درمان طبیعی برای استرس

به گزارش اصفهان زیبا؛ استرس هرچند طبیعی است، اگر این حالت در وجود شما زیاد شود، می‌تواند آسیب زیادی به بدنتان وارد کند و بیماری‌های جسمی بسیاری را به دنبال داشته باشد. استرس به پدر بیماری‌ها معروف شده است؛ بدین منظور توصیه می‌شود به درمان از طریق طبیعی روی آورید. در این باره دکتر جمشید هاشمی، ملقب به استاد آرام، درمانگر و روان‌شناس بالینی، شما را راهنمایی می‌کند.

زیست‌شناسان واژه استرس را از علم مهندسی قرض گرفته‌اند. در علم مهندسی، این واژه به معنای توانایی مقاومت در برابر مقدار مشخصی از تغییر‌شکل است.

دکتر هانس سلی، پزشک برجسته بین‌المللی که تحقیق‌های زیادی را درباره استرس انجام داده است، استرس را وضعیتی توصیف می‌کند که به‌وسیله سندرم مشخصی (از تمامی تغییرات غیر‌اختصاصی در درون یک سیستم زیستی به‌وجود می‌آید) تشکیل شده است.

این واژه به معنای هر موقعیتی است که به بدن صدمه وارد می‌کند یا باعث مرگ چندین سلول در بدن می‌شود. بدن بلافاصله تلاش می‌کند سلول‌های آسیب‌دیده را درست کند؛ اما فقط زمانی می‌تواند این کار را انجام دهد که مقدار کافی از تمام مواد مغذی ضروری برای آن فراهم شده باشد؛ بااین‌حال، اگر احیای دوباره سلول‌ها همگام با میزان تخریب آن‌ها نباشد، این شرایط منجر به بروز استرس در بدن می‌شود.

شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با استرس بیماری‌های قلبی، دیابت، سردرد و زخم اثنی‌عشر است. بیماری‌های دیگری که از بروز استرس در بدن ناشی می‌شود، التهاب روده بزرگ زخمی‌شونده، سوءهاضمه مزمن، آسم، داء‌الصدف و اختلال‌های جنسی است.

واکنش‌ها به استرس گوناگون است. یک موقعیت ممکن است همیشه برای همه افراد استرس‌زا نباشد؛ اما، برخی از عواملی که باعث ایجاد استرس در انسان می‌شود شامل فقدان حضور بچه‌ها، حضور رئیس یا زیردستان او، ترافیک، تلفن یا فقدان آن یا کار بیش از اندازه یا انجام ندادن آن، داشتن پول زیاد یا بی‌پولی، فرایند تصمیم‌گیری، داشتن شغل کسل‌کننده و ملالت‌آور، فقدان اقتدار و نگرانی درباره آینده است.

علائم بروز استرس

بدن و ذهن به هر موقعیت استرس‌زا واکنش نشان می‌دهد. تغییرات جسمی بسیاری که در زمان استرس به‌وقوع می‌پیوندد، باعث برانگیختگی انسان می‌شود.

برخی از علائم بروز استرس، بدین شرح است: مغز و دستگاه عصبی به‌شدت فعال می‌شود، مردمک چشم منبسط می‌شود، فرایند گوارش کند و آهسته می‌شود، ماهیچه‌ها دچار گرفتگی می‌شود، قلب سریع‌تر و سخت‌تر خون را پمپاژ می‌کند، فشار‌خون افزایش پیدا می‌کند، تنفس سریع‌تر می‌شود، هورمون‌هایی همچون آدرنالین به‌همراه گلوکز از کبد به درون بدن آزاد ‌شده و تعریق شروع می‌شود.

همه این تغییرها در عرض چند لحظه، با رهبری دستگاه عصبی در بدن رخ می‌دهد. اگر عوامل استرس‌زا بلافاصله از بین بروند، هیچ ضرری متوجه فرد نمی‌شود و تمام این تغییرات در بدن قابل بازگشت خواهد بود.

استرس در مراحل اولیه و قابل‌بازگشت منجر به بی‌خوابی، خلق‌وخوی بد، غرزدن‌های دائمی، ساعت‌ کارهای طولانی‌ بدون رسیدن به نتیجه یا موفقیت‌ خاصی، کشمکش‌های خانگی با همسر و فرزندان، ظهور بیماری‌های جزئی مکرر، غیبت‌های طولانی‌مدت به دلیل بیماری، احساس ناامیدی و یأس و شکایت از فقدان همکاری و افزایش میزان مصرف مشربات الکلی می‌شود.

بنابراین، ضروری است که این علائم در مراحل اولیه به‌وسیله خود بیمار یا خویشاوندان او تشخیص داده شود و اقدامات درمانی لازم برای توقف آن‌ها صورت گیرد؛ بااین‌حال، اگر استرس برای مدت زمان طولانی دائم تکرار شود، علائم بسیاری همچون سرگیجه، گرفتگی ماهیچه‌ها، سردرد، مشکلات بینایی، تنفسی، آسم، آلرژی، تپش قلب، اختلال‌های گوارشی، بی‌قاعدگی‌های قند‌خون، پشت درد، اختلال‌های پوستی و روده‌ای و مشکلات جنسی در بیمار ظاهر می‌شود.

دلایل بروز استرس

استرس ممکن است به‌وسیله عواملی هم در داخل بدن و هم در خارج بدن به‌وجود آید. عوامل خارجی به‌وجودآورنده استرس شامل صداهای بلند، نورهای اذیت‌کننده، گرما یا سرمای بیش‌ازاندازه، اشعه ایکس یا سایر اشعه‌ها، مصرف داروها، مواد شیمیایی، مواد سمی و باکتریایی گوناگون و تغذیه ناکافی است؛ عوامل داخلی هم شامل احساس تنفر، ترس و حسادت است.

درمان

برای درمان استرس، بیمار باید کاملا نوع زندگی خود را تغییر دهد. او باید از رژیم غذایی مناسب استفاده کند که نیازهای تغذیه‌ای او را برطرف ‌کند.چنین رژیم غذایی باید مشخصا از غذاهایی که تمام مواد مغذی ضروری را برای بدن فرد بیمار فراهم می‌کند، تشکیل شده باشد.

ثابت شده است که رژیم غذایی که دارای مقادیر فراوانی دانه‌ها، آجیل‌ها و غلات، سبزی‌ها و میوه‌هاست، مقدار کافی از تمامی مواد غذایی ضروری را برای بدن فراهم می‌کند. هرکدام از این گروه‌های غذایی، باید رژیم غذایی فرد مبتلا به استرس را تشکیل دهد.

این سه گروه اصلی غذایی را که باعث ایجاد سلامتی انسان می‌شود، باید با مصرف غذاهای مشخصی همچون شیر، روغن سبزی‌ها و عسل تکمیل کرد.غذاهای بسیاری وجود دارد که می‌تواند جواب‌گوی نیازهای بیمار مبتلا به استرس باشد و بیمار باید به‌طور مداوم از آن‌ها استفاده کند.

این غذاها شامل ماست، شیره قند یا ملاس، دانه‌ها و جوانه‌هاست. ماست غنی از ویتامین A، بی‌کمپلکس و ویتامین D است. ماست بی‌خوابی، میگرن و گرفتگی‌های مرتبط با قاعدگی را برطرف می‌کند.

ملاس محصول فرعی قند تصفیه‌شده بوده که غنی از آهن و ویتامین‌های B است. این ماده غذایی، کم‌خونی را برطرف می‌کند و برای بیماری‌های قلبی مؤثر و مفید است.

دانه‌هایی همچون یونجه، گل آفتابگردان، کدو و جوانه‌ها غنی از کلسیم بوده و در برطرف‌کردن بی‌قراری، خستگی و اضطراب کاملا مؤثر هستند؛ مصرف سبزی‌های پخته و بخارپزشده نیز می‌تواند در درمان استرس مفید باشد؛ زیرا فرایند جوشاندن سبزی‌ها باعث می‌شود بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی در آب پخش شود.

برگ‌های ریحان هم در درمان استرس بسیار مؤثر است. برگ‌های این گیاه به‌عنوان عامل ضد‌استرس محسوب می‌شود. مطالعه‌های اخیر نشان داده است که برگ‌های این گیاه، بدن را در مقابل استرس مقاوم می‌کند.

این تحقیق‌ها همچنین حاکی از آن است که حتی افراد سالم نیز باید ١٢ برگ این گیاه را دوبار در روز (صبح و عصر)، برای پیشگیری از استرس مصرف کنند.

مواد مغذی مشخصی در برطرف‌کردن استرس مفید هستند. این مواد مغذی شامل ویتامین‌های A و‌B، مواد معدنی همچون کلسیم، پتاسیم و منیزیوم هستند که احساس زودرنجی و اضطراب را در فرد کاهش می‌دهند.

ویتامین‌ A در سبزی‌های سبز و زرد‌رنگ وجود دارد. برخی از منابع ارزشمند ویتامین B شامل گیاه بلادر، سبزی‌های برگ‌دار سبز، مخمرها، جوانه‌ها و موزهاست. اسید پانتوتنیک که یک ویتامین بی‌کمپلکس محسوب می‌شود، در پیشگیری از استرس ارزشمند است.

اسید پانتوتنیک اثرات عمیقی بر غدد آدرنالین و سیستم ایمنی بدن می‌گذارد و مصرف مقدار کافی از این ویتامین به همراه ویتامین A می‌تواند در پیشگیری از بسیاری تغییرات که بر اثر استرس در بدن به‌وجود می‌آید، کمک‌کننده باشد. کمبود پتاسیم در بدن منجر به تنگی‌نفس، خستگی، بی‌خوابی و قند‌خون پایین می‌شود.

مصرف پتاسیم برای سلامت ماهیچه‌های قلب ضروری است؛ آجیل‌ها و غلات تصفیه‌نشده نیز منابع خوب پتاسیم محسوب می‌شوند. کلسیم یک مسکن طبیعی است.

کمبود کلسیم در بدن می‌تواند باعث خستگی، عصبانی‌شدن و ایجاد استرس شود. محصولات لبنی، تخم‌مرغ، بادام و سویا منابع غنی از کلسیم هستند.

منیزیوم به‌عنوان آرام‌بخش طبیعی محسوب می‌شود و در پیشگیری از حمله‌های قلبی مفید است. کمبود منیزیوم در بدن ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در خلق‌وخو، زود‌رنجی، نگرانی و مشکلات روحی‌‌روانی شود. منیزیوم همچنین برای جذب کلسیم و پتاسیم ضروری است و در بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها، دانه‌ها، خرما و آلوخشک وجود دارد.

غذاهای مشخصی وجود دارند که با استرس و اضطراب در ارتباط هستند و بیمار مبتلا به استرس باید از خوردن آن‌ها جدا خودداری کند. این غذاها شامل کافئین و بسیاری از نوشیدنی‌های غیرالکلی است که باعث ایجاد خشم، زودرنجی و تپش قلب در انسان می‌شود.

از دیگر موادغذایی که می‌تواند برای بیماران مبتلا به استرس مضر باشد، می‌توان به نمک اشاره کرد که موجب بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. کشیدن سیگار نیز باعث تنش، زودرنجی و بی‌خوابی در انسان می‌شود؛ همچنین یکی از عوامل مهم ایجاد‌کننده سرطان است.

مصرف نوشیدنی‌های الکلی ویتامین‌های گروه B را که برای کاهش استرس در بدن ضروری است، از بدن خالی می‌کند؛ ضمنا انجام ورزش‌های مشخص، نقش مهمی در مبارزه با استرس بازی می‌کند.‌ ورزش نه فقط بدن را به لحاظ جسمی و روحی سالم نگه می‌دارد، بلکه تفریح و آرامش ذهنی را برای بیمار فراهم می‌کند. ورزش بهترین آرام‌کننده طبیعت است.

فرد مبتلا به استرس بسته به علاقه خود می‌تواند از پیاده‌روی، دوومیدانی یا انواع بازی‌های مختلف استفاده کند. پیاده‌روی، ساده‌ترین و امن‌ترین ورزش است. بیمار باید روزانه از پیاده‌روی تند و سریع برای 45 دقیقه یا بیشتر استفاده کند.انجام آسانا‌ها، کریاها و پرانایاماس‌های ساده یوگایی نیز برای حفظ سلامتی کلی بدن و آرامش روحی و روانی مؤثر است.

تفریح و استراحت هم به یک اندازه در درمان این بیماری مفید است. بیمار مبتلا به استرس بهتر است در فواصل معینی به مسافرت برود و به‌طورکلی باید نوع زندگی‌اش را برای حذف استرس غیر‌ضروری ساده کند.