هفت علامت هشداردهنده سرطان ازنظر انجمن سرطان آمریکا عبارتاند از: تغییر عادتهای رود ه و مثانه، عدم بهبود زخم، خونریزی غیرمعمول، ضخیمشدن یا وجود توده در سینه یا نواحی دیگر بدن، سوءهضم، تغییر آشکار در خال های پوستی و سرفه و تغییر صداهای ریه؛ اما عادات غذایی غلط، علت 30 درصد کل سرطانها در کشورهای غربی و حدود 20 درصد سرطانها در کشورهای درحالتوسعه است. حال راهکارهای اساسی جهت پیشگیری از سرطان با نظر دکتر الهه زکیزاده، متخصص تغذیه و رژیمدرمانی را در ادامه میخوانیم.
دستیابی و حفظ وزن مناسب
در تمام طول زندگی در محدوده وزن طبیعی خود باشید. یکی از مهمترین شاخصهای ارزیابی اضافهوزن و چاقی نمایه توده بدنی است که با تقسیم وزن(برحسب کیلوگرم) به قد(برحسب متر) به توان دو به دست میآید. محدوده وزن مناسب بین BMI 5/18- 9/24 را وزن مطلوب گویند. رابطه مثبتی میان افزایش وزن با سرطانهای مری، پانکراس، مثانه، کبد، سینه، رحم، کلیه، کولون و رکتوم مشاهده شده است. چاقی عامل خطر سرطان و مسئول 6 درصد کل سرطانهاست و رابطه مثبتی میان افزایش وزن با سرطانهای مری، پانکراس، مثانه، کبد، سینه، رحم، کلیه، کولون و رکتوم مشاهده شده است.
شیوه زندگی فعال
حداقل پنج روز هفته، 45 تا 60 دقیقه فعالیت بدنی و ورزشی داشته باشید. بیتحرکی با افزایش خطر سرطان کولون همراه است و افزایش فعالیت بدنی باعث کاهش خطر سرطان سینه و کولون میشود. کاهش مصرف گوشتهای قرمز و فراوریشده چربی اشباع موجود در گوشت قرمز با افزایش خطر بروز سرطانهای کولون، رحم، پروستات و خون همراه است. مصرف بیشتر مواد غذایی گیاهی مصرف مواد غذایی با پایه گیاهی(سویا، مغزیجات، حبوبات، غلات کامل و سبوسدار) افزایش مییابد.
انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند افرادی که سابقه سرطان سینه وابسته به استروژن دارند، از پودرهای مکمل سویا استفاده نکنند و مصرف سویا را محدود کنند. سویا هم پروتئین گیاهی و حاوی فیتواستروژن است. در ضمن باید بدانید برخلاف توصیه به خانمها، مصرف مرتب مواد غذایی حاوی سویا در مردان مبتلا به سرطانهای حساس به هورمون مثل سرطان پروستات مفید است.
مصرف قندهای ساده
قندهای ساده باعث افزایش قند خون، تری گلیسرید، بالا رفتن انسولین و افزایش بروز سرطان تخمدان، آندومتر، سینه، کولون، پانکراس و ریه میشود؛ بنابراین بهتر است مصرف قندهای ساده شامل انواع کیک و شیرینی، شکلات، آبمیوههای صنعتی، نوشابه و دلستر تا حد ممکن کاهش یابد.
مصرف میوه و سبزی
مواد ضدسرطان موجود در میوهها و سبزیها عبارت است از: آنتیاکسیدانها مثل ویتامینC، ویتامین E، سلنیوم و فیتوکمیکالها(مواد شیمیایی مفید در گیاهان). اما میوهها و سبزیهای رنگی محافظ در برابر سرطان عبارتاند از:
قرمز: گوجهفرنگی، گریپفروت صورتی، هندوانه
صورتی: توت، انگور، آلو
نارنجی: هویج، انبه، کدوتنبل
زرد/پرتقالی: طالبی، هلو، پرتقال، شلیل
سبز: کلمقمری، گلکلم، کلم بروکلی
سبز روشن: تره، پیاز، سیر، موسیر
محدودیت نوشیدنیهای الکلی
از مصرف نوشیدنیهای الکلی بپرهیزید. مصرف الکل علاوه بر افزایش خطر کبد چرب، منجر به افزایش خطر بروز سرطان بهخصوص سرطانهای دهان، حنجره، حلق، مری، ریه، کولون، کبد و سینه میشود.
بهبود روشهای تهیه، فراوری و نگهداری مواد غذایی
مصرف نمک را محدود کنید، از ادویهها و چاشنیهای گیاهی برای طعمدار کردن غذاها استفاده کنید و از مصرف غلات و حبوبات کپکزده بپرهیزید. قابل ذکر است روشهای نادرست نگهداری و طبخ مانند دود دادن، نمکسود کردن، حرارت دادن شدید مواد غذایی با ایجاد ترکیبات سرطانزا باعث افزایش شیوع سرطان میشوند. نیتراتهای سدیم و پتاسیم که در بسیاری از غذاها مثل سوسیس و کالباس وجود دارد، سرطانزاست. همچنین آکریلامید ترکیب سرطانزایی است که در غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل سیبزمینی و غذاهایی که در دمای بالا پخته میشوند، به وجود میآید. آکریلامید هم در طول سرخکردن یا کبابکردن به وجود میآید که با بروز سرطان مرتبط است.
