چرا قرن‌ها بعد از واقعه عاشورا ایرانیان همچنان یاد و خاطره امام حسین(ع) را زنده نگه می‌دارند؟

ملت امام حسین (ع)

قرن‌ها از واقعه عاشورا گذشته است؛ اما یاد امام‌حسین(ع) همچنان زنده نگه داشته می‌شود.

آواز ملی و موسیقی در تعزیه ایرانی

مویسقی و آواز از فاکتورهای موفقیت تعزیه بوده است و به رشد تعزیه کمک شایانی کرده است. هادی احمدی، شاگرد استاد میرزا حسین طاهری تعزیه‌خوان معروف اصفهانی که ساکن شاپورآباد برخواراست، درباره آواز ملی در تعزیه معتقد است: «یکی از نکاتی که امروز تعزیه را به یک میراث ملی تبدیل کرده ، همین آواز ملی آن است. در بحث موسیقی درست است که از یک ساز غربی استفاده می‌شود، اما تک تک موسیقی‌هایی که از ساز نواخته می‌شود، بر اساس دستگاه‌های موسیقی ایرانی است. بزرگان آواز ایران اذعان کرده‌اند که تعزیه ایرانی کمک بسیار زیادی به حفظ دستگاه‌های آوازی ایرانی کرده است». به مناسبت هشتم ربیع‌الاول (جمعه، 23 مهرماه) مصادف با شهادت امام حسن عسکری علیه‌السلام، روایت‌های کمتر شنیده‌شده‌ای درباره میراث ناملموس جهانی ایران، «تعزیه» را در این گزارش بخوانید.

میراث مرثیه

داستان سیچان در قلب اصفهان

آداب برپاکردن خیمه در تکیه سیچان یکی از دیدنی‌ترین رسوم به‌جامانده از گذشته است. اگرچه برپا کردن چنین خیمه بزرگی نه‌تنها دستورالعمل خاصی دارد که نیاز به قدرت بدنی مردان محله نیز دارد؛ اما برای بسیاری از مردم، برپا‌کردن خیمه یادآور آیینی است که از پیشینیان به‌جامانده است. علاوه بر این سنگاب این تکیه نیز یکی از جاذبه‌های دیدنی محله سیچان است. سنگابی که روی آن اسم الله‌وردی‌خان به‌وضوح دیده می‌شود.

درهای خانه‌ها بسته شد، نذری‌ها به نیازمندان رسید

قدمت چندین و چند ساله دارد؛ شاید بیش از 50 سال. آیین عزاداری در برخی از روستاهای حواشی اصفهان مثل «باغملک» و «اراضی»، «بارچان»، «اسدآباد» و «دهسرخ»، «کوشکچه» و… چندین و چند سال است که برگزار می‌شود و سینه به سینه از این نسل به آن نسل منتقل شده. روستاییان از زمانی که به یاد می‌آورند در روزهای تاسوعا و عاشورا نذری پخته‌اند و به منظور پاسداشت یاد «امام حسین» (ع) میزبان آدم‌های مختلف از شهرهای دیگر شده‌اند و شانه به شانه یکدیگر عزاداری کرده‌اند. تا همین دو سال پیش، ظهرهای تاسوعا و عاشورا کمتر خانه‌ای را در این روستاها می‌شد یافت که درهایشان را به روی عزادارن نگشوده باشند و با دود کردن اسفند و سبز کردن سبزه پذیرای آنها نباشند. 

موسیقیِ عزاداران محرم

یکی از آیین‌های سنتی عزاداری در مناطق جنوبی کشور به‌خصوص در شهر بوشهر آیین سنج و دمام است که هرسال با شروع مراسم عزاداری ماه محرم اجرا می‌شود و طرفداران بسیاری در جنوب کشور دارد. این سبک از عزاداری جنبه موسیقایی و نمایشی پررنگی دارد و از آیین‌های مهم و کهنی است که در کنار مراسم مشهور سینه‌زنی به ثبت ملی رسیده است. در این آیین کهن، عزاداران با استفاده از دمام، سنج و بوق سوگواری می‌کنند. به اعتقاد مردم بوشهر و در افواه عامه، سنج و دمام از کشور هند یا زنگبار به بوشهر وارد شده است. این آیین پرشور در ایام ماه محرم و برای اعلام شروع عزاداری در جنوب ایران برگزار می‌شود و بیشتر در بوشهر رواج دارد، هرچند در شهرهای دیگر ایران مانند آبادان، اهواز و کازرون و شیراز به‌واسطه حضور بوشهری‌ها رونق گرفته است. سازهای این آیین را سنج و دمام و بوق تشکیل می‌دهند و هریک از این سازها ویژگی‌های موسیقایی و تاریخی مهمی دارند.