در یک کلام با توجه به زیبایی شناسی و زبان سینما فیلم کوتاه مصداق شعر «کم گوی و گزیده گوی چون در» است. اما نخستین جشنواره‌های فیلم کوتاه در ایران در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ در جشنواره فجر برگزار گردید. از سال ۱۳۶۵ با پاگرفتن «انجمن سینمای جوانان ایران» به طور رسمی این جشنواره توسط انجمن برگزار شد و نام آن به جشنواره «سینمای جوان» تغییر یافت. ششمین جشنواره سینمای جوان در فروردین ماه ۱۳۶۷ در دو بخش فیلم و عکس برگزار شد و بالاخره در سال ۱۳۷۵ همزمان با سیزدهمین جشنواره سراسری سینمای جوان جشنواره عنوان بین‌المللی را نیز از آن خود کرد. در سال ۱۳۷۶ جشنواره بین‌المللی سینمای جوان علاوه بر زیرمجموعه فیلم و عکس بخش فیلمنامه را نیز در دل خود جای داد و ۲ دوره به این شکل برگزار شد تا اینکه سال ۱۳۷۸ شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینمای جوان اختصاصاً به فیلم پرداخت. نهایتاً با شکل گرفتن جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای سینمای جوان و نام و رسمی که این جشنواره در سطح جهان پیدا کرد. از سال ۱۳۸۲ نام آن به «جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» تغییر یافت و امسال نیز سی و هشتمین دوره آن همچنان تحت تأثیر شرایط کرونایی برگزار گردد.
حضور فیلمسازان اصفهانی در عرصه رقابت «سی و هشتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران»
حضور فیلمسازان اصفهانی در جشنواره امسال به دو بخش تقسیم می‌شود. فیلم‌سازانی که اثرشان از اصفهان راهی جشنواره شده و افرادی که متولد اصفهان هستند و در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم کوتاه حضور دارند. به هر حال ارزیابی کلی جشنواره به لحاظ کیفیت فنی، فیلم‌های امسال واجد نقد است. تعدد فیلم‌های راه یافته در بخش داستانی، تعدد بخش‌های جانبی جشنواره مثل بخش مستند، بخش پویانمایی، بخش تجربی و تجربه‌گرا خود عاملی است که به دلیل زمان کم جشنواره فرصت مداقه را از داوران و مخاطبین می‌گیرد. موضوع قابل نقد دیگر متن ضعیف و فیلم‌نامه‌هایی است که متناسب مدیوم فیلم‌کوتاه نوشته نشده‌اند، به عنوان مثال شخصیت پردازی در فیلم بلند دارای منحنی تغییر شخصیت است، اما در فیلم کوتاه اثر شخصیت بحث مهمی است. یعنی در فیلم بلند حوادث و اتفاقات پیرامون شخصیت را می‌سازد اما در فیلم‌کوتاه شخصیت است که باعث پروراندن رخداد‌های اطراف می‌شود در مجموع المان‌های متن کوتاه زیاد هستند که در فرصت مقتضی خودش به آن خواهیم پرداخت اما موضوعی که هم در بحث روایت و هم در بحث کارگردانی مورد واکاوی است اشاره فیلم‌ها به نکاتی بود که در واقع محلی از اعراب در فیلم‌کوتاه نداشتند. به هرحال اگر پاتوق فیلم‌کوتاه در اصفهان به مانند سابق برگزار شود نقطه عطفی است که می‌تواند در عیار سنجی فیلم‌ها مؤثر باشد. در قسمت زیر به معرفی و تحلیل مختصری از آثار راه یافته به جشنواره از اصفهان می‌پردازیم.
«لیلا»
فیلم “لیلا” ساخته مجتبی اسپنانی متولد فریدون‌شهر اصفهان که در بخش داستانی به نمایش در آمد. موضوع فیلم در دهه شصت می‌گذرد. روزگاری که تابوت‌های لاله‌گون وارد کشور می‌شدند. گویی فیلم ادای دین کارگردان نسبت به «شهدای گمنام» است. یکی از نقدهای وارد شده به فیلم، کارکرد دقیق داستان متناسب با مناسبات امروز است. علی‌رقم رشادت آن عزیزان تبدیل فرم به حس و ایجاد سمپات و کاتارزیست در مخاطب نیازمند «زیبایی شناسی» است که در این اثر به دلیل عدم پرداخت در متن واجد نقد است. شاید اگر تمهیدات به کار رفته در نشان دادن دست شهید هوشمندانه‌تر پیش می‌رفت، کارکرد آن با توجه به شکل روایت داستان تغییر می‌کرد. در پایان‌بندی فیلم لیلا در کنار فرزندش در حیاط مجموعه نشان داده می‌شود که همه اتفاقات داستان را به‌صورت سوبژکتیو در ذهن او بیان می‌کند. این نکته نیز از نقاط عطف فیلم است.
«ماجان»
فیلم “ماجان”ساخته فردین انصاری متواد اصفهان در بخش داستانی به نمایش در آمده است. حال و هوای فیلم در روستا می‌گذرد. مدیر مدرسه جایزه‌ای را در گرو انشا نویسی کودکان و متصور کردن سفر خیالی به مشهد مقدس کنار گذاشته است. یکی از کودکانی که موفق به این سفر نشده اتفاقاتی را که در امامزاده محله و اطرافش افتاده به کمک مادر بزرگ به عنوان متن انشا ارائه می‌دهد که در نهایت با توجه رضایتمندی همکلاسی‌هایش مورد توجه قرار می‌گیرد. فردین انصاری از فیلمسازان با استعداد اصفهانی است که قصه فیلم را به خوبی بر روی مخاطب پهن نموده و با ساختار مناسب به آن می‌پردازد.
«لئو»
«لئو» ساخته محمدمعین روح الامینی متولد کاشان در بخش داستانی به نمایش در آمده است. این فیلم در جشنواره جهانی فیلم ایتالیا هم به نمایش درآمده است. که به‌واقع جشنواره معتبری است و همه ساله هزاران فیلم را داوطلب شرکت در این جشنواره می‌بیند. داستان کودکی که آینه‌ای به دست دارد و مشغول گزارش فوتبال برای فرد نابینایی است که با دور شدن دوربین از موقعیت پایان برای مخاطب آشکار می‌شود. این فیلم با توجه به نمادپردازی و ارجاعات جامعه‌شناختی که در درون دارد انسان را به تاملی سترگ وا می‌دارد.
«پرتاب ناگهانی یک فیل»
«پرتاب ناگهانی یک فیل» ساخته نازنین چیت‌ساز و حسن حبیب‌زاده در بخش داستانی به نمایش درآمد. این فیلم موضوعی روانشناختی را پیش می‌کشاند. داستان فیلم به زوجی اشاره دارد که بین فرزنددار شدن و زندگی توامان با دغدغه‌های کاری در تعارض هستند. ریتم فیلم با توجه به حضور پسری که توپش را در داخل خانه زوج انداخته است از واقعیت به خیال می‌برد. که برخی این را امر را منتج به دو پاره کردن فیلم می‌دانند. بازی بازیگران شناخته شده کمک به دیده شدن بیشتر فیلم می‌کند، اما حفره‌های فیلمنامه را پر نمی‌کند.
«ملودی آبی»
«ملودی آبی» ساخته مریم سرجه‌پیما متولد کاشان است که در بخش داستانی به نمایش در آمد. این فیلم موضوعی آشنا را برای علاقه‌مندان سینما و تئاتر روایت می‌کند. کارگردانی فیلم و تقطیع نماها در این فیلم به جد قابل نقد است. در نماهایی که در ماشین گرفته شده کات‌ها مشخص و به اصطلاح صدا دار است. انتخاب بازیگران توانا مثل خانم سونیا سنجری از ویژگی‌های مثبت فیلم است. به دلیل بازی در بازی شدن کاراکتر بازیگر توانایی را طلب می‌کند.
«بازی رفت اینجاست»
«بازی رفت اینجاست» ساخته امیرحسین شیرالی و علی تقی‌زاده است که در بخش داستانی سی و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران به نمایش درآمده است؛ موضوع فیلم به مهمانی اشاره دارد که حادثه محرک داستان از آنجا شکل می‌گیرد. دریا شخصیتی است که در گفت و گویی ناخوشایند با ثمین مجبور به ترک مهمانی می‌شود.
«شهیق»
«شهیق» ساخته الهام عادلی متولد اصفهان است که در بخش مستند به نمایش درآمده است. فیلم به زبان عربی است و به تبعات جنگ عراق علیه ایران در زندگی پسری می‌پردازد که خانواده او از آوارگان جنگ بوده است. به گفته وی از آنجایی که جنگ صدها چهره دارد این مستند در تلاش است تا به یکی از این وجوه بپردازد و آن را برای مخاطب تبیین کند. انتخاب ایده از مهمترین مسائل در فیلم‌کوتاه است. «فرانک دارابونت» فیلم‌ساز هالیوودی اعتقاد دارد هر داستانی متناسب آنچه که می‌خواهد بگوید کوتاه و بلند می‌شود. ایده شهیق از موضوعاتی است که دقیقاً متناسب با این مدیوم انتخاب شده ولی همچنان پرداخت آن در متن نیاز به بازنویسی بیشتر دارد.
«هم مسیر با آب»
«هم مسیر با آب» ساخته بهنام تاجمیر ریاحی در بخش مستند به نمایش درآمده است. تاجمیر ریاحی با توجه به تجربه تصویربرداری که دارد و همچنین به کمک نگاه پژوهش‌گرانه فریبرز آهنین دست به ساخت مستند «هم مسیر با آب» می‌زند. یک گروه مستند سازی برای ساخت یک مستند تلویزیونی از دستاوردهای دولت، در یک روستای صعب العبور در جنوب کرمان هستند که خودشان درگیر نبود جاده و امکانات می‌شوند. نتیجه با توجه به سختی کار در شرایط دشوار رضایت بخش است در بخش مستند آثار خوبی مثل صندلی یا هفت سمفونی از آثار خوب مستند در جشنواره امسال بودند.
«آیینه خیس»
«آیینه خیس» امیرهوشنگ معین از دیگر فیلم‌های بچه‌های اصفهان در این بخش است. این فیلم در بخش پویانمایی به نمایش در آمده است. فیلمنامه نویس خانم هاجر مرادی و تدوین اثر را خود امیر هوشنگ معین انجام نموده است. داستان فیلم اشاره به نگارگر پیری دارد که عاشق دختر جوانی می‌شود. نگار گری که سال‌ها عشق تصویر کرده ولی امروز خود در دام آن افتاده است. در بخش پویانمایی در جشنواره آثار خوبی به چشم می‌خورد که با توجه به سختی‌های ساخت پویانمایی امیدوار کننده بود. آینه خیس هم در بخش پویانمایی موضوع مناسب را با پرداختی در بداعت فرمال به نمایش درآورده است.
