به گزارش اصفهان زیبا؛ ایران از تاریخ بسیار پهناوری برخوردار بوده و جغرافیای ادب و فرهنگ آن بسیار ژرف و عظیم است.
استاد نادرقلی نادریرارانی؛ نویسنده، محقق و قرآنشناس بزرگ شهر خوراسگان متولد 1317 در روستای راران خوراسگان است. او در 1324 و در هفتسالگی برای تحصیل از روستای راران به خوراسگان آمد و دوران ابتدایی خود را در مکتب و سپس در مدرسه اتحاد خوراسگان تا کلاس ششم ابتدایی به اتمام رساند و بعد از طی مقطع متوسطه در اصفهان، در 1342 دوره عالی را در رشته مخابرات در تهران ادامه داد و مدت کوتاهی هم به شغل اداری در مهندسی وزارت کشور مشغول بود.
قرار ما منزل شخصی استاد است. با رویی خوش به استقبال ما میآید و ما را به سمت اتاق پذیرایی راهنمایی میکند. اتاق با یک کتابخانه بزرگ و چند تابلوی نقاشی تزیین شده است؛ بهگونهای که تصور میکنی وارد موزه شدهای و سفر به دنیاهای مختلف را تجربه میکنی.
کتابها موضوعهای مختلفی دارند. یک کتاب دررابطهبا عکس و دیگری، دررابطهبا خط نوشته شده است. کتابها حاصل جهانگردی استاد به شهرها و کشورهای مختلف بوده و عکسهایی که در این سفرها جمعآوریشده است؛ آلبومهای مختلف هم در قفسهها قرار دارد، آلبوم میوهها و گلها و حتی عکسهایی که استاد از قرآنهای مختلف جمعآوری کرده است. همهوهمه بیانگر سالها تحقیق، پژوهش و مطالعه استاد در زمینههای مختلف است.
با صدای آقای نادری از سفر دورودراز به دنیای کتابها خارج میشوم. ایشان روبهرویم مینشیند و عکسهای سفر به کشورهای مختلف را نشانم میدهد، سفری که همواره برای کشف جهان متفاوت و شناخت فرهنگ، آدابورسوم و دانش در کشورهای مختلف انجام شده است.
استاد چه شد که رشته تحصیلی خود را رها کردید و وارد دنیای سفر و نوشتن شدید؟
کار اداری با روحیهام سازگاری نداشت؛ شاید دلیل آن هم ارتباط تنگاتنگ من با طبیعت و کشاورزی بود. از سال 45 به سرزمین والدین خودم رفتم و به کشاورزی مشغول شدم؛ اما بعد از مدتی تصمیم گرفتم به دنبال علاقه شخصی خودم که همان نوشتن و سفر بود، بپردازم.
چه جالب! آنوقت چه شد که بهسمت جمعآوری نسخههای مختلف قرآن رفتید؟
در روستایی که زندگی میکردم، فرد باسوادی نبود. از جد پدرم یک قرآن قدیمی بهیادگارمانده بود که پس از گذراندن دوره سوم ابتدایی و آشنایی با قرآن موفق شدم این قرآن را بخوانم. بعدها به خواندن قرآن، درک مفاهیم و خطوط قرآن نیز علاقهمند شدم. کارم را با توکل به خدا شروع کردم و موفق شدم قدیمیترین نسخههای نگارششده قرآنی قرون سوم و چهارم هجری را جمعآوری کنم. در حال حاضر 12هزار جلد از سراسر دنیا جمعآوری کردم که تعدادی قدیمی و قابل استفاده نبودند. درنهایت حدود چهارهزار جلد را انتخاب کردم که 10 تا 12 جلد آماده و باقی در حال تکمیل است.
چرا قرآن را انتخاب کردید؟
دین ما اسلام است و من در تحقیقی که با همکاری دانشگاه سوربن فرانسه روی سه کتاب آسمانی تورات، انجیل و قرآن داشتم، متوجه شدم بهغیراز قرآن هیچ کتابی بهعنوان مرجع از مطالب متنوعی برخوردار نیست و آنچه در آیات قرآن بیانشده، به علم نزدیکتر است.
تفاوت قرآنهای قدیمی با قرآنهای امروزی چیست؟
در گذشته نگارنده از هنرهای بسیاری برای نگارش قرآن بهره میبردم. در آن زمان خطوط قرآن را با طلا مینوشتند و روی آن را تیزاب میزدند؛ حتی بعدها روی آن را قلمگیری میکردند؛ بنابراین نگارش آن سالها زمان میبرد و هنری بسیار شگفتانگیز بود.
چیزی که زیاد در کتابخانه شما میبینم، حاصل سفرهای متعدد شما به کشورهای مختلف دنیاست. از این سفرها و دستاوردهای آن تعریف کنید؟
بنده از ۱۳۵۰ سفر خودم را آغاز کردم. این سفر برای بازدید کتابخانهها، آثار خطی و آثار باستانی کشورهای مختلف بود که از عربستان و شهر مکه آغاز شد. در حال حاضر ۴۳۲ سفر به کشورهای مختلف داشتهام که حاصل آن نگارش سفرنامههای مختلف و تهیه بیش از ۱۸ هزار قطعه عکس، آن هم با دوربین شخصی است.
از این سفرنامهها چه تعداد به چاپ رسیده است؟
یونان مهد تمدن عرب، رهاورد چین در دو جلد، ترکیه میراثدار بیزانسها و عثمانها، لبنان سرزمینی کوچک با تمدنی کهن، امارات متحده عربی، جزیره مرجانی کیش، آمریکا، سفرنامه مالزی و… بهطورکلی ۶۹ موضوع را در ۱۰۴ جلد کتاب به رشته تحریر درآوردم. البته تمام این کتابها به سفرنامه خلاصه نمیشود؛ در حوزه قرآن، ادبیات، هنر و تاریخ نیز کتاب نوشتهام.
در بین این سفرها کدام شهرها یا کشورها برای شما جذاب بود؟
بهجرئت میتوانم ایران را نام ببرم. باید بدانیم که جغرافیای فرهنگ و ادب ما خیلی بیشتر از جغرافیای عرضی مملکت است. علاقه من به ایران آنقدر زیاد است که در بسیاری از سفرها خودم را بیمه میکردم تا اگر در حین سفر برایم اتفاقی افتاد ،من را به سرزمینم برگردانند.
یکی از تخصصهای شما خطشناسی است و کتابی درزمینه پنجهزار سال تاریخ خط به رشته تحریر درآوردهاید؟ کمی دررابطهبا آن توضیح دهید؟
این کتاب، اولین کتابی بود که بهصورت جدی برای نگارش آن تلاش کردم. در کتابم به بررسی خط (برای اولینبار زمانی که توسط سومریان ایجاد شد) و بعدها به بررسی آثاری که در سیلک و تختجمشید کشف شد، پرداختم و در این رهگذر علاوهبر ایران به بررسی خط در بسیاری از کشورهای دنیا پرداختم.
شما درزمینه خطشناسی هم مهارت داشتید. چگونه و چطور آموزش گرفتید؟
محرک اصلی من بهسمت خطشناسی همان قرآن قدیمی بود که خط بسیار پیچیدهای داشت.بنده در ابتدا باهدف مطالعه آن نزد استاد جلالالدین همایی رفتم. ایشان خواندن بسیاری از خطوط را به من آموزش دادند؛ البته آموزش بهصورت مستقیم نبود.
در ابتدا کتابهای قرآنی را که به خطوط مختلف جمعآوری شده بودند، نزد استاد میبردم و ایشان آنها را میخواندند و من هم به واسطه علاقه در کنار ایشان شاگردی میکردم و درنهایت با سالها تلاش موفق به خواندن بسیاری از خطها شدم.
در حال حاضر در چند خط مهارت دارید؟
نستعلیق، تعلیق، رقاع، نسخ، ثلث و بسیاری از خطوط قدیمی دیگر را میشناسم. گرچه نگارش امروز آنها با گذشته متفاوت است، میتوانم بسیاری از متون قدیمی را بخوانم.
از کتابهای معروف خودتان بگویید؟
کتاب پنجهزار سال تاریخ خط، مناسک حج، تاریخ مکه و مدینه و درنهایت تاریخ شهر خوراسگان و روستای راران در 1388 بهعنوان کتاب برگزیده در هفدهمین دوره کتاب سال استان از طرف اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شد.
از نمایشگاه قرآن بگویید. این نمایشگاه در کجا قرار دارد؟
سالها قبل پس از اهدای قرآنهای نفیس به شهرداری از آنها خواستم بابت نمایش این کتابها از کسی وجهی دریافت نکنند و حتی به توریستها نیز اجازه بازدید از این نمایشگاه داده شود. این نمایشگاه سالها در موزه هنرهای معاصر قرار داشت؛ اما بعد از مدتی جمعآوری شد و در حال حاضر موزهای به نام قرآن وجود
ندارد.
