از گنیران تا جنیران

محدوده محله جنیران

محله جنیران‌(گنیران‌) در غرب اصفهان‌، بخش ماربین بین خیابان آتشگاه و آیت‌الله اشرفی اصفهانی (کهندژ‌) با مساحت 281 جریب قرار دارد؛ یعنی از حدود چهارگانه منتهی می‌شود به محله سودان، محله‌ کلیچه و گلستان و محله لادان. خیابان بهشت که به خیابان آتشگاه و آیت‌الله اشرفی اصفهانی متصل است، از بین این محل عبور و آن را به دو قسمت تقسیم کرده است؛ اما حدفاصل خیابان آیت‌الله اشرفی اصفهانی‌(کهندژ) و خیابان بهشت دارای بافت مسکونی است. خیابان بهشت به‌سمت غرب بیشتر زمین‌‌های کشاورزی است؛ البته در سال‌های اخیر گسترش ساخت‌و‌ساز در آن بسیار چشمگیر است. در حال حاضر بر اساس تقسیمات شهری، این محله جزو 23 محله منطقه 9 شهرداری اصفهان است.

فرازی از وجه‌تسمیه و گذشته جنیران

کلمه‌ جنیران یا گنیران، واژه پهلوی باستانی است و به احتمال بسیار و با توجه به هم‌جواری این منطقه با کوه آتشگاه احتمالا در گذشته‌های دور محل سکونت بوده است.بنا به گفته‌ بزرگان محل، سال‌های دور طوفان شنی آمده که باعث مدفون‌شدن این منطقه در زیر شن شده و ظاهرا فردی در این زمان در کربلای معلا سکونت داشته است که پس از بازگشت و مشاهده وضع موجود در حوالی محل قبلی سکونتگاهی، همچنان زندگی را در همین منطقه ادامه داده و به‌مرورزمان هم باعث شکل‌گیری و گسترش محل شده است؛ اما این محله در زمان سلجوقیان شاهد درگیری سربازان سنی‌مذهب سلجوقی و اسماعیلیان شیعه‌مذهب بوده است؛ ضمنا وجود شخصیت‌هایی ازجمله امامزاده پیرنجم‌الدین و بی‌بی‌فاطمه در مجاورت محله قابل‌تأمل است. ضمنا این آرامگاه در گذشته دارای گنبد و تزیینات بوده است. در گذشته شغل اهالی محله کشاورزی و دام‌پروری بوده است؛ ولی به‌مرورزمان وارد سازمان‌های اداری شده‌اند؛ البته همچنان زراعت در منطقه مشاهده می‌شود.

گفتنی است؛ محله جنیران بیش از 60 شهید در طول دوران دفاع‌مقدس تقدیم کشور کرده است که در بین آن‌ها، نام سردار حبیب‌الله شاه‌سنایی‌، سردار رضا سنایی‌نیا‌، سردار محمد شاه‌سنایی و سردار عبدالرسول شاه‌سنایی به چشم می‌خورد. درباره تعداد جانبازان و ایثارگران هم نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد؛ ولی تعداد جانبازان را حدود 100 نفر شمرده‌اند.

امکانات فرهنگی و ‌رفاهی

امکانات فرهنگی و مذهبی محل شامل سه مسجد به نام‌های امام‌علی(ع)‌، جامع جنیران و امام‌سجاد(ع)‌، سالن ورزشی شهدای جنیران، زمین فوتبال شهدای جنیران، خیریه امیرالمؤمنین‌(ع)‌، صندوق قرض‌الحسنه قمربنی‌هاشم‌، بهداری محله‌، گلزارشهدای جنیران (قبرستان محل)‌، دو مدرسه ابتدایی دخترانه به نام‌های فاطمه‌الزهرا و الهام، دبستان پسرانه شهید علی‌اکبر نوری، دبیرستان دوره اول دخترانه بشارت، فرهنگ‌سرای آیه، بوستان آیه، مؤسسه فرهنگی‌قرآنی حضرت فاطمه‌الزهرا‌(س)، پایگاه بسیج برادران شهدای جنیران و پایگاه بسیج خواهران حضرت‌معصومه(س) است.

تا چند سال پیش هم دبیرستان و هنرستان دخترانه تلاش، در این محل وجود داشت که با توجه به تعداد محدود دانش‌آموزان و تمایل خانواده‌ها به ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس سطح شهر، تعطیل شد و الان ساختمان آن بلا‌استفاده رها شده است. مسجد امام‌علی‌(ع)‌: این مسجد با توجه به گفته‌ اهالی در حدود 100 سال پیش‌ساخته شده بود. ازلحاظ سبک معماری بسیار شبیه به مسجد درب‌کوشک واقع در خیابان آیت‌الله طیب بوده است.

حدود سال‌های 1350هجری‌‌‌شمسی به بهانه گسترش آن تخریب و با وقفه‌ طولانی در 1384 هجری‌‌شمسی بازسازی شد.حمام محل که به دلیل استفاده‌نکردن، در سال‌های اخیر توسط آقای حاج‌عباس شاسنایی، وکیل املاک موقوفی آقای حاج‌علی شاه‌سنایی گنیرانی، سند آن به شهردار منطقه 9 اصفهان تقدیم شد، پس از تخریب به جای آن فرهنگ‌سرای آیه احداث شد.

تعداد مخاطبان برنامه‌های فرهنگ‌سرا در 1392 هجری‌‌شمسی به 23‌هزار و ۳۱۳ نفر رسید. زمین مؤسسه قرآنی حضرت‌فاطمه‌الزهرا(س) نیز از موقوفات آقای حاج‌علی شاه‌سنایی گنیرانی بوده است که توسط دو تن از وارثان که زمین در اختیار آنان بوده، به نام‌های حاج‌کریم شاه‌سنایی‌گنیرانی و حاج‌مسیب شاه‌سنایی‌گنیرانی به شورای محل واگذار می‌شود؛ سپس با همکاری خانواده مرحوم دکتر ولی‌الله شاه‌سنایی و مرحوم حجت‌الاسلام کوچکی‌ (در سانحه تصادف در 28 اسفند 1388 فوت کردند) و همکاری استانداری و شهرداری اصفهان در سه‌طبقه ساخته می‌شود. دوطبقه آن متعلق به دارالقرآن الکریم است و در طبقه همکف آن پایگاه‌های بسیج خواهران و برادران قرار دارد. شایان ذکر است؛ این طبقه با مساعدت سپاه صاحب‌الزمان اصفهان احداث و تجهیز شد.

با توجه به مسافت زیاد محل تا قبرستان‌های عمومی شهر مانند باغ‌رضوان و امامزاده سید محمد خمینی‌شهر، شورای محل تصمیم به احداث قبرستان خصوصی برای ساکنان محل گرفت؛ گلزارشهدای جنیران هم که زمین آن با مشارکت مردم محل خریداری شد، پس از طی مراحل قانونی در شهرداری و استانداری اصفهان به کار دیوار‌کشی دورتادور آن و ایجاد فضای سبز پرداختند.

در ابتدا این کار با مخالفت شهرداری مواجه شد؛ اما با اصرار مردم و ملاقات‌های مستمر با شهردار وقت منطقه موفق به اخذ مجوز ساخت آن شدند. در 1376 هجری‌‌شمسی قبرستان مورداستفاده قرار گرفت. در سال‌های اخیر، قطعه‌زمین کنار آن را که همان زمین فوتبال محل است، برای توسعه آن خریداری کرده و در ازای آن زمین دیگری را برای زمین فوتبال تهیه کردند. از معضل‌های فعلی محله می‌توان به بافت فرسوده محله، اسکان نامتعارف مهاجران افغانی در محله، مشاغل مزاحم و عدم آسفالت برخی از گذرها اشاره کرد.

منابع:
فرهنگ جامع نام‌ها و آبادی‌های کهن ایران (1382): محمد مهریار، انتشارات فرهنگ مردم، اصفهان.
آمارنامه شهر اصفهان (1392): معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش و فناوری.