به گزارش اصفهان زیبا؛ آنقدر چوب و هیزم جمع کرده است که انگار میخواهد دستکم چند روزی را در جنگل و کنار رودخانه اطراق کند. چوبها را آتش میزند. رقص شعلههای آتش، همینطور که قوت میگیرد، جوجههای زعفرانیاش را سیخ میکند.
حالا نوبت ظرفهای کثیف است تا همسرش به کنار رودخانه ببرد و بشوید. تمام کثیفی ظرفها را به آب تقدیم میکند. او بطری و پلاستیک را در آب رها میکند و برمیگردد.
آنقدر حس بدی تمام وجودم را فرا گرفته که دلم فقط میخواهد جنگل را ترک کنم. نصیحت هم دیگر چارهساز نیست!
صحنههایی که هر روز تکرار میشود
هر روز در طبیعت کشورمان شاهد این گونه رفتارهای ناپسند توسط برخی هستیم؛ از رهاسازی زبالهها گرفته تا کندن شاخ و برگ درختان. هیچکس هم پاسخگوی رفتار غلط خود نیست. نه قانون از طبیعت حمایت میکند و نه حتی حامیان و حافظان طبیعت کاری از پیش میبرند.
اما یک سؤال مهم؛ برای جلوگیری از چنین رفتارهایی چه باید کرد؟
حسین اکبری، معاون محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی ادارهکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفتوگو با «اصفهان زیبا» میگوید: «طبیعتگردی پایدار» یا اصطلاحا «اکوتوریسم» نوعی از گردشگری است.
به زعم اکبری، باید از مواهب و زیباییهای طبیعت استفاده کنیم؛ به شرطی که تاثیرات یا ردپای انسانیمان را در طبیعت به حداقل ممکن برسانیم. باید تلاش کنیم درحالیکه از زیباییهای طبیعت بهره میبریم، باعث تخریب، آلودگی یا برهم خوردن نظم طبیعت نشویم. این مهم به اعتقاد اکبری، مستلزم شناخت کافی از اجزای طبیعت است.
اکبری معتقد است: « شرط حفاظت از هر منبعی، شناخت آن است. در طبیعتگردی باید اصولی را رعایت کنیم که هیچگونه تخریب یا آلودگی برای طبیعت به دنبال نداشته باشد. کاهش مصرف و صرفهجویی در استفاده از منابع، یکی از مهمترین اصول است. هر چقدر در چرخههای مختلف و در فرآیند تولید استفاده بهینهتری داشته باشیم، مسلما حداقل تاثیرات منفی را بر محیط زیست پیرامونمان خواهیم داشت.»
اکبری میافزاید: «یکی از اصولی که در طبیعتگردی پایدار وجود دارد، مشارکت جوامع محلی در حفاظت است. برنامهریزی باید طوری باشد که گردشگری به نفع جوامع محلی تمام شود.
این موضوع باعث میشود تا آنها هم انگیزه مشارکت در حفاظت از طبیعت را داشته باشند. لازم است با طبیعتگردی پایدار آشنا شویم تا از این مواهب طبیعی به صورت مسئولانه و هوشمندانه و پایدار استفاده کنیم.
ایجاد آگاهیهای زیستمحیطی و فرهنگی را فراموش نکنیم. باید طراحی ما به گونهای باشد که حداکثر مشارکت مردمی و جوامع محلی را در حفاظت داشته باشیم.»
به طبیعت احترام بگذاریم
رعایت حقوق طبیعت و انسانها مورد دیگری بود که او به آن اشاره میکند: «رعایت حقوق اجزای طبیعت، چه محیط زیست طبیعی و چه حیات وحش، بسیار مهم است.
در طبیعتگردی شاید اقدام کوچکی که افراد انجام میدهد، تاثیری بر طبیعت نداشته باشد، اما این اقدامات میتواند به مشارکت جمعی ختم شود. اگر مشارکت جمعی داشته باشیم، قطعا حافظان خوبی برای طبیعت خواهیم بود.»
اکبری تاکید میکند: «مهمانان قدرشناسی برای طبیعت میتوانیم باشیم، اگر هیچ ردپایی از خود در آن به جای نگذاریم؛ برای مثال از رهاکردن پسماند خودداری کنیم و همیشه کیسهای با خود داشته باشیم.
هر انسانی اگر این موارد را رعایت کند، محیط پاکیزه میماند. اگر کسی چیزی را در طبیعت رهاسازی کند و با خود بگوید اتفاق خاصی نمیافتد، اشتباه کرده است. تاثیرات منفی و مثبت انسان بر طبیعت، بسیار گسترده است.
به پلاستیکهای رهاشده در طبیعت نگاه کنید؛ یک پلاستیک با وزن کم و ساده میتواند سالها در طبیعت باقی بماند؛ حتی در صورت تجزیه نیز به میکروپلاستیک تبدیل میشود و در فرآیند طبیعی وارد چرخه زندگی طبیعت و حیات وحش شده و بیماریهای جدی را به همراه میآورد.»
اکبری میگوید: «بهتر است غذایمان را خارج از طبیعت صرف کنیم یا سعی کنیم، غذای آماده به آن ببریم تا نیازی به روشن کردن آتش نباشد. آتش روشن کردن در طبیعت بسیار خطرناک است؛ چرا که ممکن است حتی یک جرقه به آتشسوزیهای گسترده منجر شود.»
این مقام مسئول تاکید میکند:« نباید گیاهان و خاک و… را از طبیعت جدا کنیم؛ چرا که این مساله پیامدهای ناگواری دارد. باید در مسیرهای تعیینشده در طبیعت حرکت کنیم و مسیرهای جدید ایجاد نکنیم.»
اکبری با بیان اینکه به هیچ عنوان نباید به حیوانات غذا داد، بیان میکند: « در برخی مواقع افراد به خاطر علاقه و احساسات به حیاتوحش غذا میدهند، درحالیکه این کار درست نیست و باعث میشود تا حیوانات به سکونتگاههای انسان نزدیک شوند. غذادهی دستی حتی ممکن است باعث سوء تغذیه برای گونهها شود و بیماریها را انتقال دهد.»
مسعود برهانی، فعال محیط زیست نیز در گفتوگو با «اصفهان زیبا» عوامل روانشناختی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را در تخریب طبیعت تاثیرگذار میداند.
برهانی در تشریح عوامل روانشناختی این موضوع میگوید: « روحیه برخی افراد و شرایط روانی آنها بهگونهای است که هیچ احساس تعلقی به طبیعت ندارند.
متاسفانه در جوامع مدرن، افراد با طبیعت بیگانهاند و بیشتر با تکنولوژیهای روز بزرگ شدهاند و به همین جهت، در بعضی از آنها حس تعلق به طبیعت کمرنگ شده؛ لذا میبینیم خود را در برابر محیطهای طبیعی مسئول نمیدانند و خیلی راحت به منابع طبیعی آسیب میزنند؛ بدون اینکه به عواقب آن فکر کنند.»
برهانی با اشاره به نقش مدارس و خانوادهها در جلوگیری از این اتفاق بیان میکند: «تربیت انسان باید به گونهای صورت گیرد که تنها خود را محور قرار ندهد و نسبت به نگهداری و مراقبت از حیاتوحش و منابع طبیعی حساس باشد. برخی نیز به دلی تخلیه هیجانات خود دست به تخریب طبیعت میزنند؛ مثلا جنگلها و مراتع را آتش میزنند.»
