به گزارش اصفهان زیبا؛ در یکی از سال‌های خشک‌سالی که مردم اصفهان در تنگنای بی‌آبی و قحطی قرار گرفته بودند، میرزا سلیمان خان رکن‌الملک، از آیت‌الله آقاشیخ محمدتقی نجفی می‌خواهد تا نماز درخواست باران بخواند و از خداوند متعال، رفع این گرفتاری را بخواهد. پس از فراهم‌شدن مقدمات برای انجام نماز باران، شیخ محمدتقی آقا نجفی از آیت‌الله میرزا عبدالرحیم کلباسی که عالمی فاضل و خطیبی ماهر و عارفی کثیرالبکا بود و نفسی گیرا و تأثیری بسزا داشت، درخواست کرد که بر منبر برود و مردم را موعظه کند و با توسل، زمینه را آماده کند تا نماز باران در کمال خشوع و بندگی به‌جای آورده شود.
آقامیرزا عبدالرحیم به آقانجفی گفت: اجازه بدهید که این موعظه و خطابه را پسرم میرزا رضا انجام دهد و او به منبر برود. اما آقا نجفی پاسخ داد: جلسه به این مهمی را نمی‌توان به دست نوجوانی هجده‌ساله سپرد. سرانجام آقامیرزا عبدالرحیم کلباسی بالای منبر رفت و پس از کمی موعظه، ادامه این منبر را به پسرش میرزارضا کلباسی واگذار کرد. میرزارضای جوان همچون پدر بزرگوارش کثیرالبکا و سخنوری توانا بود، جلسه را به صحرای محشر تبدیل کرد و زلزله و تکانی عجیب به مجلس داد؛ به‌گونه‌ای که صدای ضجه و ناله و گریه مرد و زن و کوچک و بزرگ بلند شد و مجلس ازهرجهت برای ادای نماز باران مهیا شد. آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نجفی معروف به آقانجفی که این التجا و توسل بی‌نظیر را دید، به‌شدت تحت‌تأثیر قرار گرفت و پس از اقامه نماز استسقا، همان‌جا به رکن‌الملک فرمود: شما مسجدی در تخت فولاد بسازید که ایشان (آقامیرزا محمدرضا) در آن، دعای کمیل بخواند و به وعظ و خطابه بپردازد. بدین ترتیب بنای مسجد رکن‌الملک برای اقامه نماز و مراسم دعای کمیل گذاشته شد و این مراسم معنوی تاکنون، هر سحر شب جمعه با حضور خیل مشتاقان ادامه دارد.
مسجد رکن‌الملک؛ نخستین عمارت باشکوه تخت‌فولاد
مسجد و مدرسه علمیه رکن‌الملک، یکی از مساجد تاریخی اصفهان واقع در خیابان فیض در ابتدای تخت‌فولاد و جنب تکیه آیت‌الله حاج‌محمدجعفر حاجی‌آباده‌ای توسط میرزا سلیمان‌خان رکن‌الملک شیرازی در اوایل قرن 14 هجری ساخته شده است و به‌جرئت می‌توان گفت نخستین عمارت باشکوه تخت‌فولاد محسوب می‌شود. این مسجد تاریخی با ساختمان آجری و گنبد فیروزه‌ای همواره در تخت‌فولاد جلب نظر می‌کند و در کنار سایر آثار بناهای مذهبی، مثل نگینی در تخت‌فولاد می‌درخشد. بنای مسجد تماما از آجرهای چهارگوش 22 در 22 سانتی‌متری و به سبک عالی بنا شده که ساخت آن چندین سال به طول انجامیده و نقشه آن برگرفته از مسجد حکیم و مسجد سید اصفهان است. ارتفاع این بنا حدودا 80 سانتی‌متر پایین‌تر از سطح خیابان است.
این مسجد دارای دو در و سردر ورودی است که از شکوه خاصی برخوردار هستند و به زیبایی تمام با کاشی‌های هفت‌رنگ و ظریف و انواع نقوش گل‌های فرح‌بخش کاشی‌کاری شده‌اند. سردر اصلی حدود 9 متر از بر خیابان را شامل می‌شود که با چهار پله 20 سانتی‌متری با خیابان ارتباط دارد. کف ورودی و راه‌پله آن با سنگ‌های تیشه‌ای فرش شده است. در بدنه پیاده‌رو به متراژ سه متر از هر طرف آن کاشی‌کاری نمایان است و در قسمت وسط یک طاق قوسی، یک در ورودی چوبی و دو سکو در طرفین آن قرار دارد. بــر روی این طاق قوسـی در قسمت بام سردر یک بنای چوبــی قـرار دارد که به آن گلدسته می‌گویند و جایگاه مؤذن برای اعلان اذان بوده است. روی این گلدسته به شکل هرم با کاشی‌کاری فیـروزه‌ای یک‌دست پوشیـده است که بر روی سقف چوبـی مربع‌شکل آن واقع‌شـده است. این بنـا شامـل تزییناتی ازجملـه کنـده‌کـاری چوب و خاتم‌کاری است. بعد از عبور از سردر اصلی مسجد، صحن کوچک مسجد با حجره‌هایی دورتادور قرار دارد. در ضلع جنوب این صحن سر دری قرار دارد که ورودی آب‌انبار معروف مسجد است. سنگی که بر دیوار آب‌انبار نصب‌شده تاریخ اتمام آب‌انبار را سال 1321 هجری قمری ذکر کرده است.
مقبره مرحوم رکن‌الملک در مسجد
در بخش دیگری از صحن کوچک، مقبره‌ای قرار دارد که در آن آیات‌عظام حاج شیخ‌اسماعیل، حاج شیخ‌صدرالدین و حاج شیخ‌فخرالدین کلباسی به خاک سپرده شده‌اند. از جمله جذابیت‌های سردر دو تصویر نقاشی‌شده از رکن‌الملک است که در دو جرز دو طرف سردر ورودی بر روی کاشی به چشم می‌خورند. بعد از عبور از سردر، دالانی صحن کوچک را به صحن بزرگ‌تر مسجد متصل می‌کند. در همین دالان حجره‌ای وجود دارد که محل آرامگاه میرزا سلیمان خان رکن‌الملک شیرازی به همراه همسرش است. سردر مقبره مرحوم رکن‌الملک، ماده‌تاریخ درگذشت او بر روی کاشی معرق در سال 1391 قمری تزیین شده است. با ورود به صحن باشکوه مسجد، گنبد بزرگ فیروزه‌ای و صحنی چهار ایوانه در برابر چشم بیننده ظاهر می‌شود که حوضی زیبا با فواره در میان آن قرار گرفته است. ایوان بزرگ شمالی با کاشی‌های خشت هفت‌رنگ و نقوش زیبا و حیرت‌انگیز اسلیمی آراسته شده است. بر بلندای ایوان، کتیبه‌ای از آیات قرآن با خط ثلث بر زمینه لاجوردی کتابت شده است. در اضلاع شرقی و غربی مسجد نیز دو ایوان کوچک احداث شده است. بزرگ‌ترین ایوان مسجد با نقوش زیبای اسلیمی در ضلع جنوبی مسجد قرار گرفته و در سال‌های اخیر محراب بسیار زیبایی در سمت راست آن ساخته شده است. گنبدی بزرگ با کاشی‌های معقّلی نیز بر فراز این ایوان قرار دارد. در قسمت ساق گنبد یک استوانه قرار دارد که دارای هشت پنجره یا گشودگی است که به فضای داخل گنبد راه دارد.
شبستان زمستانی و نمازخانه تابستانی
از جمله ویژگی‌های قابل‌توجه این مسجد، برخوردار بودن از شبستان زمستانی و نمازخانه زیر گنبد تابستانی است. شبستان زمستانی که به‌صورت ستون‌دار ساخته شده، در سمت غرب صحن مسجد و حدود پنجاه سانتی‌متر از سطح مسجد پایین‌تر قرار گرفته و این مسئله به خاطر گرم‌تر نگه‌داشتن شبستان در فصل زمستان است. در شبستان زمستانی مسجد، مجموعا 14 ستون سنگی ساخته شده و پایه طاق‌های جناقی و گنبدهای کوچک بر روی این ستون‌ها استوار شده است. این شبستان از سمت محراب قدیمی در سال 1378 شمسی به شکل طاق و چشمه شبیه قسمت قدیمی، توسعه‌یافته است و البته سقف‌ها بر روی ستون‌های آجری استوار شده تا از قسمت قدیمی متمایز باشد. این شبستان دارای دو محراب است که با نقوش سنتی بر روی کاشی‌های هفت‌رنگ اجرا شده است. محراب قدیمی در سال 1318 قمری و محراب جدید در سال 1418 قمری هم‌زمان با توسعه شبستان احداث شده است.
مجتمع فرهنگی‌دینی رکن‌الملک سرایی پرنعمت برای همگان
آیت‌الله حاج شیخ احمد کلباسی، امام‌جماعت مسجد رکن‌الملک در گفت‌وگو با «هم محله» خاطرنشان کرد: رکن‌الملک این مسجد را برای اقامه نماز و برگزاری دعای کمیل آیت‌الله العظمی حاج شیخ محمدرضا کلباسی اشتری احداث کرد و پس از استقبال پرشور مردم اصفهان از دعای کمیل ایشان، مصمم به تکمیل این بنا شد و با ساخت گنبد و صحن بزرگ مسجد و حجرات اطراف آن، ساخت مسجد را به اتمام رساند و آن را «مسجدالاقصی» نام نهاد. او با اشاره به سابقه طولانی برگزاری دعای کمیل در این مسجد گفت: آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا کلباسی، جد اینجانب سال‌ها اینجا دعای کمیل می‌خواندند و مردم استفاده می‌کردند. کلباسی ادامه داد: ایشان بعد از سال‌ها به دلیل مبارزه با کشف حجاب و متحدالشکل شدن لباس توسط ایادی رضاخان پهلوی به مشهد مقدس تبعید شد و پس از دو سال با قصد سکونت در مشهد می‌ماند.
امام‌جماعت مسجد رکن‌الملک با بیان اینکه مبارزه ایشان زیر چتر آیت‌الله نجفی انجام می‌شد، اظهار داشت: پس از احداث شبستان مسجد در سال 1318 قمری و برگزاری مراسم احیا و دعای کمیل، بسیاری از مردم در شب‌های جمعه فصل تابستان بر روی بام شبستان بیتوته می‌کردند و از مناجات سحری دعای کمیل بهره می‌بردند. او افزود: پس از تبعید آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا کلباسی توسط رژیم شاهنشاهی به مشهد مقدس، بام مسجد بی‌استفاده ماند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با حضور نواده ایشان آیت‌الله احمد کلباسی دعای کمیل دوباره رونق خاصی گرفت. به دنبال این حضور مردم، پشت‌بام مسجد مورد مرمت اساسی قرار گرفت و برای اقامه نماز محرابی بر اساس طرح و نقش قاجاری بر روی آن احداث شد. آیت‌الله حاج شیخ احمد کلباسی تأسیس کتابخانه و قرائت خانه برای نوجوانان و جوانان، تأسیس حوزه علمیه خواهران، تأسیس مدرسه علمیه رکن‌الملک برای برادران را از اقدامات انجام‌شده در این مسجد برشمرد و تصریح کرد: در کنار این مسجد غیر از حوزه علمیه خواهران و برادران، مهدکودک، پیش‌دبستانی، دبیرستان و مؤسسه تحقیقات علوم اسلامی نیز راه اندازی شده است تا بستر لازم برای بهره مندی جوانان فراهم شود. مسجد و مدرسه علمیه رکن‌الملک در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۷ با شماره ثبت ۱۶۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
