نخستین مسابقه ملی «نقشی برای شهر» پنجشنبه، 14 اردیبهشت، ساعت 9:30 صبح با برگزاری آیین رسمی اختتامیه در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، به کار خود پایان میدهد.
در این مراسم مدیران شهری، هنرمندان، معماران و شرکتکنندگان مسابقه، حضور خواهند داشت، از کتاب مسابقه رونمایی میشود و محمدحسن طالبیان، مشاور وزیر میراثفرهنگی، ازجمله سخنرانان رویداد خواهد بود.
در گزارش پیش رو نگاهی داریم به روند برگزاری «نقشی برای شهر» و در گفتوگو با دو داور نامآشنای مسابقه، مرتضی بخردی و مرتضی نعمتالهی، آرزوها و روایتهای قابلتأملشان را میخوانیم.
این گزاره را با دقت بخوانید: «مواریث فرهنگی اصفهان میبایست نقطه کانونی و منبع الهام تصمیمگیریها و فعالیتهای شهر”سازی” و شهر”داری” اصفهان باشند.»
حالا این پرسش مطرح میشود که رفتار ما در رابطه با این گزاره چگونه است؟!
پاسخ را باید در حالوروز امروز اصفهان جستوجو کنیم و جواب این است که هنوز مسیر طولانی و سختی تا پایبندی تاموتمام به این گزاره، پیش رو داریم.
اما این روزها رویدادهایی هم برگزار میشوند که از یکسو، گامهایی روبهجلو در مسیر احترام و پایبندی به مواریث ملی و جهانی اصفهان هستند و از سوی دیگر، داعیه خلق فضاهای معاصر مبتنی بر ریشههای درخت تنومند و کهنسال اصفهان را دارند. یکی از این «اتفاق» ها، برگزاری «مسابقه ملی نقشی برای شهر» است که این روزها منتخبانش را شناخته و در پی معرفی ایدهها و طرحهای برگزیده، برآمده است.
در «نقشی برای شهر» چه گذشت؟
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در گفتوگو با سرویس میراث و گردشگری روزنامه اصفهانزیبا درباره روند برگزاری این مسابقه گفت: «مسابقه ملی نقشی برای شهر، شهریور 1401 با اعلام فراخوان برای دریافت ایدهها و طرحهای کاربردی الهامگرفتهشده از نقوش 12 میراث ملی و جهانی اصفهان آغازبهکار کرد و در روند برگزاری مسابقه سه کارگاه علمی در راستای راهبری طراحان در مسیر درست خلق اثر برگزار شد. در پایان مهلت ارسال آثار، 200 اثر از 80 طراح و ایدهپرداز به دبیرخانه مسابقه رسید. جلسههای داوری اولیه و نهایی انتخاب آثار با حضور داوران مسابقه برگزار شد و نتیجه آن، انتخاب آثار برگزیده بود.»
به گفته محمدعلی ایزدخواستی، در این مسابقه از طراحان و ایدهپردازان خواسته شد، با مطالعه نقوش و آرایههای تزیینی موجود در 12 بنای تاریخی اصفهان، به ارائه طرحهای کاربردی درزمینه گرافیک محیطی، زیباسازی و مبلمان شهری برای محیط پیرامون همین بناها بپردازند.
سه میراث جهانی بشر، یعنی مسجدجامع اصفهان، مسجد شیخ لطفالله و مسجد امام (مسجدجامع عباسی) بناهایی بودند که به شرکتکنندگان مسابقه معرفی شدند. همچنین 9 میراث ملی ایران ازجمله دو منار دردشت، منار دارالضیافه، مقبره باباقاسم، مسجد علی، امامزاده درب امام، امامزاده اسماعیل، مسجد آقانور، بازار و حمام علیقلیآقا بناهای دیگری بودند که از طراحان خواسته شد برای گرافیک محیطی پیرامونشان به خلق اثر بپردازند.
مسابقه نقشی برای شهر، توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان و سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان با همکاری «فرهنگستان هنر» و «دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در استان اصفهان» برگزار شده است.
مرتضی بخردی (معمار، مرمتگر، عکاس و مدرس دانشگاه)، ابراهیم حقیقی (طراح گرافیک، عکاس، مدیر هنری و مدرس دانشگاه) و مرتضی نعمتالهی (هنرمند مجسمهساز و مدرس) نیز داوری آثار را برعهده داشتند.
«نقشی برای شهر» ایده درخشانی که باید استمرار داشته باشد
مرتضی نعمتالهی، هنرمند مجسمهساز صاحبنام اصفهان، که بهعنوان یکی از سه داور مسابقه به ارزیابی و داوری آثار پرداخت، در گفتوگو با «اصفهانزیبا» تصریح کرد: «این مسابقه ایده درخشانی داشت و بر محور مطالعه برای طراحی المانهای شهری همخوان با ساختار شهر، استوار بود. نفس برگزاری چنین مسابقهای، ایدهای تازه و احیای رفتاری فراموششده بوده است.»
به روایت او، مطالعات برای شناسایی و انتخاب میراث موضوع مسابقه، توسط سازمانهای برگزارکننده صورت گرفته، سپس از طراحان و ایدهپردازان برای خلق آثار الهامگرفتهشده از نقوش و آرایههای تزیینی این بناها طی انتشار فراخوان، دعوت به عمل آمده است.
نعمتالهی که مجسمههای شهری متعددی ساخته و در فضای شهرهای اصفهان، کرج و تهران نصبشده و مجسمه شهری استاد علیاکبر معمار اصفهانی نیز از آثار اوست، اظهار امیدواری کرد که این روند و چنین مسابقههایی به شکل گستردهتر و جامعتر برگزار شود.
امیدوارم روزی برسد که دیگر تیرچراغ فرانسوی در اصفهان نبینیم!
مرتضی بخردی، معمار و مرمتگر صاحبنام اصفهان، که داوری از آثار مسابقه ملی نقشی برای شهر را برعهده داشت، نیز بعد از داوری آثار در گفتوگویی ویدئویی، ابتدا اینگونه خود را معرفی کرد: «من مرتضی بخردی هستم، 78 سالم است. در اصفهان زندگی میکنم و عاشق اصفهان هستم. به همین دلیل هم در این شهر ماندهام.»
از بخردی در بنای صفوی که توسط خود او مرمت و بازسازی شده است و حالا به نام «بوتیک هتلخانه بخردی» شناخته میشود، درباره مسابقه ملی نقشی برای شهر پرسیدیم و او پاسخ داد: «من همیشه در خصوص مسائل اصفهان حساس بودهام. سالها بود در اصفهان که راه میرفتم، دیدن المانها و عناصری که در شهر گذاشتهاند مثل گلدان، تیر چراغبرق، آبنما و… من را آزار میداد. چون میدیدیم هیچکدامشان بوی ایرانی و اصفهانیبودن، نمیدهند. مثلا گلدانهای طرح رومن در فضاهای مختلف شهر گذاشتهاند و تیر چراغبرق شبیه تیر چراغبرقهای فرانسه است.»
بخردی تصریح کرد: «همیشه این پرسش در ذهنم بود که چه کسی باید متولی این تغییرات باشد؟ چه کسی باید قدم جلو بگذارد و از هنرمندان و طراحان بخواهد که راجع به این عناصر شهری طراحی کنند؟ متأسفانه هیچوقت چیزی ندیدم و پیشنهادی هم در این مورد به جایی ندادم. اما در این مسابقه برای اولینبار بود که دیدم قرار است عناصر و المانهایی متناسب با فضای اصفهان طراحی و اجرا شود. چنین کاری توسط شهرداری اصفهان، بیسابقه بوده است.»
او ادامه داد: «البته این مشکل به نظر من به دانشگاهها بازمیگردد. اینهمه دانشکدههای هنر، معماری، گرافیک، نقاشی و… در اصفهان داریم؛ ولی هیچوقت به دانشجو این آگاهی و تعلیم داده نشده است که تو باید ایرانی و اصفهانی فکر و خلق اثر کنی. همه به المانهای فرنگی روی میآورند و برای بعضی استادان، کارهای اروپایی و فرنگی تقدس پیدا کرده است!»
به روایت بخردی، میبایست رفتاری در شهر نهادینه شود که طی آن، مدیران شهری نیازهایشان را به دانشگاهها بگویند و استادان دانشگاهها دانشجویان را در مسیر درست برای رفع نیازهای شهر راهبری کنند.
او افزود: «امیدوارم حرکتی که سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان شروع کرده است، ادامه پیدا کند. مطمئنم که همین مسابقه هم تأثیرات خوب و انعکاس و انتشار خوبی در سطح شهر و بین جوانها خواهد داشت.»
او صحبتهایش را با این جملهها به پایان برد: «امیدوارم تا من زنده هستم، روزی را ببینم که وقتی در اصفهان راه میروم، دیگر گلدان رومی و تیر چراغبرق فرانسوی نبینم!»
در اختتامیه «نقشی برای شهر» چه خبر است؟
پنجشنبه این هفته، آیین اختتامیه مسابقه ملی نقشی برای شهر برگزار میشود. از رئیس مسابقه کموکیف این رویداد را جویا شدیم.
محمدعلی ایزدخواستی دراینباره توضیح داد: «دکتر محمدحسن طالبیان، مشاور وزیر میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، عضو هیئتعلمی و دانشیار گروه مرمت دانشگاه تهران و عضو گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر، بهعنوان سخنران این مراسم به ایراد سخنرانی خواهد پرداخت. همچنین تقدیر از طراحان و ایدهپردازان برگزیده، رونمایی از کتاب مسابقه و اهدای گواهی به شرکتکنندگان منتخب ازجمله برنامههای این آیین است.»
به گفته او، در آیین اختتامیه از طراحان و ایدهپردازان سه اثر برگزیده، با اهدای دیپلم افتخار و جایزه نقدی تقدیر و به سه اثر منتخب، لوح تقدیر و جوایز نقدی اهدا خواهد شد. کتاب مسابقه ملی نقشی برای شهر نیز دربردارنده 28 اثر منتخب از 26 هنرمند است که در روز اختتامیه از آن رونمایی میشود و کتاب در اختیار علاقهمندان قرار خواهد گرفت.
حضور در آیین اختتامیه مسابقه ملی نقشی برای شهر، برای همه فعالان و علاقهمندان هنر، میراثفرهنگی، معماری و شهرسازی آزاد است.
شرکتکنندگان مسابقه با حضور در رویداد میتوانند گواهی شرکت در مسابقه را دریافت کنند و به حضار نیز کتاب مسابقه اهدا خواهد شد.
این آیین پنجشنبه 14 اردیبهشت 1402 ساعت 9:30 صبح در محل کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان در خیابان باغگلدسته برگزار میشود.
