عدالت شهری با کیفیت مطلوب زندگی زنان در شهر

محیط شهری سالم، محیطی است که در آن توجه به دسترسی فعالیت‌ها، فضاها، خدمات، اطلاعات، اماکن و عدالت اجتماعی مد نظر قرار گیرد و حامی نقش‌های اجتماعی، عملکردهای حیاتی، نیازهای زیستی و توانمندی زنان باشد.

تاریخ انتشار: 13:06 - یکشنبه 1402/04/11
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه
عدالت شهری با کیفیت مطلوب زندگی زنان در شهر

محیط شهری سالم، محیطی است که در آن توجه به دسترسی فعالیت‌ها، فضاها، خدمات، اطلاعات، اماکن و عدالت اجتماعی مد نظر قرار گیرد و حامی نقش‌های اجتماعی، عملکردهای حیاتی، نیازهای زیستی و توانمندی زنان باشد.

در هر شهری چگونگی فعالیت‌های اجتماعی در فضا و مکان بر کیفیت زندگی تأثیر دارد. بوم‌شناسان هم به این موضوع اعتقاد دارند که توزیع فعالیت‌ها در فضا و زمان در محیط شهری باعث یا مانع دستیابی به اهداف جمعی گروه‌های مختلف اجتماعی از جمله زنان می‌شود و این نحوه توزیع بر تجربه اجتماعی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

به نظر می‌رسد اغلب فضاهای شهری در اصفهان به نسبت جنسیت زنان و مردان توزیع عادلانه نشده است و زنان اغلب نمی‌توانند به فضاهای عمومی وارد شوند و فعالیت‌های اجتماعی انجام دهند.

مثال بارز آن پارک‌ها و فضاهای سبز شهری است که با دستگاه‌ها و امکانات ورزشی تجهیز شده است؛ اما به دلیل روبازبودن آن اغلب مردان می‌توانند از این وسایل استفاده کنند.

فریبا سیدان در کتاب «زنان و کیفیت زندگی» به این موضوع اشاره دارد که برای زنان شهر خوب یا شهر باکیفیت مطلوب زندگی، شهری است که هر چه بیشتر به انواع نیازهای ویژه آن‌ها پاسخ دهد. رفع نیازها و دسترسی، یکی از مهم‌ترین خصوصیات یک شهر سالم برای زنان است.

تأمین نیازهای ویژه و دسترسی زنان به امکانات مختلف در فضای عمومی شهر و عدم محدودیت تحرک، به خاطر ترس از خشونت را می‌توان معیار توانمندی و کیفیت مطلوب زندگی زنان در شهر دانست؛ این در حالی است که تمایزهای آشکاری میان نیازها، فعالیت‌ها، کنش‌ها و چگونگی بهره‌برداری از فضاهای شهری در میان زنان و مردان به چشم می‌خورد.

تأمین کیفیت زندگی عینی زنان در شهرها با برآورده‌شدن نیازهای ویژه آن‌ها و تأمین منابع مادی و لازم برای محقق‌کردن ملزومات اجتماعی شهروندی‌شان همراه است.

در برخی از پارک‌های شهر، جایگاهی برای مردان بازنشسته تعبیه شده است تا آن‌ها بتوانند در این فضاها علاوه بر مشارکت و تعامل اجتماعی و گفت‌و‌گو با یکدیگر، بازی‌های فکری انجام دهند. چنین فضایی در پارک شهید رجایی وجود دارد.

اگر تدابیر مدیریت شهری به گونه‌ای باشد که برای زنان بازنشسته هم چنین مکان‌هایی تعبیه شود، آن‌ها هم می‌توانند همچون مردان در مکانی مشخص و در کنار یکدیگر بازی کنند؛ این‌گونه است که عدالت  اجتماعی در شهر برقرار شده است.

بررسی جایگاه زنان در شهرها بسیار ضرورت دارد؛ چراکه زنان یکی از تأثیر‌گذارترین گروه‌ها در شهر هستند و حق مسلم آن‌هاست از امکانات و تجهیزات بهره‌مند شوند.

زنان علاوه بر اینکه نیمی از جامعه شهری محسوب می‌شوند، در تولید، رشد و تربیت نسل نیز نقش اساسی دارند؛ بنابراین مطلوبیت مکان از دیدگاه آن‌ها شادی را در فضای شهر منتشر می‌کند؛ اما زنان نسبت به مردان حضور کم‌رنگ‌تری در فضاهای شهری دارند.

عواملی که برای عدم حضور زنان در جامعه وجود دارد عبارت‌است از: مردانه بودن و احساس ناامنی در فضا، محدود شدن آزادی زنان، نداشتن شغل و… . به‌طورکلی وجود نظم و سلسله مراتب در انواع فضای شهری در شهر اسلامی است که استفاده برابر زنان و مردان از فضاهای شهری را در به دنبال خواهد داشت.

عدالت در شهر اسلامی برخورداری مساوی زن و مرد ازفضاهای شهری را نشان می‌دهد؛ بنابراین به‌عنوان یک اصل در برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای شهری باید مد نظر قرار گیرد.

فضاهای شهری به عنوان بستر زندگی و فعالیت شهروندان باید با توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌های میان افراد و گروه‌های جنسی، سنی و اجتماعی، محیطی امن، سالم و جذاب را برای همه افراد از جمله زنان فراهم می‌کند و پاسخ‌گوی نیازهای اساسی و انسانی و بهبود کیفیت زندگی آن‌هاست.

از دیدگاه بوم‌شناسی، گسترش شهرها و مشکلات حاصل از موجب افزایش بروز نابرابری‌های اجتماعی به ویژه نابرابری‌های جنسیتی شده است. این پدیده با توجه به مردانه‌بودن طراحی‌ها و برنامه ریزی‌های شهری و به دلیل دسترسی ضعیف به امکانات و خدمات شهری مناسب از کیفیت زندگی زنان به شدت کاسته است.

همچنین افزایش فراگیر زندگی شهری در گرو کاهش نابرابری‌های جنسیتی و افزایش فرصت‌های برابر جنسیتی، نسلی، طبقه اجتماعی، افراد دارای معلولیت و گروه‌های شهروندی است؛ بنابراین با نادیده‌گرفتن نیازهای فضایی، امنیتی و مکانی زنان در شهر، محیط‌های شهری به گونه محیط‌هایی جنسیتی ظاهر می‌شوند که برای آن‌ها مخاطره‌آمیز است.

به دنبال چنین تقسیم‌بندی‌هایی زنان از بهر‌مندی از فضاهای عمومی و به دنبال آن فرایند مشارکت عمومی باز می‌مانند و جداسازی دنیای عمومی، کاری، قدرت سیاسی و اقتصادی از سکونت‌های شهری به نوعی جداسازی زنان از فضاهای عمومی و بازگرداندن آن‌ها به فضاهای خصوصی است.

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

- دیدگاه شما، پس از تایید سردبیر در پایگاه خبری اصفهان زیبا منتشر خواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که به غیر از زبان‌فارسی یا غیرمرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد‌شد

3 × یک =