به گزارش اصفهان زیبا؛ دیابت بارداری، به شرایطی گفته می‌شود که افزایش قندخون برای اولین بار در طی دوران بارداری دیده شود. توضیح لازم در این زمینه را از زبان فریبا شیخ کارشناس برنامه سلامت مادران از مرکز بهداشت شماره 2 اصفهان بخوانید:
با توجه به عوارضی که دیابت برای جنین و مادر باردار می‌تواند داشته باشد، پیشگیری و کنترل دیابت در طی دوران بارداری ضروری است. اما در این بین، علت دقیق دیابت باردای مشخص نیست، هرچند وجود برخی علائم، در تشخیص زودرس این بیماری مؤثر است.
علائم دیابت بارداری
نوشیدن بیش از حد آب (معمولاً به علت افزایش دفع ادرار است)
تکرر ادرار
پرخوری
گزگز کردن نوک انگشتان دست‌ها و پاها
بی‌حالی و کرختی
احساس بی‌حسی در اندام‌های بدن به‌خصوص در پاها
طولانی‌تر شدن زمان بهبود زخم‌های بدن
به‌طور‌کلی شایع‌ترین علائم اولیه دیابت بارداری پرخوری و تکرر ادرار(پر ادراری) و پرنوشی است که البته در انواع دیگر بیماری قند نیز دیده می‌شود.
افراد در معرض خطر
داشتن اضافه وزن قبل از بارداری(چنانچه وزن قبل از بارداری از وزن ایده‌آل به میزان ۲۰ درصد یا بیشتر باشد، قند در ادرار وجود دارد.)
اختلال تحمل گلوکز و اختلال در گلوکز ناشتا(در این شرایط قندخون بالا است، ولی به حدی بالا نیست که بتوان آن را دیابت در نظر گرفت). به این حالت مرحله پیش از دیابت گفته می‌شود.
سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت(اگر مادر و پدر یا برادر و خواهر شما دیابت داشته باشند)
سابقه تولد نوزاد بیش از ۴ کیلوگرم در گذشته
سابقه تولد نوزاد مرده در گذشته
سابقه ابتلا به دیابت بارداری (در بارداری قبلی میزان خطر دیابت بارداری را در دفعه بعد ۲ تا ۳ برابر می‌کند.)
داشتن مایع آمنیوتیک بیش از حد(شرایطی که پلی هیدرآمینوس نامیده می‌شود)
بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
راه تشخيص دیابت بارداری
دیابت بارداری، اغلب بدون علامت است. به همين دليل است كه در تمام زنان حامله بين هفته‌های 24 و 28 قندخون اندازه‌گيري می‌شود.
این کار معمولاً در یک یا دو مرحله و با استفاده از محلول‌های قندی با غلظت‌های مختلف(50، 75 یا 100 گرم) طبق نظر پزشک انجام می‌شود.
دیابت باردای به ندرت ممکن است همراه با افزایش شدید قندخون و علامت‌دار باشد که در این صورت مادر نسبت به شرايط معمول بيشتر تشنه، گرسنه و دچار تكرر ادرار می‌شود، ولي این‌ها علائم شايعي در زمان حاملگي هستند و الزاماً نشان‌دهنده دیابت بارداری نیستند.
با اين حال، در صورتي كه خطر ابتلا به دیابت بارداری در مادر بيشتر باشد(مانند سابقه دیابت بارداری در حاملگی قبلی) و يا علائمي از دیابت را داشته باشد(نظير وجود قند در ادرار) اندازه‌گيري قندخون در اولين ويزيت زمان حاملگي و بعد از آن در صورتي كه نتيجه آزمايش اول منفي باشد، بين هفته‌های 24 و 28 انجام می‌شود.
ضمناً بالا بودن خفیف قندخون دليل بر ابتلا به دیابت بارداری نيست، ولي بيمار بايد براي تشخيص قطعي طبق نظر پزشک، مجدد مورد آزمايش قرار گيرد.
عوارض دیابت بارداري
این عوارض را می‌توان تحت دو گروه عوارض مادری و جنینی بررسی کرد.
عوارض مادری: بالا‌رفتن فشارخون(مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی)، پاره شدن نابهنگام کیسه آب و زایمان زودرس و عفونت‌های ادراری در نیمه دوم بارداری.
عوارض جنینی: رشد زیاد از حد جنین(ماکروزومی)، سخت شدن زایمان به علت درشتی جنین، افت قندخون.
درمان و کنترل دیابت بارداری
هدف اصلی درمان دیابت بارداری، کاهش خطر عوارض آن است.
اصلاح رژیم غذایی: اولین قدم در درمان دیابت بارداری، اصلاح رژیم غذایی است. برای این منظور مشاوره با یک متخصص تغذیه کمک‌کننده است.
پایش قندخون: باید یاد بگیریم چگونه سطح قندخون خود را اندازه‌گیری کرده و نتایج را ثبت کنیم.
انجام ورزش: ورزش ممکن است به کنترل سطح قندخون کمک کند. اگر قبلاً ورزش می‌کردیم، پس از تشخیص دیابت بارداری، باید به ورزش کردن ادامه دهیم.
اگر قبلاً ورزش نمی‌کردیم، باید از پزشک خود بپرسیم که آیا ورزش توصیه می‌شود یا خیر. بیشتر زنانی که عوارض پزشکی یا بارداری ندارند، می‌توانند در طول بارداری، حداقل به میزان متوسط، ورزش کنند.
انسولین: تقریباً ۱۵ درصد از زنان مبتلا به دیابت بارداری برای کنترل آن، به انسولین نیاز دارند. انسولین، دارویی است که به کاهش سطح قندخون کمک می‌کند و می‌تواند خطر عوارض مرتبط با دیابت بارداری را کاهش دهد. انسولین رایج‌ترین دارو برای درمان دیابت بارداری است.
ویزیت‌های طی بارداری: اکثر زنانی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، باید ویزیت‌های بیشتری در دوران بارداری داشته باشند. (مثلاً یک بار در هر هفته یا هر دو هفته)، به‌خصوص اگر از انسولین استفاده می‌کنند.
هدف از این ویزیت‌ها، نظارت بر سلامت مادر و کودک، بررسی رژیم غذایی، قندخون و تنظیم دوز انسولین(در صورت مصرف آن) است. همچنین ممکن است پزشک برای بررسی رشد نوزاد، سونوگرافی درخواست کند.
وضعیت بیماری پس از بارداری
دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود، اما این مادران در آینده نیز در خطر ابتلا به بیماری دیابت هستند و باید نسبت به پایش قندخون چند بار در سال اقدام کنند.
در صورتی که دیابت پس از بارداری نیز همچنان ادامه یابد، معمولاً نیاز به مصرف داروهای ضد‌دیابت خوراکی است، (در صورتی که با شیردهی تداخل نداشته باشد.) ولی در برخی موارد نیز همچنان تزریق انسولین توصیه می‌شود.
این افراد به‌ویژه درصورت کم‌تحرکی و زیاد شدن وزن در خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در سال‌های آتی هستند بنابراین تاکید می‌شود با استفاده از رژیم غذایی و تحرک مناسب و نیز شیردادن این خطر را کاهش دهند.
4 تا 12 هفته بعد از تولد نوزاد باید قندخون اندازه‌گیری شود و درصورت طبیعی بودن این کار سالیانه تکرار شود.
خانم‌هایی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری را دارند، باید به‌خاطر داشته باشند احتمال بروز دیابت در حاملگی بعدی‌شان و همینطور احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع 2 زیاد است..
این افراد لازم است قبل از اقدام به بارداری‌های بعدی با متخصص زنان مشورت کنند و بهتر است از همان ابتدای بارداری بعدی توجه خواصی به آنها شود. مشاوره با کارشناسان تعذیه جهت این زنان ضروری است.
