«مرزهای روسیه در هیچ کجا پایان نمییابند.» جملهای از رئیسجمهوری روسیه در سال 2016 که در یک برنامه تلویزیونی به شوخی عنوان شد و به تحلیل کارشناسان، با توجه به تفکرها و نگاه سیاسی امپراتورگونه روسیه دور از واقعیت نیست. حالا انگار با گذشت شش سال از آن زمان، ولادیمیر پوتین با حمله به اوکراین در راستای این سیاست بسیار مصمم گام برداشته و طی دوهفتهای که از این حمله میگذرد، بر نواحی تحت تصرف خود در اوکراین افزوده است. بیش از یکمیلیون و پانصد نفر از این کشور خارج و هزاران نفر کشته، زخمی و آواره شدهاند و ادامه آن مطمئناً بر آینده روابط بینالملل میان کشورها نیز تأثیرگذار خواهد بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، محور مقاومت در سطح منطقه و با محوریت اشغال فلسطین و مقاومت در برابر تجاوزات و توسعهطلبیهای رژیم صهیونیستی باز تعریف شد و مبارزه با این نظام سلطهگر در زمره اهداف آن قرار گرفت. این حرکت اسلامی که بهمرور با دستاوردهای بسیاری در لبنان در مبارزه با رژیم صهیونیستی، در فلسطین در مقابله با اشغالگری این رژیم، در عراق و سوریه در مبارزه با اشغالگریهای داعش و در یمن نیز با حمایت از انقلاب مردم این کشور خود را نشان داد، کارشناسان حوزه ژئوپلیتیک را به بیان این احتمالات وا داشت که با گسترش و ارتقای قدرت و توانمندیهای این محور ما شاهد موج جدیدی از اقدامات این جبهه و در سطح بینالملل خواهیم بود.
همزمان با ادامه دور هشتم مذاکرات وین، معاون وزارت امور خارجه کرهجنوبی در سفر خود به اتریش با معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان اواخر هفته گذشته دیدار و در چهارچوب رایزنیهای دوجانبه میان ایران و کرهجنوبی گفتوگو کرد. ملاقاتی به درخواست کرهایها و در محل نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در وین که موضوعهایی همچون پولهای بلوکهشده ایران نزد کرهجنوبی و تحریمها علیه ایران محوریت آن بود. چوی چونگ کان در آن دیدار عنوان کرد که کشورش برای بازپرداخت بدهی خود به ایران تلاش میکند. جعفر قنادباشی، تحلیلگر سیاست خارجی، در گفتوگو با «اصفهانزیبا» با اشاره به اینکه کرهجنوبی از جمله متحدان مهم آمریکا در شرق آسیا به شمار میآید، گفت: «کرهجنوبی به دلیل وابستگیهای اقتصادی و نظامی به ایالات متحده بسیار نزدیک و از متحدان خاص آمریکاست.
مذاکرات ایران و عربستان در حالی پشت درهای بسته انجام میشود که ایران به عنوان دیرینهترین قدرت منطقه شناخته میشود و در مناسبات منطقهای و فرامنطقهای تأثیرگذار است. از سوی دیگر عربستان نیز یکی از کشورهای قدرتمند منطقه محسوب میشود. مذاکرات بین دو کشور ایران و عربستان، خاورمیانه را تحتتأثیر قرار خواهد داد. به همین دلیل و برای بررسی هر چه بیشتر روابط دو کشور، نشست تخصصی ایران و عربستان و دورنمای رابطه این دو کشور مهم خاورمیانه با همکاری مرکز مطالعات راهبردی خلیجفارس، انجمن ایرانیان مطالعات غرب آسیا و خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
مذاکرات ایران و عربستان با میانجیگری عراق در آستانه دور چهارم خود قرار دارد و حالا با برگزاری نشست بغداد که به گفته برخی از جمله اهداف آن بهبود روابط ایران و عربستان سعودی به عنوان قدرتهای شاخص منطقه بوده است پیشبینی میشود گشایشهایی در راه است و احتمال بهبود روابط تهران و ریاض پس از 6 سال قطع کامل تعاملات سیاسی و اقتصادی وجود دارد. شرایطی که تحلیلگران منطقهای را به ریشهیابی در خصوص اختلافات همیشگی میان این دو کشور طی دورههای مختلف و ارائه راهکار و پیشنهادهایی وا داشته است. اینکه اصلیترین موضوع اختلاف میان ایران و عربستان چیست و آیا با شروع مذاکرات مقدماتی میان آنها امکان بهبود روابط و به دنبال آن اتحاد کشورهای منطقه با یکدیگر وجود دارد یا ممکن است همچون گذشته روابطی موقت و کوتاه برای آن ها رقم بخورد؟
روز شنبه 6شهریور اجلاس حمایت منطقهای از عراق در بغداد و با حضور مقامات ارشد کشورهای ایران، مصر، قطر، اردن، امارات، کویت، عربستان، ترکیه و همچنین فرانسه و البته با غیبت سوریه برگزار شد. نشستی یکروزه که حمایت از امنیت و ثبات در عراق، کاهش تنشها در منطقه و تمرکز بر تلاشها برای مبارزه با گروههای تروریستی از جمله اهداف آن بود و به گفته مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق برگزاری چنین اجلاسی، بیانگر لزوم برقراری بهترین روابط با جهان در راستای حل بحرانهاست. این در حالی است که منطقه با تحولاتی همچون خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از افغانستان، سقوط دولت این کشور توسط طالبان و خطر قدرتگیری گروههای رادیکال و تندروریی همچون داعش مواجه است و از سویی روند مذاکرات ایران و عربستان به منظور تنشزدایی و با میانجیگری عراق نیز در جریان است.
هفته گذشته بود که رئیسجمهور منتخب جلسهای را با حضور شش نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برگزار کرد. نشستی که به گفته سید ابراهیم رئیسی به دور از تهمت و تخریب میان آنها و با عنوانکردن دغدغههای کلان سیاستگذاری مبتنی بر علم اقتصاد گذشت و مدعوین نیز در اعلام همکاری با رئیس دولت آینده به هماندیشی و تبادل نظر با یکدیگر پرداختند. بر طبق اخباری که از این جلسه در رسانهها منتشر شد، رئیسی از دیگر نامزدهای انتخابات خرداد ماه درخواست ارائه پیشنهاداتی به منظور حل بحرانهای کنونی کشور را کرده است.
دور جدید نشست کمیسیون مشترک برجام روز گذشته به صورت حضوری با حضور هیئتهای ایران و گروه 4+1 (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و نماینده اتحادیه اروپا در گرند هتل شهر وین از سرگرفته شد. رایزنی درباره بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و اطمینان از اجرای کامل و مؤثر این توافق مهمترین محور گفتوگوهای این نشست عنوان شده است. خبرها از وین حکایت از نزدیکشدن به توافق میان ایران و طرفهای برجام دارد. مذاکرهکنندگان اروپایی روز گذشته در گفتوگوهای جداگانه احتمال دادند که شاید در چند روز آینده به توافق نهایی دست پیدا کنند.
16 ژانویه 2016(بهمن 94) بود که بیانیهای مشترک مابین ایران و چین و با حضور رئیسجمهور چین در تهران صادر شد؛ آنچه بر پایه مشارکتی استراتژیک و یک برنامه جامع راهبردی شکل گرفت؛ توافقی گسترده که از همان زمان تا به امروز ایران و چین را آماده یک همکاری 25ساله کرد و رسمی شدن آن اما پنج سال به طول انجامید. سرانجام در روز هفتم فروردین سال جاری توافقی که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار با «شی جین پینگ» آن را درست، حکمتآمیز و کاملا منطقی عنوان کرده بودند، در قالب یک سند جامع همکاری رونمایی شد و به امضای وزرای امور خارجه دو کشور در تهران رسید.
سفرهای سیاسی مقامات عالیرتبه کشورها همیشه مورد توجه عموم و در صدر اخبار بوده است، زیرا عمدتا نتایج این سفرها منجر به توافقات یا زمینهساز ارتباطهای سیاسی و اقتصادی میشود. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. هرچند این روابط با توجه به شرایط خاص سیاسی حاکم بر کشور و دولتهایی که با ایدئولوژیهای متفاوت بر سر کار آمدهاند، همواره با چالشهایی مواجه بوده است. به عنوان مثال، در دوره ریاستجمهوری محمود احمدینژاد شاهد کاهش جدی سفر مقامات رسمی کشورهای مهم جهان به ایران بودیم؛ اما در چند سال اخیر و با مطرحشدن برجام شخصیتهای مهم سیاسی زیادی به ایران سفر کردند و متقابلا دیپلماتها و فرستادههای ایرانی نیز به کشورهای مختلف دعوت شدند.