خوردنیها
قـهــوه بـــرای کــاهـــش آنــزیــمهــای غیرطبیعی کبد: مطالعات نشان داده است آسیب کبدی در کسانی که قهوه مینوشند و مبتلابه بیماری کبد چرب هستند، نسبت به افرادی که این نوشیدنی کافئیندار را نمینوشند کمتر است. بهنظر میرسد کافئین میزان آنزیمهای غیرطبیعی کبد را در افراد در معرض خطر بیماریهای کبدی کاهش میدهد. همچـنـیـن بــررســیهـــا نــشـان میدهد که مصرف روزانه قهوه ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری مزمن کبد و سرطان کبد کمک کند. در ضمن قهوه میتواند باعث کاهش تجمع چربی در کــبــد و نــیـــز بــاعــث افــزایـــش آنتیاکسیدانهای محافظ در کبد شود. همچنین در گزارش دیگری آمده است قــهــوه خــاصـیـت آنـتـیاکــسیــدانــی و ضدالتهابی دارد و به کاهش کلسترول و فشارخون کمک میکند. علاوه بر این در محافظت از بدن در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی نیز کمک میکند.
سویا برای کاهش تجمع چربی: در مطالعهای نشان داده شده است، پروتئین سویا که در غذاهایی مانند توفو وجود دارد، ممکن است باعث کاهش تجمع چربی در کبد شود. بهعلاوه، توفو چربی کم و پروتئین زیادی دارد. در مقالهای هم عنوان شده است که برخی پروتئینها میتوانند به محافظت از بدن در برابر بیماری کبد چرب کمک کنند. به نظر میرسد پروتئین سویا به تعدیل تأثیر مصرف کربوهیدرات ساده کمک میکند و میتواند قند خون را کاهش دهد. همچنین به بدن کمک میکند تا توده عضلانی را حفظ کرده و وزن بدن کاهش یابد. ماهی برای کاهش التهاب: ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین، تن و قزلآلا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. اسیدهای چرب امگا 3 میتوانند به بهبود سطوح چربی کبد و کاهش التهاب کمک کنند. این چربیها ممکن است بهویژه برای کبد مفید باشند؛ زیرا به نظر میرسد مانع از تولید چربیهای اضافی و حفظ سطوح آنزیمی کبد میشوند. اگر جای دادن ماهیهای چرب مانند شاهماهی یا سالمون در رژیم غذایی آسان نیست، سعی کنید مکمل روغن ماهی را بهطور روزانه مصرف کنید.
جــــوی دوســـــر بـــــرای انــــرژی: کربوهیدراتهای موجود در غلات کامل مانند جوی دوسر به بدن انرژی میدهد. همچنین محتوای فیبری آنها شما را سیر میکند که میتواند در حفظ وزنتان نیز کمک کند. مصرف بلغور جوی دوسر راهی آسان برای افزودن فیبر به رژیم غذایی است. فیبر ابزار مهمی برای هضم است و فیبرهای خاص موجود در جوی دوسر ممکن است برای کبد مفید باشد؛ در ضمن بتاگلوکان موجود در جوی دوسر به تعدیل سیستم ایمنی بدن و مقابله با التهاب کمک میکند و ممکن است در مبارزه با دیابت و چاقی تأثیر داشته باشد. همچنین میتواند به محافظت از کبد کمک کند.
گردو برای بهبود عملکرد کبد: گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است. گزارشی از سال 2015 نشان داد که خوردن گردو تستهای عملکرد کبد را در افراد مبتلا به بیماری کبدچرب غیرالکلی بهبود میبخشد.
آووکادو برای کمک به محافظت از کبد: آووکادو سرشار از چربیهای سالم است و تحقیقات نشان میدهد این میوه حاوی مواد شیمیایی است که ممکن است سرعت آسیب کبدی را کم کند. همچنین این میوه سرشار از فیبر است که میتواند در کنترل وزن به شما کمک کند؛ علاوه بر این، حاوی مواد مغذی ضدالتهابی و فیبر محلول است که میتواند به کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند.
شیر و سایر لبنیات کمچرب برای جلوگیری از آسیب کبد: بر اساس مطالعه سال2011 روی موشهای صحرایی، مشخص شد لبنیات سرشار از پروتئین بوده که ممکن است کبد را از آسیبهای بیشتر محافظت کند.
تخمه آفتابگردان برای آنتیاکسیدانها: این دانهها سرشار از ویتامین E و آنتیاکسیدان است که ممکن است کبد را از آسیب محافظت کند.
روغنزیتون برای کنترل وزن: خوردن بیشازحد چربی برای کبد مفید نیست؛ اما برخی از چربیها ممکن است کمککننده باشند. بر اساس مطالعاتی، اضافه کردن روغنزیتون به رژیم غذایی میتواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند. این روغن سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است و تحقیقات نشان میدهد که روغنزیتون به کاهش سطوح آنزیم کبد و کنترل وزن کمک میکند.
سیر برای کمک به کاهش وزن: این گیاه نهتنها باعث افزودن عطروطعم به غذا میشود، بلکه مطالعات تجربی نشان میدهد که مکملهای پودر سیر ممکن است به کاهش وزن و چربی در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. اضافه کردن سیر به رژیم غذایی ممکن است به افزایش فعالیت کبد کمک کند. در نتیجه وزن در فرد کاهش یافته و در حفظ کبد نیز مؤثر است.
چای سبز برای جذب کمتر چربی: دادهها تأیید میکنند که چای سبز میتواند به تداخل در جذب چربی کمک کند؛ اما نتایج هنوز قطعی نیستند. محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا چای سبز میتواند باعث کاهش ذخیره چربی در کبد و عملکرد کبد شود یا نه؛ اما چای سبز فواید زیادی از جمله کاهش کلسترول و کمک به خواب بهتر دارد.
مطالعهای نشان داد چای سبز به کاهش مقدار کلی چربی و کاهش سایر علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک میکند.
انواع توتها: بسیاری از انواع توتهای تیره مانند بلوبری، تمشک و کرن بری حاوی آنتیاکسیدانهایی هستند که ممکن است به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک کنند. همچنین طبق بررسیهای اخیر، خوردن منظم انواع توتها ممکن است به تحریک سیستم ایمنی بدن کمک کند.
انگور: انگور، آبانگور و هستههای انگور سرشار از آنتیاکسیدانهایی هستند که ممکن است با کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب کبد به کبد کمک کنند.
خوردن انگور کامل هستهدار روشی ساده برای اضافه کردن این ترکیبات به رژیم غذایی است. یک مکمل عصاره هسته انگور نیز میتواند آنتیاکسیدانها را برای بدن تأمین کند.
گریپفروت: گریپفروت حاوی دو آنتیاکسیدان اصلی است که میتواند با کاهش التهاب و محافظت از سلولهای کبدی، از سلولهای کبد در برابر آسیب محافظت کند. این ترکیبات همچنین ممکن است باعث کاهش تجمع چربی در کبد شده و آنزیمهای چربیسوز را افزایش دهند.
میوه کـاکـتـوس: آبمـیــوه و مــیــوه کاکتوس میتواند برای سلامت کبد مفید باشد. باوجوداین، بیشتر تحقیقات روی عصارههای میوه تمرکز دارد؛ بنابراین برای خود این میوه و آبمیوه مطالعات بیشتری لازم است.
نخوردنیها
بهطورکلی، ایجاد تعادل در رژیم غذایی، کبد را سالم نگه میدارد. بااینحال، برخی از غذاها و گروههای غذایی نیز وجود دارند که فراوری آنها برای کبد سختتر است. این غذاها عبارتاند از:
غذاهای چرب: این غذاها شامل غذای سرخشده، فستفودها و بسیاری از غذاهای رستـورانهـاســت. مـیــان وعدههای آماده، چیپسها و آجیلهای بستهبندیشده نیز ممکن است چربی بسیار بالایی داشته باشند. غذاهای سرخشده معمولا میتوانند با جایگزینی روش پختن یا بخارپز تهیه شوند. همچنین از گوشت ماکیان بهجز گوشت سفید بدون چربی، پنیر پرچرب، ماست بهجز نوع کمچرب، گوشت قرمز، شیرینیها و غذاهای سرخشده تهیه شده با روغن پالم یا نارگیل هم باید پرهیز شود.
غلات تـصــفـیــهشــــده: شامل نان، ماکارونی و کیکها یا شیرینیهاست. غلات فراوری و تصفیهشده در نان سفید، ماکارونی و برنج سفید وجود دارند. این غلات فراوری شده فیبر خود را از دست دادهاند و میتوانند قند خون را افزایش دهند. غلات تصفیهشده را میتوان بهراحتی با گـنـدم سبوسدار و جایـــگـــزیــــنهــــای غــلـــهای سبوسدار، سیبزمینی یا حبوبات جایگزین، یا در کل حذف کرد.
قند و شــیـریـنکـنندههای افزودنی: قندهای افزودنی میتوانند در افزایش سطح قند خون و افزایش چربی در کبد نقش داشته باشند. قندهای افزودنی معمولا در آبنبات، بستنی و نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه و آبمیوه یافت میشوند.
قندهای افزودنی همچنین در غذاهای بستهبندیشده، شیرینیها و حتی قهوه و چای خریداریشده در فروشگاهها مخفی شدهاند. پرهیز از قندهای دیگر مانند فروکتوز و شربت ذرت نیز میتواند در به حداقل رساندن چربی و کاهش فشار روی کبد کمک کند.
نمک: راههای ساده برای کاهش دریافت نمک شامل خوردن کمتر غذاهای آماده، پرهیز از کنسرو گوشت و سبزیها و کاهش یا پرهیز از گوشت نمکی و بیکـن اسـت. اضـافـه کـردن ادویهها و گیاهان به یک وعده غذایی، روشی عـالــی برای تـهـیــه غــذاهـــای خوشطعم و بدون نمک است.
الکل: الکل یک عامل خطر مهم برای مبتلایان به بیماری کبد چرب است. الکل بر کبد تأثیر میگذارد و به ابتلا به بیماری کبد چرب و سایر بیماریهای کبدی مانند سیروز کمک میکند.
گوشت: گــوشــت گـــاو و گـوشــت فراوریشده چربیهای اشباع زیادی دارند که فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید ســعــی کــنــد از آنها پرهیز کند. گوشتهای بدون چربی، ماهی و سویا جایگـــــزیــنهـــای خوبی هستند؛ اما ماهیهای روغنی و وحشی میتوانند از بهترین انتخابها باشند.
