اما کماکان محل اصلی جشنواره، تهران است و نشستهای نقد و بررسی و حضور عوامل و… آنجا اتفاق میافتد؛ در واقع سهم اصفهان هم مثل دیگر شهرها همان تماشای آثار است.
این پرسش اما به موازات این رویداد که بهخودیخود اتفاق خوبی برای اصفهان است، مطرح میشود که آیا اکران فیلمهای جشنواره فجر همزمان با تهران در اصفهان میتواند آوردهای بهجز تماشا برای شهر ما داشته باشد و در این صورت چطور میتوان به این آورده رسید؟
برگزاری نشستهای نقد و بررسی که به دلیل حضور نداشتن عوامل ممکن نیست؛ اما گاهی کارگاهها یا بخشهای دیگری توسط برگزارکنندگان به موازات جشنواره و به این منظور در نظر گرفته میشود. امسال نیز چند کارگاه و همچنین یک بخش جنبی که شامل پنج فیلم از اصفهان است به جشنواره پیوست شده و در حال برگزاری است. در همین رابطه نظر دو نفر از فیلمسازان اصفهانی را جویا شدیم.
برگزاری جشنواره را در اصفهان تنها بهصرف اکران فیلمها بپذیریم
مجتبی اسپنانی، از فیلمسازان فعال اصفهان در زمینه سینمای داستانی، معتقد است: متأسفانه برنامههای جنبی رویدادی مانند جشنواره فیلم فجر در ایران موفق نبوده است و تعریف خاصی ندارد؛ زیرا مخاطب جشنواره فیلم فجر فقط برای دیدن فیلم به سالن میآید؛ بنابراین نمیتوان او را به حضور در برنامههای دیگر مجبور کرد و این بخشها چندان توسط مخاطبان مورد استقبال قرار نمیگیرند. این البته فرصت خوبی است که در اصفهان فراهم میشود تا مخاطب بتواند همزمان از آثار جشنواره بهره ببرد.
او بـرگـزاری کـارگـاههــای تخـصصی و نشستها را در اصفهان نیز در حاشیه جشنواره چندان موفق نمیداند و میگوید: به نظرم نشستها موفقتر از کارگاهها خواهند بود؛ هرچند که با در نظر گرفتن نبود عوامل و حضور آنها در این ایام در تهران، عملا برگزاری نشست نیز ناممکن میشود؛ اما برای مخاطب گسترده، میتواند جذابیت بیشتری داشته باشد. بهطورکلی، بهزعم من بهتر است برگزاری جشنواره را در اصفهان تنها بهصرف اکران فیلمها بپذیریم و فرصت تماشا را به دوستداران سینما بدهیم.
این فیلمساز اما وجود بخش جنبی در کنار جشنواره فجر را چندان منطقی نمیداند و میگوید: متأسفانه اصفهان در زمینه تولید فیلم بلند مسیر روبه رشدی را طی نکرده است. معمولا آثاری تحت این عنوان در اصفهان با اسپانسرینگ بخش دولتی یا غیر آن تولید میشود؛ ولی این آثار عموما تلهفیلمهایی است که با متر و معیارهای سینمای حرفهای فاصله دارد. شاید در چند شبکه تلویزیونی نمایش داده شود یا اکرانهای محدودی بگیرد ولی به نظرم نمایش این بخش در کنار جشنواره چندان منطقی نیست؛ چون هم بهعنوان ویترین سینمای اصفهان چندان قابل دفاع نیست و هم بهعنوان سرمایهسوزی جای پرسشگری دارد. البته برای جذب مخاطب در کنار جشنواره هم جوابگو نخواهد بود؛ زیرا مخاطب عام در پی دیدن فیلمهای اصلی جشنواره است.
او که خود بهعنوان مدیر فیلمبرداری فیلم «چند قطره باران» در بخش جنبی فجراصفهان حضور دارد، درباره این تجربه میگوید: فیلم را کامل ندیدهام، ممکن است نقایصی داشته و استانداردهای سینما را به طور کامل نداشته باشد؛ اما این را میدانم که سازندگانش با اعتقاد کامل آن را ساختهاند و به رشد در سینما تمایل دارند.
اکران فیلماولیها بخش خوب جشنواره است
از نظر احمدرضا سیستان، اکران فیلماولیهای جشنواره فیلم فجر در اصفهان و دیگر شهرها یکی از اتفاقهای خوب برگزاری جشنواره است: استفاده از این اکران برای فیلمسازان جوان اصفهانی میتواند مفید باشد؛ زیرا در این فرصت آثاری را میبینند که به صورت مستقل و با هزینه کم و امکانات محدود اما با ایدههای جذاب و خلاقانهتر ساخته شده است و این خود میتواند راهگشا باشد؛ بهخصوص که این فیلمها به سرعت وارد چرخه اکران عمومی نمیشوند و معمولا با فاصله زمانی روی پرده میآیند و در بخشهایی مانند هنر و تجربه اکران میگیرند اما فیلمهای فیلمسازان شناختهشده با فاصله کمی از اکران در جشنواره به سینماها میآیند و فرصت تماشای آنها فراهم میشود. دیدن این فیلمها بهویژه برای بچههای فیلمکوتاهساز فرصت خوبی است؛ برای آنها که میخواهند کمکم وارد چرخه ساخت فیلم بلند شوند.
متأسفانه همه فیلمها در اصفهان اکران نمیشود
او البته مسئله گزینش فیلمها برای اکران در اصفهان را موضوعی کلیدی در اکران فیلمهای جشنواره در اصفهان میداند و میگوید: معمولا بهترین فیلمها برای اکران در شهرهای دیگر و اصفهان انتخاب نمیشوند و همه فیلمها در جدول اکران نیستند و همین انگیزه اهالی سینما را برای حضور در جشنواره کم میکند. در حالیکه انتظار میرود فیلمهایی که ممکن است بعدا فرصت اکران آنها در سینما فراهم نشود حتما در اکران جشنوارهای نمایش داده شوند تا اهالی سینما دستکم در جشنواره بتوانند آنها را ببینند.
سیستان همچنین برگزاری کارگاهها و ورکشاپ های سینمایی در حاشیه جشنواره فیلم فجر در اصفهان را به شرط داشتن رویکرد آموزشی قابلقبول میداند و معتقد است: به هرحال شرکتکنندگان این ورکشاپها، اهالی و عوامل سینما هستند، نه مردم و تماشاگران عام، و ورکشاپهایی که برگزار میشود باید به رشد بچههای فیلمساز کمک کند؛ در غیراینصورت اتفاق خاصی نمیافتد. این فیلمساز جوان وجود بخش جنبی در حاشیه جشنواره فیلم فجر را چندان اصولی نمیداند: واقعیت این است که به طور کلی برخی از فیلمهای اصفهان در بخش بلند، پروانه سینمایی ندارند؛ اما بهعنوان فیلم سینمایی اکران میشوند و من فکر میکنم ایجاد چنین بخشی در حاشیه جشنواره فجر بیشتر نوعی دلجویی از فیلمسازان اصفهانی است که چه خوب چه بد فیلمی ساختهاند و الان نوبت اکرانی برای آنها فراهم شده است. من البته با این بخش ماجرا مخالف نیستم؛ ولی با همزمانی آن با جشنواره فیلم فجر مخالفم؛ چون استانداردهای جشنواره را زیر سؤال میبرد. کما اینکه در نشستهای این آثار هم، بیشتر عوامل فیلم و دوستان آنها حضور پیدا میکنند.
اصفهان همچنان درگیر معضل تولید فیلم سینمایی حرفهای
او در ادامه و به بهانه این بحث به معضل تولید فیلم سینمایی حرفهای در اصفهان اشاره میکند: متأسفانه فیلم سینمایی به معنای حرفهای کمتر در اصفهان تولید میشود؛ در عوض فیلمهای ضعیف مثل قارچ سمی تولید شده و رشد میکنند و هرکس با اندک آگاهی سراغ ساخت فیلم بلند میرود و نام سینمایی بر آن میگذارد. البته که سازندگان این آثار به تنهایی مقصر نیستند، بلکه بیش از آنها مسئولانی مقصرند که میتوانند بودجه، سرمایه و آدمهای حرفهای را در مسیر تولید فیلم قرار دهند؛ اما کوتاهی میکنند. اصفهان ظرفیت پرورش فیلمسازان خوب و جذب آنها را دارد؛ ولی از این ظرفیت کمتر استفاده میکند و مؤسسات، ارگانها و مراکز مختلف سینمایی تاکنون برای این موضوع برنامهریزی خاصی نداشتهاند؛ در نتیجه فیلمهایی تولید میشود که ما نمیدانیم سینمایی است یا تلویزیونی، ویدئویی و…؟
کلونیها برقرار است و کوچ هنرمندان ادامه دارد
او سپس به وجود کلونیها و شوراهای نظارتی ثابت درجریان سینمای اصفهان اشاره میکند: هر ارگانی که فیلمی تهیه میکند باید دستکم 5 یا 7 نفر مشاور داشته باشد و آنها فیلمنامه را تأیید کنند؛ اما معمولا هیئتهای انتخاب ما در ارگانها و مراکز مختلف شهر افراد مشترکی هستند که فقط جابهجا میشوند ولی مثل یک کلونی ثابت همیشه حضور دارند و تغییری در ترکیب آنها ایجاد نمیشود؛ در نتیجه این موضوع هم چه آثار کوتاه، چه بلند و چه مستندهای تولیدشده ارگانها معمولا کیفیت لازم را ندارند.
متأسفانه تاکنون بستری حرفهای برای کسانی که بخواهند به صورت جدی سینما کار کنند در اصفهان شکل نگرفته است و به آن دسته از جوانان اهل سینما که واقعا حرفی برای زدن دارند بهایی که باید داده نشده و معمولا با مخالفت در برابر خلاقیت در این شهر مواجه هستیم؛ همین موضوع باعث شده که سینمای اصفهان در حال درجا زدن باشد. کوچ اهالی سینما و خصوصا جوانترها نیز همچنان ادامه دارد و احتمالا مسئولان زمانی متوجه جریان رفتن نیروهای جوان و مستعد میشوند که کمتر کسی از آنها در اصفهان مانده است!
