به گزارش اصفهان زیبا؛ درحالی‌که پانزده ماه از حمله روسیه به اوکراین می‌گذرد و همچنان اقدامات نظامی بین مسکو و کی‌اف ادامه دارد، روز شنبه گروهی از متحدان ارتش روسیه با عنوان «واگنر» به رهبری «یوگنی بریگوژین»، الیگارش 62 ساله روسی (بنیان‌گذار واگنر که گاهی “آشپز پوتین” هم نامیده می‌شود و صاحب رستوران‌ها و شرکت‌های پذیرایی است که برای کرملین خدمات ارائه می‌دهند)، علیه ولادیمیر پوتین با ادعای حمله ارتش روسیه به مواضع آن‌ها، شورش کردند و یک روز پرتنش را برای کرملین رقم زدند.
این شبه‌نظامیان طی ماه‌ها جنگ در اوکراین، نقش مؤثری در عملیات‌های نظامی روسیه علیه این کشور ایفا کرده‌اند و حالا به گفته پوتین با رویکرد خیانت، خنجر را از پشت بر پیکر روسیه فروکرده‌اند؛ فضایی که بخش بیشتر آن به اختلافات این سرمایه‌دار روسی با وزیر دفاع روسیه برمی‌گردد که باعث یک درگیری نظامی کمتر از 24ساعته با بمباران هوایی واگنر از سوی ارتش روسیه و سرنگونی بالگردهای روسی توسط پدافند هوایی واگنر شد.
نیروهای مسلح این گروه که در عقب‌گردی تحت فرمان بریگوژین به داخل مرزهای روسیه در شهرهای روستوف و بلگورود، (شهرهای مرزی روسیه و اوکراین) به سمت مسکو با هدف براندازی حکومت در حال پیشروی بودند، در میانه راه اما با میانجی‌گری رئیس‌جمهور بلاروس به پیشنهاد پوتین، با هدف مذاکره برای توافق به سمت بلاروس تغییر مسیر دادند.
رسانه‌ها نیز گزارش کردند یکی از نکات توافق با واگنر، انجام برخی تغییرات در وزارت دفاع روسیه بوده است. پس از این توافق نیز بریگوژین در کانال تلگرامی خود منتشر کرد که به نیروهای خود دستور داده با هدف جلوگیری از خون‌ریزی، به پایگاه‌های صحرایی خود بازگردند.
برخی از تحلیلگران معتقدند که شورش واگنر علیه کرملین یک ضدحمله علیه روسیه و اقدامی اطلاعاتی‌امنیتی از سوی ناتو با هدف جبران ناکامی‌های اوکراین در جنگ با روسیه بوده است.
به ادعای واگنر اما این تنش‌ها در محروم‌شدن آن‌ها از تدارکات، سلاح و نقد راهبرد جنگی ارتش روسیه شکل گرفته است؛ شرایطی که کارشناسان با توجه به نقش مهم واگنر در جنگ روسیه با اوکراین، از تأثیر پررنگ آن بر ادامه جنگ می‌گویند.
برخی اما معتقدند تنش‌های به‌وجودآمده میان بریگوژین و پوتین تهدیدی برای روسیه در تضعیف ارتش این کشور در مقابله با اوکراین به شمار نمی‌آید.
ماهیت «واگنر»
واگنر شبکه‌ای از گروه‌ها و افراد مختلف با ادعای 50 هزار نیرو است که در زمینه استخدام افراد برای حضور در جنگ‌های نیابتی فعالیت دارد و تا پیش از جنگ اوکراین، فعالیت‌های نظامی‌امنیتی در کشورهایی همچون آفریقای شمالی و مرکزی، سودان، غرب لیبی، سوریه و ونزوئلا داشته است.
بر طبق گزارش‌های موجود، واگنر برای اولین بار در سال 2014 در الحاق کریمه به روسیه پدیدار شد و در حمایت نظامی ارتش روسیه در این الحاق نقش بسیاری داشت؛ سابقه فعالیت‌هایی که به گفته حسن بهشتی پور، تحلیلگر ارشد روسیه، نشان از اثرگذاری این گروه شبه‌نظامی در جنگ اوکراین دارد.
بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» معتقد است که اقدام اخیر واگنر علیه کرملین مصداق یک شورش است.
او با توضیح مختصری از فعالیت‌های پیشین این گروه شبه‌نظامی می‌گوید: «واگنر دسته‌ای مستقل از ارتش روسیه است که از سال 2014 به این طرف، در صحنه‌های مختلف به نمایندگی از روسیه عملیات‌های نظامی انجام داده است.»
این تحلیلگر روسیه با بیان اینکه شورشیان واگنر افرادی هستند که پیش از عضویت در این شبکه در زندان حضور داشته‌اند و در توافق با دولت روسیه از زندان آزاد و موردعفو قرار گرفته‌اند و دستمزد آزادی آن‌ها فعالیت در گروه شبه‌نظامی واگنر بود، ادامه میدهد: «فعالیت گروه شبه‌نظامی واگنر در مسیر اهداف نظامی روسیه است تا از این طریق مشمول عفو قرار گیرند. در صورت کشته‌شدن در جنگ نیز به خانواده‌های آن‌ها کمک خواهد شد و اگر در جنگ موفق شوند، آزادی همیشگی آن‌ها از زندان تضمین شده است.»
چرا بریگوژین علیه پوتین شورش کرد؟
به گفته این تحلیلگر ارشد روسیه، مشکل اساسی واگنر در ایجاد اقدامات تنش‌زا به اعضای آن در نظم‌ناپذیری برمی‌گردد.
او می‌گوید: «این افراد در گذشته به‌خاطر فعالیت‌های غیرقانونی در زندان و حتی برخی از آن‌ها محکوم به اعدام بودند؛ انسان‌هایی که مطمئنا در حین آزادی فعالیت‌های خارق‌العاده و البته غیرقابل‌پیش‌بینی و پرضرری از آن‌ها سر می‌زند. اعضای واگنر تا به امروز در راستای منافع روسیه و به نمایندگی از این کشور بسیار جنگیده‌اند و طی یک سال گذشته نیز در جنگ اوکراین فعالیت‌های بسیاری داشتند و به‌نوعی نیروهای پیشرو روسیه در اوکراین به‌حساب می‌آیند؛ اما درهرصورت به‌دلیل پیشینه و شرایط نامتعادلشان قابل‌اعتماد نیستند و هرلحظه ممکن است اقداماتی غیرقانونی بر ضد روسیه صورت دهند؛ به همین خاطر اعتماد کامل به آن‌ها و غافل‌شدن از آن‌ها برای روسیه خطرناک است.»
بهشتی‌پور همچنین دلایل اختلافات میان واگنر و ارتش روسیه را این‌گونه توضیح میدهد: «در حال حاضر رهبر این گروه با وزارت دفاع روسیه به اختلاف خورده است و همین موضوع باعث شد که بریگوژین رو در روی پوتین قرار گیرد؛ اختلافاتی که بر پایه نظم به وجود آمده است. وزارت دفاع روسیه خواستار بستن قرارداد با نیروهای تحت امر واگنر شد تا از این طریق چارچوبی را برای همکاری با آن‌ها مشخص کند. واگنر اما این قرارداد را نپذیرفت و خواستار فعالیت مستقل بدون دادن تعهد به هر نهاد یا سازمانی شد؛ فضایی که درنهایت، آن رودررویی و تنش نظامی را در روز شنبه ایجاد کرد. واگنر همچنین مدعی این است که ارتش روسیه مواضع آن‌ها را با موشک زده و در ادامه این حمله، آن‌ها به سمت مسکو حرکت کردند.»
او در ادامه با بیان اینکه تنش‌های به‌وجودآمده از سوی واگنر نمی‌تواند موقعیت و جایگاه پوتین را در روسیه به خطر بیندازد، می‌گوید: «شاید واگنر توانایی لازم برای اقدامات بزرگی چون فتح مسکو و سرنگونی حکومت روسیه را نداشته باشد؛ اما در هر حال این‌گونه تنش‌ها ضربه بزرگی به ارتش روسیه خواهد زد؛ چراکه ارتش خصوصی واگنر به‌شدت ضد اوکراین است و در جنگ اوکراین پیش‌قراول ارتش روسیه به‌حساب می‌آید.»
واگنر فاقد حمایت مردم روسیه است
بهشتی‌پور همچنین به اختلافات درونی روسیه و نقش آن‌ها در روند جنگ اوکراین اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در حال حاضر مصداق‌های روشنی از اختلافات درونی در روسیه وجود ندارد. از طرفی اگر روزی تصمیم بر این شود که جنگ در اوکراین به اتمام برسد، اختلافات یا مخالفت‌های داخلی در روسیه در این تصمیم مؤثر خواهد بود. اگر شورش واگنر همراهی و حمایت مردم و ارتش را با خود داشته باشد، می‌تواند در پایان جنگ اوکراین نقش‌آفرینی کند؛ در غیر این صورت، خیر.»
این تحلیلگر ارشد روسیه ادامه میدهد: « از طرفی درست است که واگنر در راستای منافع روسیه در آفریقا، آسیا و اوکراین و کریمه جنگیده؛ اما از نگاه مردم روسیه گروه خوش‌نامی نیست. سوابق رهبر و اعضای واگنر با انواع و اقسام محکومیت‌ها مانع از پیشرفت آن‌ها خارج از حوزه فعالیت‌های نظامی در ارتش روسیه شده است.»
