«این شماره را ذخیره کنید تا درصورت فیلتر اینستاگرام ازمحل جدید فروشگاه اطلاع پیدا کنید.» این متن استوری کسب‌وکارهای زیادی درطول یک هفته گذشته است. آمار مرکز پژوهشی بتا نــشــان مــی‌دهد اکــنون حــدود یک‌میلیون صفـــحه اینـــستاگرامی، کسب درآمد حداقلی دارد و هرکدام از این صفحات، منبع درآمد ماهانه یک یا چند نفر است. درمقابل طرح صیانت کسب‌وکارهای اینستاگرامی را با چالش روبه‌رو خواهد کرد.
پرحاشیه ترین خبر تابستانی چه بود؟
طرح «صیانت از حقوق کاربران در فــضـــای مـــجازی و ســـامـــان‌دهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در هفته دوم مرداد در مجلس مطرح و تصویب شد تا به پرحاشیه‌ترین خبر روزهای تابستانی سال 1400 بدل شد. این طرح درحالی موافقت و امضای نمایندگان مجلس را کسب کرد که اجرای آن به معنای فیلتر شدن گوگل، اینستاگرام و … است و فعالان در این شبکه‌های مجازی باید به پلتفرم‌های ایرانی کوچ کنند. انتشار اخبار تصویب طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس اسلامی نگرانی را به جان افرادی انداخته است که در فضای مجازی مشغول به کار هستند و نان خود را از راه کسب‌وکارهای آنلاین در می‌آوردند.
چند درصد ایرانی از اینترنت استفاده می‌کنند؟
تعداد کاربران اینترنت در ایران در دهه گذشته زیاد نبود و افراد کمی از اینترنت استفاده می‌کردند؛ ولی شمار فعالان فضای مجازی در دهه جاری روند افزایشی پیدا کرد و شیوع ویروس کرونا باعث شده استفاده از اینترنت در کشور افزایش یابد. به گزارش ایلنا، عبدالرضا نوروزی، نایبرئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران با اشاره به گسترش اینترنت گفت: «افراد از کودکان گرفته تا سالمندان درگیر دنیای اینترنت شده‌اند؛ به طوری که در پنج سال اخیر هر روز 640 هزار نفر در دنیا برای اولین بار آنلاین می‌شوند. طبق آمار از میان حدود 82 میلیون ایرانی تقریبا 73میلیون نفر یعنی 89 درصد در حال استفاده از اینترنت هستند.» بر این اساس 89 درصد مردم از اینترنت استفاده می‌کنند و از این تعداد نزدیک به 57 درصد ایرانی‌ها یعنی 47 میلیون نفر در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند.
چه تعداد کسب‌وکار اینترنتی درکشور وجود دارد؟
تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی در سال‌های گذشته مانند تعداد کاربران در فضای مجازی افزایش یافته است، براساس آمار وزارت صمت صدور نماد اعتماد الکترونیکی از 9هزار و ۵۴۱ مورد در ۱۰ ماه نخست سال ۹۸ به ۲۷ هزار و ۴۳۹ مورد در ۱۰ ماه نخست سال 99 (یعنی حدود سه برابر بیشتر) رسید و روند صعودی تعداد مجوز کسب وکارهای آنلاین تا پایان سال نیز ادامه پیدا کرد. همچنین تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی بدون مجوز هم‌پا با مجوزدارها از سال 99 تاکنون افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد زیادی از کسب‌وکارهای مجازی در اینستاگرام فعالیت می‌کنند و طبق آمار اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی تعداد افراد شاغل در اینستاگرام تا قبل از شیوع بیماری کرونا ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر بود؛ ولی این رقم پس از همه‌گیری کرونا به بیش از ۳۰۰ هزار نفر رسید. عادل طالبی، دبیر انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی در این باره توضیح داد: «گمانه‌زنی‌هایی در خصوص وجود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار کسب‌وکار خرد و خانگی در اینستاگرام وجود دارد.» البته این تعداد کسب‌وکار فقط در اینستاگرام فعال هستند و هزاران کسب‌وکار دیگر نیز در اینترنت فعالیت دارند. به گزارش ایلنا، عبدالرضا نوروزی، نایبرئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران بیان داشت: «سالانه سه میلیون نفر به استفاده‌کنندگان اینترنت در ایران اضافه می‌شود و 46 درصد ایرانی‌ها به خرید اینترنت اعتقاد جدی دارند.»
تکلیف کسب‌وکارها با اجرای طرح صیانت چه می‌شود؟
مسئولان وعده طراحی پلتفرم‌های ایرانی مشابه اینستاگرام را در مدت هشت ماه داده‌اند تا میلیون‌ها کاربر اینستاگرامی در ایران به این پلتفرم‌ها کوچ کنند.
به گزارش مهر، نصرالله پژمان‌فر، نایبرئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و طراح طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی گفت: «در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار شغل در فضای مجازی وجود دارد که پایدار نیست؛ ولی با اجرای طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی ۱۰میلیون اشتغال پایدار در فضای مجازی ایجاد خواهد کرد.» درنتیجه اجرای طرح صیانت نه‌تنها مانع کسب‌وکار نمی‌شود؛ بلکه تأثیر بسزایی در کاهش تعداد بیکاران دارد. درمقابل تجربه نشان داده پروژه طراحی نرم‌افزارهای ایرانی مانند سروش و… موفقیت‌آمیز نبود و رضایت مردم را کسب نکرد، علاوه بر این جزئیات طراحی پلتفرم‌های ایرانی و نحوه اشتغال‌زایی آن‌ها مشخص نیست.
