به گزارش اصفهان زیبا؛ از کودکی رؤیای مادرشدن داشت و با عروسکهایش مامانبازی میکرد؛ اما بعد از مدتی رؤیای پزشکشدن تمام فکروذکرش را پر کرد. در 31 سالگی از مقطع تخصص گوش و حلق و بینی فارغالتحصیل شد. همیشه خواستگاران خوبی داشت؛ اما تا نزدیک 37 سالگی که بالاخره مطبش را هم دایر کرد، نتوانست برای ازدواج تصمیم جدی بگیرد. حالا، در آستانه چهلسالگی، بعد از طیکردن دوران آشنایی و ازدواج با فرد مناسبی که یکی از همکارانش معرفی کرده بود قصد بارداری داشت؛ اما آنچه درباره خطرهای احتمالی بارداری بالای چهلسالگی میشنید، سخت مرددش کرده بود؛ چراکه از معایب بارداری در سن بالا بهخوبی آگاه بود. زهرا تنها یکی از زنانی است که با این مشکل مواجه هستند.
هرچند اگرچه تا پیش از این بارداری در سنین بالا را اقدامی خطرناک میدانستند؛ اما حالا وزارت بهداشت معتقد است زنان بالای 40 سال نیز میتوانند برای بارداری اقدام کنند. به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، محدودیت سنی برای بارداری برداشته شده و سنین ۱۵ تا ۴۹سال برای بارداری مناسب اعلام میشود. علیرضا رئیسی در گفتوگو با ایرنا میگوید: «در ادبیات برنامههای حوزه بهداشت اصطلاح “مادران باردار پرخطر” حذف و تبدیل به “مادران نیازمند مراقبتهای ویژه” شده است.» همچنین تعداد مراقبتها برای مادران باردار در سیستم شبکه بهداشتی کشور از چهار به دوازده برنامه ارتقا یافته است.
لزوم کنترل بیماریهای زمینهای پیش از بارداری
بارداری در سنین بالا، ریسک زیادی دارد. محبوبه والیانی، عضو هیئتعلمی دانشکده مامایی و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درخصوص مشکلات احتمالی بارداریهای بالای 40 سال به «اصفهان زیبا» میگوید: «بارداری زنان بالای 40 سال به شرطی امکانپذیر است که مادر بررسیهای پزشکی را انجام دهد و تحت نظر دکتر باشد.» او با اشاره به اینکه برخی از بانوان در سنین بالای 40 سال دچار بیماریهای زمینهای همچون چاقی، دیابت، فشارخون و بیماری کلیوی که تغییراتی در فشارخون ایجاد میکند میشوند، میافزاید: «این موضوع میتواند برای بارداری و تولد نوزاد سالم مشکل ایجاد کند.» والیانی تأکید میکند: «خانمهایی که در سنین بالا قصد بارداری دارند، حتما باید آزمایشهای لازم را انجام دهند و از سلامت خود مطمئن شوند و در صورت ابتلا به بیماریهای نامبرده، ابتدا بیماری خود را درمان کرده و سپس اقدام به بارداری کنند. از طرفی حتی مادران سالم نیز ممکن است به دلیل تغییرات فشارخون در بارداری دچار مشکل و تا آخر عمر مجبور به استفاده از قرص فشار شوند؛ بنابراین در سنهای بالای چهلسالگی هم امکان بارداری هست؛ اما لازم است مادر تحت مراقبت دقیق و آموزشهای کافی باشد تا در صورت وجود بیماریهای زمینهای یا عفونتهای دستگاه ژنیتال حتما تشخیص بگیرد و درمان شود. علاوه بر این، باید از رشد کافی جنین و افزایش وزن نرمال مادر نیز مطمئن شد؛ زیرا در کل سن بالای مادر میتواند با کاهش وزن جنین همراه باشد.»
الهام اسماعیلی، کارشناس مامایی نیز دراینباره میگوید: «اگرچه بهترین سن بارداری را بین 25 تا 35 سال میدانند که آن هم به دلیل تعداد بیشتر تخمکهای سالم در بدن مادر است؛ اما اینطور نیست که بگوییم بارداری پسازاین سن مشکلساز خواهد بود. توصیه من به مادران این است که ابتدا با انجام آزمایشهای لازم زیر نظر یک کارشناس دقیق از سلامت بدن خود مطمئن شوند و سپس اقدام به بارداری کند.»
او در پاسخ به این سؤال که چنانچه خانواده به دلیل سابقه قبلی نگرانی از بروز اختلالهای ژنتیکی داشته باشد چه باید کرد، اظهار میکند: «خوشبختانه علم پیشرفت زیادی داشته و ازآنجاکه در هنگام بارداری بهطور کاملا طبیعی مقداری از قطعات DNA جنین در خون مادر وجود دارد، در جدیدترین روش با استفاده از تست Cel Free DNA یا NIPT و انجام بررسی بر روی DNA جنین، احتمال اختلالات کروموزومی همانند سندرم داون، سندرم پاتو، سندرم ادوارد و… با دقت 99 درصد قابلتشخیص است. این روش برخلاف روشهای قبلی، غیرتهاجمی است و فقط با یک آزمایش خون ساده از مادر باردار قابل انجام است. علاوه بر این، حتی اگر به هر دلیلی مادر نتواند بارداری طبیعی سالمی داشته باشد، میتواند از راههای دیگری استفاده کند؛ مثلا میتوان از روشهای آزمایشگاهی برای تشخیص تخمکهای سالم و ایجاد یک بارداری موفقتر استفاده کرد؛ بنابراین زوجین میتوانند تحت نظر پزشکان مجرب از این شیوهها استفاده کرده و نگرانی نداشته باشند و پس از انجام چکاپهای لازم، بارداری و زایمان بیخطری را تجربه کنند.»
جنبههای مثبت بارداری بالای 40 سال
بررسیها حاکی از این است که در سالهای اخیر، فاکتورهایی مثل تمایل به ادامه تحصیل و اشتغال بانوان، افزایش استقلال بانوان و… موجب شده تا متوسط سن ازدواج در دنیا افزایش یافته و درنتیجه زنان بیشتری در سنین بالای 40 سال تمایل به فرزندآوری داشته باشند. طاهره لباف، متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرده: «در سنین بالای چهلسالگی اگر کیفیت آنتیمولرین هورمونِ فرد خوب باشد، زن اجازه اولین بارداری یا بارداریهای بعدی را دارد؛ اما اگر پزشک ببیند آنتی مولرین هورمون زن خیلی پایین است و حتما هم قصد دارد باردار شود، لازم است که از تخمک اهدایی استفاده کند.»
اینگونه که او به همشهری گفته: «این یک واقعیت است که با افزایش سن زن برای بارداری، معمولا احتمال سندروم داون جنین بالاتر میرود؛ موضوعی که در سنین پایینتر، احتمال کمتری هم برایش وجود دارد. زنی که بین بیست تا سیسالگی باردار میشود، یک در ۱۵۰۰ ممکن است فرزندش سندروم داون باشد؛ یعنی ۹۹.۹۹ درصد فرزندش سالم است. زنی که بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی باردار میشود، یک در ۹۰۰ ممکن است فرزندش سندروم داون باشد؛ یعنی ۹۹.۸۳ درصد فرزندش سالم است. زنی که بالاتر از چهل سالگی باردار میشود، یک در ۱۰۰ ممکن است فرزندش سندروم داون باشد؛ یعنی از هر ۱۰۰ حاملگی، یک مورد ممکن است سندروم داون باشد. بارداری در سن بالا غیرممکن نیست؛ اما مراقبتهای بیشتری را میطلبد.»
