انتخاب رشتهام بهاجبار بود
یکی از دانشآموزان اصفهانی دراینباره میگوید: «معدل خیلی خوبی داشتم؛ علاقهمند به ادامه تحصیل در رشته تجربی بودم که در مدرسه مشاوران و مدیر مدرسه علومانسانی را برایم تحمیل کردند.»او اضافه کرد: «انتخاب رشته باید بر اساس توانایی و علاقه انجام شود؛ نه اینکه به اجبار در رشتهای ادامه تحصیل بدهم که هیچ رغبتی به آن ندارم.»این دانشآموز اصفهانی ادامه داد: «وقتی برای رشته تحمیلشده خود اعتراض کردیم مدیر و مشاور مدرسه اعلام کرد هیچ اعتراضی وارد نیست و رشته تحصیلی شما انتخاب شده است.»
هدایت تحصیلی؛ نیازمند نظام جامع
مهلا راستکردار، کارشناس ارشد مشاوره تحصیلی دانشگاه اصفهان نیز در این باره میگوید: «برای اصلاح هدایت تحصیلی در مدارس، نیازمند نظام جامع هدایت تحصیلی هستیم که باید در مدارس ابتدایی مستقر شود و از همان ابتدایی خودشناسی و آگاهیبخشی به دانشآموز صورت بگیرد تا از مشاغل اطلاع کافی پیدا کند تا در دوره متوسطه اول با دید باز و آگاهی کافی رشته مدنظر خود را انتخاب کند.»
هدایت تحصیلی درست، مساوی حل مشکل اشتغال
راستکردار بیان میکند: «آگاهیبخشی درست درخصوص هدایت تحصیلی در جامعه باعث حل بسیاری از مشکلات اشتغال خواهد شد. در این زمینه باید جلساتی با مدیران مدارس، معلمان، مشاوران و خود دانشآموزان برگزار و تصمیماتی صحیح اتخاذ شود.»او ادامه داد: «هدف از هدایت تحصیلی این است که به دانشآموز کمک شود در درجه اول خودش را بشناسد و با سنجش توانایی، استعداد و علاقه به خودشناسی برسد و برای آینده خود عاقلانه تصمیم بگیرد.»
هدایت تحصیلی نادرست؛ بیانگیزگی در شغل و تحصیل
کارشناس ارشد مشاوره تحصیلی دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه افراد زیادی در حال حاضر مشغول به تحصیل و کار هستند که متأسفانه بــدون عــلاقه فعــالیــت میکنــند، تشریح کرد: «هدایت تحصیلی یعنی چگونه رقمزدن آینده دانشآموز امروز؛ بنابراین شاخهبندی هدایت تحصیلی باید از دوره ابتدایی شروع و آگاهیبخشیهای لازم گامبهگام انجام شودتا فرد از مهارتهای لازم برخوردار شود.»کارشناس ارشد مشاوره دانشگاه اصفهان گفت: «یکی از مشکلات این است که والدین تحتتأثیر اضطراب ناشی از شرایط جامعه که در اثر ناامنی شغلی در جامعه وجود دارد، فرزاندان خود را عمدتا به سمت یک سری رشتههای محدود تشویق میکنند و همین امر موجب عدم کارآفرینی و اشتغالزایی در کشور و مخصوصا استان شده است.»
والدین؛ نیازمند آگاهیبخشی
مریم جعفری که او هم مشاور است، در این باره با بیان اینکه هدایت تحصیلی سرنوشت دانشآموز را تعیین میکند و اگر نتوانیم در این زمینه درست عمل کنیم، فرد در آینده دچار آسیب و سردرگمی میشود، میافزاید: «هرچه در این زمینه دقت و سرمایهگذاری بیشتر شود، بهتر میتوان دانشآموزان را هدایت تحصیلی کرد.»او با اشاره به اینکه رسانهها بهخوبی میتوانند در این زمینه نقشآفرینی کنند و به والدین آگاهیبخشی کنند، ابراز داشت: «رسانهها بهخصوص صداوسیما میتوانند با تمام توان از برنامههای آموزشوپرورش حمایت کنند.»این کارشناس ارشد مشاوره دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: «باید نظام آموزشی، والدین، رسانهها و فرهنگ عمومی دست در دست هم دهند تا هدایت تحصیلی به بهترین شکل انجام شود؛ به این مفهوم که والدین نباید به خاطر چشموهمچشمی رشتهای را بر فرزندان خود تحمیل کنند که موجب تباهی آینده آنان شود.»
خطر کاهش گرایش به رشته ریاضی!
حتما این خبر را شنیدهاید «کمتر از ۲۰درصد دانشآموزان پایه دهم رشته ریاضی را انتخاب میکنند». شاید برای کسی هم چندان اهمیتی نداشته باشد؛ اما کاهش کمی و کیفی دانشآموزان این رشته، باتوجه به آنکه در زمره علوم پایه قرار دارد و قطار پیشرفت و توسعه کشور را به مخاطره میاندازد، جای نگرانی دارد. مسئله مهم دیگری که با آن روبهرو هستیم، برهمخوردن توازن رشتهای است که بهعنوان هشداری جدی از سوی کارشناسان و آمار ثبتنامکنندگان در کنکور امسال، عدم توازن و تراکم بیشازاندازه در رشته تجربی را تأیید میکند. امسال فقط ۱۰ درصد دانشآموزان در کنکور ریاضی شرکت کردند؛ درحالیکه این رقم برای رشته تجربی ۳۹ درصد است.در همین باره معاون آموزش متوسطه ادارهکل آموزش و پرورش استان اصفهان و کارشناس آموزشی میگوید: «عدم گرایش به ریاضی در مناطق کشور عمدتا سه دلیل دارد؛ یک دلیل این است که در برخی مناطق که داوطلب ریاضی کم است، به حدنصاب تشکیل کلاس نمیرسد؛ مثلا سه یا چهار دانشآموز داوطلب این رشته هستند و خودبهخود برای آنها کلاس تشکیل نمیشود. یک علت دیگر عدم علاقه است و عمدتا به این دلیل است که کمتر منجر به اشتغال میشود. علت دیگر هم ترس از ریاضی است. حجم بالای محتوا و کار بیشتری که این درس نیاز دارد، نوعی ترس را بهوجود آورده؛ البته در گذشته گرایش بیشتر بود؛ زیرا زمینه اشتغال وجود داشت و بچهها رنج ریاضی را میپذیرفتند.بنیلوحی در این خصوص با بیان اینکه بیشترین متقاضیان را در بین دانشآموزان پایه دهم در رشته تجربی و بعد در رشته ادبیات و علوم انسانی شاهد هستیم، بیان میکند: «همچنان در رشته ریاضی هم متقاضی وجود دارد؛ اما نسبت به سالهای قبل و نسبت به رشتههای علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی تعداد کمتر و حدود ۲۰ درصد به آن گرایش دارند که این آمار یه مقدار پایین است؛ باید افزایش داده شود.» او میافزاید: «مهمترین برنامه در حوزه آموزش متوسطه، توزیع متوازن رشتهای در دوره دوم متوسطه است.»معاون آموزش متوسطه ادارهکل آموزش و پرورش استان اصفهان ابراز داشت: «جلسات مختلفی در این زمینه با رؤسای ادارات نواحی و مناطق، مجموعهای از همکاران در ادارات، مدیران مدارس و مشاوران دوره اول متوسطه و معاونان آموزشی برگزار شد.» بنیلوحی اضافه کرد: «برای والدین جلسات آموزش خانواده و برای خود دانشآموزان هم در این زمینه در هفته مشاغل برنامههای مبسوطی در مدارس و ادارات داشتهایم.»او ادامه داد: «باید فرایند هدایت تحصیلی را از سالهای قبل از پایه نهم انجام دهیم که در این زمینه بتوانیم فعالیتهای بهتری داشته باشیم. امیدواریم با فعالیتها و برنامهریزیهای خوبی که انجام میشود، بتوانیم ظرف یک برنامه دوسه ساله متقاضیان رشتههای علوم پایه و ریاضی را افزایش دهیم.»
