مرکز آمار، پژوهشی انجام داده و نتایجش را منتشر کرده که براساس آن رشد قیمت‌ها در این بخش حبابی است. نتایج عملیات سنجش حباب مسکن در مراکز استان‌ها که با «نسبت قیمت به اجاره» انجام می‌شود نشان می‌دهد در ۳۱مرکز استان، دمای قیمت خانه و آپارتمان غالب شهرهای کشور در وضعیت قرمز یا زرد است. به این معنی که سطح قیمت آپارتمان‌ها و خانه‌ها در عمده شهرهای بزرگ کشور در مقایسه با اجاره‌بها، به بالاترین نسبت رسیده یا در حال رسیدن به سقف متعارف است. بیشترین نسبت قیمت به اجاره مسکن در شهرهای اراک، شهرکرد، اردبیل، شیراز، اصفهان و زنجان قابل مشاهده است. جالب آنکه علاوه بر این ۲۲ مرکز استان، هشت شهر مرکز استان دیگر نیز در محدوده «زرد» به لحاظ نسبت قیمت به اجاره ملک قرار دارند.
بازار مسکن؛ بازار تقلبی قفل‌شده
کمال اطهاری، کارشناس اقتصاد مسکن به اصفهان‌زیبا می‌گوید: بازار مسکن یک بازار تقلبی قفل شده است و واژگانی مثل حباب و رکود درباره‌اش صدق نمی‌کند. با واژه حباب و نتایج این پژوهش مخالف هستم. اطهاری تصریح می‌کند: 80درصد سرمایه‌های بانک‌های ورشکسته در بخش مسکن و مستغلات است و منجر شده بازار تقلبی شکل بگیرد، در دوره‌ای که معاملات وجود ندارد قیمت مسکن افزایش می‌یابد، هم‌زمان با افزایش قیمت دلار بانک‌ها ورشکسته محسوب می‌شوند و ناچارند برای پرداخت سود بانکی ارزش دارایی‌های خود را افزایش دهند. این کارشناس اقتصاد مسکن اذعان می‌کند: حباب زمانی شکل می‌گیرد که معاملات افزایش پیدا کند و این معاملات پیوسته به صورت فزاینده افزایش پیدا خواهد کرد؛ در این شرایط ارزش مصرفی و دارایی مسکن دست به دست هم می‌دهند، بانک‌ها نیز تسهیلات بدون پشتوانه پرداخت می‌کنند و حباب قیمتی در بخش مسکن شکل می‌گیرد، ولی در کشور ما این اتفاق نیفتاده است.اطهاری عنوان می‌کند: این بانک‌ها هستند که بین خودشان معامله می‌کنند و قیمت مسکن را افزایش می‌دهند این معاملات صوری است در حالی که وقتی حباب شکل می‌گیرد معاملات واقعی است. در ایران مدت‌هاست بخش مسکن قفل شده و معامله‌ای صورت نمی‌گیرد، ولی قیمت‌ها با افزایش نرخ دلار افزایش پیدا می‌کند. او ادامه می‌دهد: مسکن یک کالای ریالی است و اگر بانک‌ها نتوانند بهای مسکن را افزایش دهند، سریعا ورشکست می‌شوند؛ الان هم بانک مرکزی، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان سکوت کرده‌اند و برای همین بازارمسکن تقلبی شده است.
حباب قیمتی چطور شکل می‌گیرد؟
از سوی دیگر بیت‌الله ستاریان، تحلیلگر بازار مسکن نیز حبابی‌بودن قیمت مسکن را رد می‌کند و به اصفهان زیبا می‌گوید: واژه حباب، زمانی به قیمت یک کالا اطلاق می‌شود که عرضه و تقاضای آن کالا در بازار با هم برابر باشد، اما در اثر فعالیت‌های دیگری، یک قیمت کاذب برای آن ایجاد شود. ستاریان ادامه می‌دهد: قاعده شکل‌گیری حباب در بخش مسکن این‌گونه است که بازار مسکن رونق داشته باشد و در کنارش سایر بخش‌های اقتصادی کشور نیز به روش‌های مختلف به بازار مسکن ارزش کاذب دهند؛ در این صورت حباب در بازار مسکن شکل می‌گیرد. برای مثال در شرایطی که به بیش از 90 درصد ارزش مسکن، تسهیلات اختصاص داده شود و در این شرایط عرضه و تقاضا هم متعادل باشد، حباب قیمتی در بازار مسکن شکل می‌گیرد. ستاریان می‌افزاید: در شرایط کنونی این اتفاق نیفتاده است که صحبت از شکل‌گیری حباب در بازار مسکن می‌شود، صحبت از حباب قیمتی به نوعی آدرس غلط‌دادن به مردم و فرافکنی است این اتفاق به‌خصوص در کشورهایی مانند ایران که نیاز به مسکن برطرف نشده و تقاضا برای این کالا تشنه عرضه است، رخ نداده و بنابراین نمی‌توان به حباب قیمت اعتقاد داشت؛ بلکه هر آنچه در این حوزه ببینیم نتیجه رابطه عرضه و تقاضاست و هر کالای دیگری هم که به جای مسکن باشد همین وضعیت را تجربه خواهد کرد. این تحلیلگر بازار مسکن تأکید می‌کند: مشکل اصلی بازار مسکن به ناکارآمدی بازارهای موازی ارتباط پیدا می‌کند؛ زمانی که تولید با مشکل مواجه می‌شود و بازارهای سکه و طلا و ارز ثبات ندارند، شرایط به همین روال است و سرمایه‌ها وارد بازار مسکن نمی‌شود.
بازار مسکن در دست دلال‌ها
در این میان برخی کارشناسان اقتصادی می‌گویند تا زمانی که قیمت دلار کاهش پیدا نکند، هر طرحی هم سیاست‌گذاران برای کاهش قیمت‌ها در بخش مسکن مطرح کنند، با شکست مواجه می‌شود. محمدرضا شهنام پور، کارشناس اقتصادی به اصفهان زیبا می‌گوید: دلالان و واسطه‌گران از همدیگر خرید می‌کنند و قیمت‌ها را در بخش مسکن افزایش می‌دهند، دلال‌ها با معامله هم درآمدشان را افزایش می‌دهند و هم قیمت‌ها را در بازار به سطحی می‌رسانند که تمایل دارند. شهنام‌پور اذعان می‌کند: قیمت مسکن در تهران رشد خودش را کرده است و این افزایش قیمتی در بخش مسکن به شهرهای بزرگ انتقال پیدا کرده است.
او می‌گوید: بیشتر پیمانکاران بخش مسکن که قرارداد هم منعقد کرده‌اند با مشکل مواجه شده‌اند، باافزایش قیمت دلار ساخت و عرضه مسکن نیز با موانعی روبه‌رو می‌شود، تمامی این مشکلات به خاطر افزایش قیمت دلار است و تازمانی که نرخ پایه ثابت نشود، هر طرحی هم که سیاست‌گذاران برای رونق‌بخشی به بازار مسکن ارائه دهند، با بن‌بست روبه‌رو می‌شود.
