بازار تاریخی اصفهان، به‌ویژه قیصریه، قرن‌ها مرکز تجارت، هنر، و تعامل اجتماعی بوده است. معماری باشکوه، تیمچه‌های درهم‌تنیده، صدای چکش زرگران و گفت‌وگوهای فروشنده و خریدار، بخشی از حافظه‌ی جمعی شهر است.
در این فضا، اعتماد شخصی، چانه‌زنی سنتی و رابطه طولانی‌مدت بین خریدار و فروشنده، جایگاه ویژه‌ای داشت.
از دهه ۱۳۴۰ به بعد، با تغییر سبک زندگی شهری، خیابان‌هایی چون چهارباغ، سپه، احمدآباد و شیخ‌بهایی آرام‌آرام به مراکز خرید جدید تبدیل شدند.
فروشگاه‌هایی با ویترین‌های رنگارنگ و قیمت‌های ثابت، نوع جدیدی از خرید را به اصفهان آوردند، خرید سریع، با انتخاب گسترده، اما رابطه‌ای سطحی‌تر.
در دهه ۱۳۹۰، موج ساخت مراکز خرید بزرگ آغاز شد. سیتی‌سنتر، ارگ جهان‌نما ، فدک مال و همین اواخر اصفهان مال فقط محل خرید نبودند؛ بلکه ترکیبی از فروشگاه، کافی‌شاپ، سینما و شهربازی شدند.خانواده‌ها هم با این حال برای وقت‌گذرانی به این مراکز می‌روند، نه فقط برای خرید.
تضاد یا تکامل؟ نسبت بازار سنتی و مراکز مدرن
با وجود توسعه مراکز مدرن اما بازارهایی مثل قیصریه هنوز نفس می‌کشند و گردشگران، هنرمندان و علاقه‌مندان به صنایع‌دستی را، جذب حجره‌های سنتی خود می‌کنند؛ اما بسیاری از مغازه‌های آن با کاهش مشتری، تعطیلی یا رکود مواجه‌اند ؛ فروشندگان جوان‌تر هم یا به شبکه‌های اجتماعی روی آورده‌اند یا به مراکز خرید مدرن کوچ کرده‌اند.
اصفهانی‌ها به صرفه‌جویی، دقت در خرید، و اعتمادسازی شهرت دارند. این فرهنگ در بازار سنتی به‌خوبی بازتاب داشت؛ اما با این اوصاف باید در نظر گرفت مشتریان امروز، خریداران دیروز نیستند و رفتار مصرف‌کننده های اصفهانی نیز تغییر کرده است.
نسل‌های قدیمی به‌دنبال کیفیت، ارتباط انسانی و قیمت مناسب بودند؛ اما جوان‌ترها به تنوع، راحتی و برند توجه دارند، از طریق فضای مجازی با کالا آشنا می‌شوند و کمتر با بازار سنتی ارتباط دارند.
این تغییر، ریشه در فرهنگ دیجیتال، تبلیغات، و سبک زندگی مدرن دارد.
برخی معتقدند مراکز خرید مدرن به بازار سنتی لطمه زده‌اند ؛ برخی دیگر می‌گویند بازار باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهد مثلا در فضای مجازی حضور داشته باشند یا نظافت و خدمات خود را بهبود دهند و یا در ارائه محصولات خود نوآوری داشته باشند ؛ در واقع اگر بازار سنتی بخواهد بماند، باید با زبان امروز حرف بزند.
شهر هوشمند اصفهان نمی‌تواند تنها با معماری گذشته یا مراکز خرید درخشان، آینده خود را بسازد. آنچه نیاز داریم، پیوند دوباره اقتصاد شهری با فرهنگ شهری است.
جمع بندی
به بیانی دیگر بازار و مراکز مدرن، دو چهره یک شهرند ؛ یکی ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد و دیگری در نیازهای امروز و آینده.
اقتصاد شهری اصفهان زمانی متعادل خواهد بود که این دو، نه در رقابت، بلکه در تکامل با یکدیگر حرکت کنند.
شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور، در دل بازار قیصریه، با موبایل خرید خود را انجام دهیم و در مراکز خرید مدرن ، صنایع‌دستی اصیل اصفهانی را بخریم.
