بی‌تحرکی بدتر از کرونا

آمارها در حوزه «کم‌تحرکی» ایرانیان از یک هشدار جدی خبر می‌دهد؛ هشداری که بی‌توجهی به آن جز مرگ‌ومیر نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت و سهل‌انگاری در این خصوص باعث شده طی سال‌های اخیر شاهد وخیم‌شدن وضعیت سلامت مردم باشیم و ادامه این روند در سال‌های آینده فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر را به دنبال خواهد داشت. میانگین شیوع کم‌تحرکی در کشور به ۵۶درصد رسیده و دراین‌بین کم‌تحرکی، عامل ۸۲درصد از مرگ‌ومیرها در ایران است که به‌طور حتم این وضعیت متناسب با شیوع ویروس کرونا تشدید می‌شود. این در حالی است که کم‌تحرکی در بین زنان ۶۴درصد و سهم کم‌تحرکی در بین مردان ۴۶درصد است.
طبق اطلاعات مرکز ملی آمار ایران در سال۹۶، معادل ۵۱,۱درصد از مردم ایران فعالیت ورزشی دارند و در مقابل آن ۴۹,۹درصد مردم کشور اساسا ورزش نمی‌کنند. ممکن است سؤال پیش آید این نرخ رشد بیماری و نرخ رشد کم‌تحرکی چگونه با این ۵۱درصد هم‌خوانی دارد؟
تحلیل صورت‌گرفته از سوی فدراسیون ورزش‌های همگانی نشان می‌دهد تنها ۳۵درصد از ۵۱درصد مردمی که ورزش می‌کنند به میزان لازم و کافی ورزش می‌کنند و اگر در مجموع نگاه کنیم تقریبا از جمعیت کل نیز احتمالا همان ۳۵درصد هستند که به میزان مناسب از نظر روز و ساعات تعریف شده فعالیت ورزشی دارند که این نوع ورزش‌ها باعث کاهش عوارض کم‌تحرکی خواهد شد و سلامت را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
درعین‌حال باید اعلام کرد حدود ۶۵ درصد مردم ایران یا ورزش نکرده یا به میزان کافی ورزش نمی‌کنند تا این‌گونه بتوانند تأثیرات مثبت خود را در سلامت فردی و اجتماعی کشور نشان دهند. ورزش مناسب برای هر رده سنی متفاوت است، به‌طور مثال از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام شده که میزان مناسب ورزش برای افراد بزرگ‌سال ۱۵۰ دقیقه در هفته با شدت متوسط است اما در کودکان روزی یک ساعت بازی توصیه می‌شود، بنابراین متناسب با شرایط سنی درصورتی‌که شرایط سلامت روح و جسم مدنظر قرار گیرد میزان مناسب ورزش تعریف شده است.
نایب‌رئیس فدراسیون ورزش‌های همگانی درباره نقش ورزش همگانی در کاهش بیماری‌های غیرواگیردار گفت: باید در کنار ورزش و فعالیت منظم، به موضوع تغذیه سالم، خواب کافی و نداشتن استرس دقت داشته باشیم. این فاکتورها نشان می‌دهد ورزش به تنهایی نمی‌تواند ما را از وضعیت وخیم حاضر خارج کند. در حال حاضر به ازای هر ایرانی، بودجه فدراسیون ورزش‌های همگانی ۵۴ تومان است. بودجه کل ورزش همگانی کشور که مصوب شده به ازای هر ایرانی ۶۰۰ تومان است؛ این رقم نشان می‌دهد که با این وضعیت کاری از پیش نخواهیم برد. ضربه‌ای که کم‌تحرکی در کشور وارد و هزینه ایجاد می‌کند، 3درصد تولید ناخالص داخلی است. رضا شجیع در پاسخ به این پرسش که آیا با الزام اجبار و تصویب قانون، می‌توان ورزش همگانی را جزوی از سبک زندگی مردم قرار داد یا خیر، گفت: کشوری مانند چین با تصویب قوانینی به اسم مقررات ملی آمادگی جسمانی، مردم را به انجام ورزش مجاب می‌کند. در روش‌های مبتنی بر اجبار به محض برداشته‌شدن عامل اجبار، عامل گرایش به ورزش نیز از بین می‌رود. بنابراین بهترین حالت ممکن این است که با آگاهی‌بخشی، ورزش را به صورت عادت نهادینه در زندگی کودکان وارد کنیم؛ اما متأسفانه به دلیل سبک زندگی و کم‌تحرکی کودکان، وضعیت چاقی آن‌ها رو به افزایش است و در واقع به‌جای فرهنگ‌سازی، فرهنگ‌سوزی می‌کنیم.
دولت‌ها با هدف قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا به زور و اجبار متوسل شده‌اند و تدابیر سختگیرانه‌ای را برای مردم در نظر گرفته‌اند. بااین‌حال آمار تکان‌دهنده مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در مقابل آمار پنج برابری ناشی از بیماری‌های غیرواگیر شاید خیلی به چشم نیاید؛ اما بسیج رسانه، انتشار روزانه آمار مرگ و قدرت سرایت ویروس به مؤلفه‌هایی تبدیل شده است تا این خطر جدی هر روز به مردم گوشزد شود. در حالی که بیماری‌های غیرواگیر سالانه پنج برابر میزان مرگ‌ومیر ثبت‌شده کرونا را رقم زده است، در نظر گرفتن بودجه ۶۰۰ تومانی برای ورزش همگانی هر ایرانی نمی‌تواند راه برون‌رفت از وضعیت نگران‌کننده‌ای باشد که در سال‌های آینده شرایط وخیم‌تری را ایجاد خواهد کرد. به نظر می‌رسد اگر دولتمردان و مسئولان تصمیم‌گیر برای کشور می‌خواهند در سال‌های آینده میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر کمتر شود و سونامی «مرگ» را شاهد نباشیم، باید بودجه ورزش برای هر ایرانی را افزایش دهند و زمینه آگاهی‌بخشی و بیشتر شدن فضا و سرانه ورزش در کشور را فراهم کنند.