به گزارش اصفهان زیبا؛ فردا روز جهانی دیابت است؛ ازاین‌رو و به‌خاطر اهمیت این بیماری و افزایش آن در جهان شایسته دیدیم مصاحبه‌ای با دکتر جمشید هاشمی، ملقب به استاد آرام، درمانگر و روان‌شناس بالینی انجام دهیم و حاصل آن را برای شما بازگو کنیم.
دیابت شیرین، یک بیماری تغذیه‌ای است که مشخصه اصلی آن، افزایش غیرطبیعی سطح گلوکز خون و ترشح زیاد گلوکز در درون ادرار است.
این بیماری در نتیجه فقدان کامل یا نسبی انسولین به‌وجود می‌آید که منجر به ناهنجاری‌هایی در متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی می‌شود.
شناخته‌شده‌ترین تست غربالگری برای شناخت این بیماری، تعیین سطح گلوکز خون به هنگام ناشتا و یا دو ساعت بعد از صرف یک وعده غذایی است.
قند خون طبیعی به هنگام ناشتا ۸۰ تا ۱۲۰میلی‌گرم در هر ۱۰۰میلی‌لیتر خون است و این مقدار دو ساعت بعد از صرف غذا می‌تواند تا ۱۸۰میلی‌گرم در هر ۱۰۰میلی‌لیتر خون بالا برود. هر مقداری بالاتر از این مقدار طبیعی را می‌توان سطوح دیابتی قند خون نامید.
دیابت، همه گروه‌های سنی را از کودکان تا افراد مسن درگیر می‌کند؛ ولی این بیماری بیشتر در افراد میان‌سال و مسن رخ می‌دهد.
علائم بروز دیابت
واژه دیابت از کلمه یونانی«mellitus» به معنی سیفونی که از میان آن می‌توان عبور کرد و از واژه لاتین «عسل» گرفته شده است؛ بنابراین دو مشخصه اصلی این بیماری یعنی ادرارکردن زیاد و وجود گلوکز در ادرار باعث به‌وجودآمدن نام این بیماری شده است.
حجم طبیعی ادرار در طول روز حدود 1.5 لیتر است. ادرار دارای رنگ زرد، واکنش اسیدی و طعمی شیرین است. مقدار قند موجود در ادرار بین یک و یک‌چهارم دسی‌گرم تا 2.5 گرم در روز است که مقدار کلی آن در بسیاری از افراد به یک کیلوگرم در ۱۵ لیتر ادرار می‌رسد.
فرد مبتلا به دیابت اکثر اوقات احساس گرسنگی و تشنگی دارد و هر قدر که غذا می‌خورد، به وزنش اضافه نمی‌شود. او هم از لحاظ روحی و هم جسمی خیلی زود خسته می‌شود و احساس خواب‌آلودگی می‌کند. بیمار رنگ‌پریده است و ممکن است از کم‌خونی، یبوست و خارش شدید در اطراف اندام‌های جنسی، تپش قلب و ضعف عمومی بدن رنج ببرد.
دلایل ایجاد دیابت
دیابت را اکثر پزشکان بیماری «رفاه و آسایش» می‌نامند؛ زیرا دلیل اصلی به‌وجودآمدن آن در بدن، پرخوری و چاقی ناشی از آن است. نه‌تنها مصرف بیش‌ازحد قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، بلکه پروتئین‌ها و چربی‌ها هم اگر در مقدار زیادی مصرف شوند، در بدن تبدیل به قند و دیابت می‌شوند.
مصرف غذای زیاد پانکراس را تحت‌فشار قرار داده و فعالیت طبیعی آن را مختل می‌کند.
تخمین زده شده است بروز دیابت در افرادی که چاقی متوسط دارند، چهار برابر و در افرادی که چاقی شدید دارند، ۳۰ برابر بیشتر از افراد عادی است.
ناراحتی، نگرانی و اضطراب نیز تأثیر عمیقی بر روی متابولیسم بدن داشته و می‌تواند باعث بروز قند در ادرار شود. این بیماری همچنین با بیماری‌های دیگری همچون سرطان، سل و بیماری‌های مغزی در ارتباط است. ارث نیز عامل مهمی در بروز این بیماری است.
راهکارهای درمانی
هر شیوه درمانی موفق برای دیابت، باید با هدف ازبین‌بردن علت واقعی بیماری و ایجاد سلامت کامل برای بیمار باشد. رژیم غذایی نقش مهمی در چنین درمانی ایفا می‌کند.
مهم‌ترین نکته‌ای که در رژیم غذایی بیماران دیابتی باید رعایت شود، این است که بیمار باید از یک رژیم غذایی سفت‌وسخت قلیایی که از سبزی‌ها و غذاهای با کالری و چربی پایین و غذاهای طبیعی با کیفیت بالا تشکیل شده است، استفاده کند.
میوه‌ها، آجیل‌ها و سبزی‌ها، نان سبوس‌دار و محصولات لبنی یک رژیم غذایی خوب را برای بیماران دیابتی تشکیل می‌دهند. این غذاها به‌راحتی در طول بخش نخست فرایند گوارش، هضم و جذب می‌شوند.
بیمار مبتلا به دیابت باید از مصرف غذاهای پخته‌شده نشاسته‌دار اجتناب کند؛ زیرا در فرایند پختن، پوشش‌های سلولزی دانه‌های نشاسته سوزانده شده و درنتیجه نشاسته در بدن به‌راحتی جذب می‌شود.
نشاسته اضافی که جذب بدن شده است را باید کلیه‌ها دفع و به‌عنوان قند در ادرار ظاهر کنند؛ با این حال با مصرف غذاهای نشاسته‌دار خام، شیره معده و بزاق در روده کوچک مقادیری را تنظیم می‌کنند که برای تبدیل‌شدن به قند موردنیاز بدن ضروری است. بخش استفاده و هضم‌نشده غذاهای نشاسته‌دار خام به بدن آسیب نمی‌رساند؛ زیرا به‌راحتی در بدن تخمیر نمی‌شود.
بیمار مبتلا به دیابت نباید از مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه‌ای که دارای قند و نشاسته هستند، بترسد. میوه‌های تازه دارای فراکتوز قندی هستند که برای متابولیسم خود به انسولین نیازی ندارند؛ درنتیجه بدن بیمار مبتلا به دیابت به‌خوبی آن را تحمل می‌کند.
چربی‌ها و روغن‌ها را باید به مقدار کمی مصرف کرد؛ زیرا آن‌ها مستعد کاهش‌دادن مقاومت پروتئین‌ها و نشاسته‌ها هستند. تأکید باید بر روی مصرف غذاهای خام باشد؛ زیرا آن‌ها تولید انسولین را تحریک کرده و افزایش می‌دهند. برای پروتئین، پنیر لور خانگی، اشکال گوناگون شیرهای ترش و آجیل‌ها بهترین منابع غذایی هستند.
بیمار باید از پرخوری اجتناب کرده و به‌جای مصرف عادی سه وعده‌غذایی بزرگ در روز، از چهار یا پنج وعده‌غذایی کوچک استفاده کند. به‌طورکلی بیمار مبتلا به دیابت باید از رژیم غذایی زیر برای درمان بیماری خود استفاده کند:
به هنگام بلندشدن از خواب: یک لیوان آب ولرم به همراه مصرف آب‌لیمویی که به‌تازگی گرفته شده است.
صبحانه: مصرف هر میوه تازه‌ای به استثنای موز، آلوی‌خشک خیس‌شده و همچنین مصرف مقدار کمی از نان سبوس‌دار به همراه کره و شیرتازه
ناهار: سبزی‌های برگ‌دار سبزی همچون گل‌کلم، کلم، گوجه‌فرنگی، اسفناج، شلغم، مارچوبه و قارچ که یا بخارپزشده یا کمی پخته‌شده است، دو یا سه نان چپاتی سبوس‌دار
اواسط بعدازظهر: یک لیوان آب‌میوه یا عصاره سبزی‌های تازه
شام: کاسه بزرگی از سالادی که از تمام سبزی‌های خام فصلی درست شده است. این سالاد می‌تواند با یک وعده غذایی گرم در صورت علاقه بیمار و مصرف پنیر لور خانگی تازه همراه شود.
غذای هنگام خواب: یک لیوان شیر تازه
غذاهای گوشتی در رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت هیچ جایگاهی ندارد؛ زیرا این غذاها شرایط سمی بدن را افزایش داده و مقاومت قند را کاهش می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر، یک رژیم غذایی گیاهی غیرتحریک‌کننده، به‌ویژه رژیم غذایی که از غذاهای خام تشکیل شده است، مقاومت بدن را در برابر قند افزایش می‌دهد.
کرفس، خیار، لوبیا سبز، پیاز و سیر نیز در درمان دیابت مفید و مؤثر هستند. چای که از پوست لوبیا سبز درست شده است، جایگزین طبیعی خوبی برای انسولین است و برای بیماران مبتلا به دیابت روش درمانی خوبی محسوب می‌شود.
پوست لوبیا سبز غنی از سیلیس و مواد هورمونی مشخصی است که ارتباط نزدیکی با انسولین دارند. نوشیدن یک فنجان چای لوبیا سبز مساوی با تزریق یک واحد انسولین است.
خیار نیز دارای هورمونی است که سلول‌های پانکراس برای تولید انسولین به آن احتیاج دارند. ثابت شده است پیاز و سیر در کاهش قندخون در بیماران مبتلا به دیابت مؤثر و مفید هستند.
تحقیقات علمی اخیر نیز نشان داده است مصرف کدوقلیایی تلخ نیز در درمان دیابت ارزشمند است. این میوه دارای مواد انسولین‌مانندی است که به انسولین گیاهی معروف است.
اثبات شده انسولین گیاهی در کاهش سطوح قند خون و ادرار مؤثر است؛ بنابراین استفاده از این ماده غذایی باید به مقدار فراوانی در رژیم غذایی بیمار مبتلا به دیابت گنجانده شود.
برای رسیدن به نتایج بهتر، بیمار مبتلا به دیابت باید از آب حدود چهار تا پنج میوه هر روز صبح با معده خالی مصرف کند. دانه‌های کدوقلیایی را می‌توان به شکل پودرشده به غذا اضافه کرد.
درمان خانگی مؤثر دیگر برای رفع دیابت، مصرف میوه جامبول (نوعی میوه هندی) است؛ ضمنا بیمار مبتلا به دیابت باید از مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کند؛ زیرا مصرف این مواد اثرات مخربی بر روی دستگاه‌های گوارشی دارد.
غذاهای دیگری که باید از مصرف آن‌ها خودداری کرد، نان سفید، محصولات تهیه‌شده از آرد سفید، قند، میوه‌های کنسروشده، شیرینی‌ها، شکلات، کیک‌ها، دسرها، غلات تصفیه‌شده و نوشیدنی‌های الکلی هستند.
اما مهم‌ترین ماده مغذی در درمان دیابت، منیزیم است که در تولید انسولین طبیعی ضروری است. منیزیم در پوشش بیرونی آجیل‌ها، مرکبات، غلات و برگ‌های سبز گیاهان خوردنی وجود دارد.
مواد مغذی دیگری که دارای ارزش خاصی در درمان دیابت هستند شامل: روی، ویتامین‌های ب-کمپلکس و اسیدهای چرب غیراشباع است.
ورزش نیز عامل مهمی در درمان دیابت محسوب می‌شود. انجام ورزش‌های سبک، دو آهسته و شنا برای بیماران مبتلا به دیابت توصیه می‌شود. آساناهای یوگایی نیز در درمان دیابت مؤثر هستند؛
ضمن آب‌درمانی و شست‌وشوی روده‌ها بخش مهمی از درمان بیماران مبتلا به دیابت را تشکیل می‌دهد. روده را باید کاملا هر یک روز در میان شست تا مواد زائد و سمی از بدن خارج شود.
استفاده از حمام آب سرد به‌شدت سیستم چرخش خون را بهبود بخشیده و ظرفیت ماهیچه‌ها را برای استفاده از قند افزایش می‌دهد؛ همچنین این افراد باید نگرانی‌ها و استرس را از زندگی خود حذف کنند و تلاش کنند تا از انجام کارهایی که استرس و فشار را به آن‌ها تحمیل می‌کند، بپرهیزند.
