی، تا زمانی که تولیدکننده ایرانی خود را ملزم به رقابت در بازارهای جهانی نبیند، ارتقای کیفیت، کاهش قیمت تمامشده و نوآوری بهصورت پایدار اتفاق نخواهد افتاد. او این رویکرد را یک ضرورت اقتصادی و مسیری برای ارتقای سطح فناوری و حتی بهبود سطح زندگی دانست.
سه مانع مزمن تجارت با پاکستان؛ لجستیک، مرز و بانک
مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبهقاره سازمان توسعه تجارت ایران در ادامه به موانع عملیاتی تجارت با پاکستان پرداخت؛ از مشکلات لجستیکی و ناکارآمدی برخی مرزها گرفته تا محدودیتهای جدی در حوزه بانکی. او همچنین از پیگیری راهاندازی خطوط کشتیرانی مستقیم با پاکستان خبر داد و این اقدام را گامی مؤثر برای تسهیل صادرات استانهای صنعتی، از جمله اصفهان دانست. در حوزه مالی نیز، نبود امکان تراکنش رسمی بانکی، فعالان اقتصادی را به استفاده از روشهای جایگزین سوق داده است.
در همین راستا، نیسی از طراحی یک سازوکار تهاتر میان ایران و پاکستان خبر داد؛ مدلی که امکان واردات در ازای صادرات را در چارچوب قوانین تجارت خارجی فراهم میکند. او تأکید کرد: اجرای موفق این مدل، نیازمند حضور تجار توانمند و خوشسابقه است و از اتاق بازرگانی اصفهان خواست در شناسایی و معرفی این فعالان نقشآفرینی کند. از نگاه نیسی، این سازوکار میتواند بهویژه برای صادرکنندگان اصفهانی، فرصتی عملی برای عبور از گرههای بانکی باشد.
حمایت سازمان توسعه تجارت از ایجاد مراکز تجاری در پاکستان
مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبهقاره سازمان توسعه تجارت ایران از نبود مراکز تجاری فعال و حرفهای در پاکستان گفت و عنوان کرد: ایجاد چنین مراکزی نیازمند حضور شرکتهایی است که هم در ایران و هم در کشور هدف، ساختار سازمانیافته و توان عملیاتی داشته باشند. او تأکید کرد در صورت وجود این ظرفیت در میان فعالان اقتصادی اصفهان، سازمان توسعه تجارت آمادگی حمایت از ایجاد مراکز تجاری را دارد.
در ادامه نیسی با اشاره به روند مذاکرات تجارت آزاد با پاکستان، صنعت نساجی را تنها حوزه حساس در این توافق عنوان کرد و معتقد بود تداوم سیاستهای حمایتی صرف، بدون سرمایهگذاری و ارتقای توان رقابتی، راهحل پایداری برای صنایع داخلی نیست. او با مقایسه عملکرد پاکستان در صنعت نساجی و صادرات چندمیلیارددلاری این کشور، بر ضرورت تغییر رویکرد و سرمایهگذاری هدفمند در این صنعت از سمت ایران تأکید کرد.
مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبهقاره سازمان توسعه تجارت ایران در بخش پایانی سخنان خود، با اشاره به اهمیت راهبردی بازار هند، این کشور را یکی از مقاصد مهم تجاری ایران دانست که با وجود حجم بالای مبادلات، همچنان ظرفیتهای استفادهنشده فراوانی دارد.
او ضعف حضور ایران در حوزههای دانشبنیان، فناوریهای نو، خدمات فنی مهندسی، صنعت ساختمان و برق در بازار هند را مورد تأکید قرار داد و خواستار نقشآفرینی جدیتر شرکتهای ایرانی در این بخشها شد. نیسی بر آمادگی سازمان توسعه تجارت برای همراهی با فعالان اقتصادی، حمایت از حضور در نمایشگاهها، پاویونهای تجاری و هیئتهای اقتصادی رسمی تأکید کرد و از بخش خصوصی خواست با ارائه پیشنهادها و مشارکت فعال، مسیر توسعه تجارت خارجی کشور را هموارتر کند.
هند؛ بازار ۷۰۰ میلیارد دلاری با سهم ناچیز ایران
در ادامه نشست، مهدی نجاتنیا، رئیس میز هند سامازمان توسعه تجارت ایران نیز با تمرکز بر بازار هند، تصویری جامع از ظرفیتها و واقعیتهای این بازار ارائه کرد.
او هند را با واردات سالانه بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار، چهارمین اقتصاد بزرگ جهان معرفی کرد و گفت: باوجود قرابتهای تاریخی و فرهنگی، سهم ایران از این بازار تنها حدود ۰٫۰۶ درصد است. از نگاه نجاتنیا، این رقم بیش از آنکه نشاندهنده نبود ظرفیت باشد، نشانه ضعف شناخت بازار و حضور غیرهدفمند است؛ ضعفی که میتواند با ورود برنامهریزیشده بنگاههای صنعتی و صادراتی جبران شود.
رئیس میز هند سازمان توسعه تجارت ایران، هند را مجموعهای از بازارهای متنوع توصیف کرد؛ کشوری با بیش از یکونیم میلیارد نفر جمعیت، ۲۸ ایالت و دهها کلانشهر که هرکدام ویژگیها و سلیقههای خاص خود را دارند.
او تأکید کرد که این تنوع، اگرچه ورود به بازار هند را پیچیده میکند، اما برای شرکتهایی با توان تولید پایدار و کیفیت رقابتی، ویژگیهایی که در بسیاری از بنگاههای ایرانی دیده میشود، فرصتساز است.
نجاتنیا با اشاره به کاهش بیش از ۲۰ درصدی صادرات ایران به هند در سال گذشته، این روند را زنگ خطری جدی دانست. بهگفته رئیس میز هند سازمان توسعه تجارت ایران در حالی که صادرات غیرنفتی ایران به جهان رشد داشته، سهم هند از این رشد منفی بوده است؛ موضوعی که ضرورت بازنگری در سبد صادراتی و شیوه حضور در این بازار را نشان میدهد.
او گفت: دادههای مراکز بینالمللی نشان میدهد که ایران در برخی اقلام، از جمله محصولات شیمیایی و صنایع پاییندستی، ظرفیت بالقوه بالایی برای صادرات به هند دارد. نجاتنیا تأکید کرد که بهرهبرداری از این فرصتها نیازمند بنگاههایی با توان تولید انبوه، قیمت رقابتی و استمرار صادرات است؛ ظرفیتی که در میان بسیاری از صنایع مستقر در ایران وجود دارد.
او در بخش دیگری از سخنان خود، به ویژگیهای مصرفکننده هندی اشاره کرد: بازار بهشدت قیمتمحور، تنوع فرهنگی و مذهبی بالا، حساسیتهای غذایی و رشد سریع تجارت دیجیتال. نجاتنیا وجود حدود ۹۰۰ میلیون کاربر اینترنت در هند را فرصتی مهم دانست و تأکید کرد که تولیدکنندگان ایرانی، بهویژه در حوزه صنایع غذایی و کشاورزی فرآوریشده، باید این ویژگیها را در طراحی محصول و استراتژی ورود مدنظر قرار دهند.
توصیههای عملی برای ورود به بازار هند
رئیس میز هند سازمان توسعه تجارت ایران، حضور کمرنگ شرکتهای ایرانی در نمایشگاههای تخصصی هند را یکی از ضعفهای جدی دانست و بر استفاده از حمایتهای موجود تأکید کرد.
او بندر چابهار را یکی از مسیرهای مناسب صادرات به هند معرفی کرد و این مسیر را برای صادرکنندگان استانهای مرکزی، از جمله اصفهان، قابل توجه دانست. در جمعبندی نهایی رئیس میز هند سازمان توسعه تجارت ایران بر ضرورت انجام مطالعات دقیق بازار، آمادهسازی اسناد تجاری به زبان انگلیسی، حضور هدفمند در نمایشگاهها و استفاده از دادههای تحلیلی مراکز رسمی تأکید کرد و ورود آگاهانه و برنامهمحور به بازار هند را شرط موفقیت در این بازار بزرگ دانست.
