به گزارش اصفهان زیبا؛ کاهش اهدای خون در فصل‌های سرد، به‌ویژه در زمستان، یکی از چالش‌های مهم برای بانک‌های خون در سراسر دنیاست. این پدیده به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که به‌طور عمده مربوط به شرایط فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی خاص این فصل‌هاست. در فصل‌های سرد، معمولا تعداد زیادی از مردم به آنفولانزا، سرماخوردگی و دیگر امراض تنفسی مبتلا می‌شوند. این بیماری‌ها تأثیرات زیادی بر اهداکنندگان خون دارند.
در این دوره، به دلیل شیوع بیشتر بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی، تعداد زیادی از افراد نمی‌توانند برای اهدای خون مراجعه کنند. افراد مبتلا به این امراض به دلیل خطر انتقال ویروس به دیگران از اهدای خون بازمی‌مانند. بیماری‌هایی که در این فصل شایع هستند، می‌توانند باعث ضعف جسمانی و خستگی در اهداکنندگان شوند. افرادی که تحت تأثیر بیماری‌های ویروسی قرار دارند، ممکن است ازنظر فیزیکی آمادگی لازم برای اهدای خون را نداشته باشند.
آنفولانزا می‌تواند تأثیر فراوانی بر کاهش اهدایِ خون داشته باشد. در فصل‌های شیوع آنفولانزا، تعداد افرادی که قادر به اهدای خون هستند، ممکن است کاهش یابد؛ این به دلیل علائمی مانند تب، ضعف و خستگی است که افراد مبتلا به آنفولانزا تجربه می‌کنند و آن‌ها را از اهدای خون بازمی‌دارد؛ همچنین، برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران، افراد مبتلا به آنفولانزا معمولا از اهدای خون منع می‌شوند.
این کاهش در تعداد اهداکنندگان می‌تواند به کمبود خون در بانک‌های خون منجر شود؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که تقاضا برای خون فراوان است؛ به همین دلیل، سازمان‌های بهداشتی معمولا در فصل‌های شیوع آنفولانزا، کمپین‌های آگاهی‌بخشی برای تشویق افراد سالم به اهدای خون برگزار می‌کنند تا از کمبود خون جلوگیری شود.
به گفته مدیرکل انتقال خون استان اصفهان به «اصفهان‌زیبا»، در حال حاضر سرمای هوا باعث کاهش ذخیره خون شده است؛ درحالی‌که نباید سرما موجب شود ما نتوانیم صددرصد نیاز بیمارانمان را در استان تأمین کنیم. کیان دهراب‌پور درباره کاهش ذخیره خون در روزهای سرد سال توضیح می‌دهد: «کوتاه‌شدن طول روز در فصل زمستان، افزایش بیماری‌های آلرژیک و ویروسی ناشی از سرما و خود سردی هوا موجب شده است مردم کمتر برای اهدایِ خون مراجعه کنند.»
او می‌گوید: «تا روز پنجشنبه 20 دی، میزان ذخیره خون 2701 واحد فراورده گلبول قرمز، معادل 6.7 روز بود؛ درحالی‌که حداقل استاندارد ذخیره خون هشت روز است.»
مدیرکل انتقال خون استان اصفهان با اشاره به اینکه نیاز 63 مرکز درمانی استان به نحوی نیست که به‌واسطه سرما کمتر شود و همواره حداقل نیاز ثابتی وجود دارد، بیان می‌کند: «تمام بخش‌های بیمارستان، به‌خصوص اتاق عمل بیمارستان‌ها، بخش سوختگی، جراحی، شیمی‌درمانی نوزادان، اطفال، داخلی و … روزانه نیازمند فراورده‌های خونی هستند.»
او همچنین اضافه می‌کند: «865 بیمار تالاسمی ماژور در استان، هر دو هفته یک‌بار نیازمند دریافت دو واحد خون هستند و به‌نوعی، ادامه حیات آن‌ها وابسته به این دو واحد دریافتی خون است؛ همچنین بیش از هزارو100 بیمار هموفیلی استان نیازمند فراورده‌های خونی هستند و تقریبا در استان بیش از هشت‌هزار تخت بیمارستانی وجود دارد که روزانه وابسته به فراورده‌های خونی هستند.»
دهراب‌پور با تأکید بر اینکه روزانه از سوی سازمان انتقال خون استان 900 فراورده خونی شامل گلبول قرمز، پلاکت و پلاسما در اختیار این مراکز درمانی قرار می‌گیرد، از مردم خواست تا سرمای هوا باعث نشود از اهدای خون منصرف شوند.
او تصریح می‌کند: «تمام 11 مرکز اهدایِ خون استان همچون خواجو، شهید حججی اصفهان، پایگاه‌های انتقال خون کاشان، خوانسار، گلپایگان، نجف‌آباد، شهرضا، نائین، شاهین‌شهر، خمینی‌شهر و زرین‌شهر آماده دریافت خون از تمام گروه‌های خونی هستند تا بتوانیم 100درصد، تأمین‌کننده نیاز خونی بیماران استان باشیم.»
چه کسانی نمی‌توانند خون اهدا کنند؟
او درباره تأثیر بیماری‌های ویروسی و سرماخوردگی و… بر کاهش اهدای خون، توضیح می‌دهد: «تمام افرادی که بیماری‌های آلرژیک و ویروسی دارند، چند روزی از اهدای خون معاف خواهند شد و این به میزان بیماری و دوره بیماری آن‌ها بستگی دارد و پزشک مرکز اهدای خون به این افراد می‌گوید “چه زمانی برای اهدایِ خون مراجعه کنند”، اما 100 درصد این بیماری‌ها در کاهش ذخیره خون استان مؤثر هستند.»
مدیرکل انتقال خون استان اصفهان ادامه می‌دهد: «در اصل تمام بیماری‌های ویروسی همچون کووید، آنفولانزا و سرماخوردگی ساده در کاهش اهدا و ذخیره خون مؤثر هستند؛ همچنین آلودگی هوا بر کاهش میزان اهدای خون به‌طور 100درصد تأثیر دارد؛ چراکه افراد سعی دارند کمتر از خانه و محل کارشان خارج شوند.»
او درباره کمبود ذخایر گروه‌های مختلف خونی هم می‌گوید: «در حال حاضر ذخیره تمام گروه‌های خونی، به‌ویژه گروه‌های خونی منفی پایین است.»
دهراب‌پور درباره محدودیت افراد برای اهدایِ خون، بیان می‌کند: «در اصل، یک‌سری محدودیت‌هابرای اهدای خون وجود دارد که موجب می‌شود برخی افراد به‌طور دائم و برخی دیگر به‌صورت موقت از اهدایِ خون معاف شوند.»
او توضیح می‌دهد: «افراد زمانی که به مراکز اهدای خون مراجعه می‌کنند و از پزشک مشاوره می‌گیرند، موارد محدودیت به آن‌ها اعلام می‌شود؛ اما در استان اصفهان تقریبا بین 15 تا 20درصد مراجعه‌کنندگان برای اهدایِ خون، بسته به بیماری و شرایط بدنی آن‌ها برای اهدا معاف می‌شوند؛ باوجوداین، بانوان هر چهار ماه یک‌بار و آقایان هر سه ماه یک‌بار می‌توانند برای اهدایِ خون مراجعه کنند.»
اهدای خون به فرهنگ‌سازی نیاز دارد
مدیرکل انتقال خون استان اصفهان با اشاره به کمبود فضای فیزیکی اهدایِ خون در استان، توضیح می‌دهد: «در حال حاضر دو فضای فیزیکی در اصفهان و مراکزی در شهرستان‌های فلاورجان، آران‌وبیدگل، داران و اردستان در حال ساخت است تا شرایط به‌منظور افزایش مراجعه مردم برای اهدایِ خون مهیا شود.»
او با اشاره به برنامه‌ها و فرهنگ‌سازی برای اهدایِ خون که همواره در حال انجام است، تصریح می‌کند: «به‌طورقطع تشویقی بالاتر از این نیست که با هر بار اهدایِ خون، جان سه نفر نجات پیدا می‌کند. تأمین خون و فراورده‌های آن فقط از راه اهدا امکان‌پذیر است؛ از سویی نیاز به خون همیشگی است و بهترین جا برای ذخیره خون، رگ‌های اهداکنندگان است؛ بنابراین ضروری است که در همه شرایط به فکر بیماران نیازمند باشیم.»
