صادرات مؤلفهای تأثیرگذار بر استفاده بهینه از ظرفیتهای تولیدی صنعت سنگ است؛ درواقع با شکلگیری تقاضای بینالمللی میتوان ظرفیتهای بدون استفاده و راکد در این بخش را به کار گرفت و نقدینگی را در واحدهای تولیدی سنگ به جریان انداخت. با این حال آنطور که باید و شاید از ظرفیتها و توانمندیهای صنعت سنگ اصفهان استفاده نمیشود.
استان اصفهان سهم 50درصدی تولید سنگ فراوری را به خود اختصاص داده است و یکسوم واحدهای سنگبری کشور در اصفهان قرار دارد؛ به همین دلیل قطب صنعت سنگ ایران بهشمار میرود؛ اما موانع ریزودرشتی که پیش پای صادرکنندگان سنگ قرار گرفته است، مانع بهره گیری از قابلیتهای این صنعت میشود.
بازگشت ارز بهوسیله صادرکنندگان سنگ و بیثباتی نرخ ارز که منجر به نوسان قیمتها میشود، مشکلاتی هستند که صادرکنندگان سنگ اصفهان با آن مواجهاند. صادرکنندگان اصفهان حرفشان این است که آمار مشخصی از صادرات سنگ دردسترس نیست و به آمار گمرک نمیتوان اعتنا کرد. بااینحال آنچه در عمل مشخص است، صادرات سنگ اصفهان مانند گذشته رونق ندارد.
با خصوصیها مشورت شود
معادن سنگ اغلب جزو معادن کوچک و متوسط هستند. به غیر از چند معدن انگشتشمار که در کشور وجود دارند، باقی معادن آسیبپذیر هستند؛ درنتیجه باید سیاستهایی که برای این حوزه اعمال میشود، بهدنبال توسعه و رونقبخشیدن به این بخش باشد.
حرف فعالان بخش خصوصی این است که صادرات به یک برنامه منسجم و باثبات و هماهنگ با دیگر بخشهای اقتصاد کشور نیاز دارد. نمیتوان به صورت جزیرهای برای صنعت سنگ برنامهریزی کرد؛ یعنی نمیتوان یک برنامه منفرد و جدا از کلیت اقتصاد کشور و بیارتباط با ساختار کلی برای این بخش در نظر گرفت.
دولت و مجلس موظف هستند برای اتخاذ تصمیمهای مهم، تشکلهای صنفی را طرف مشورت خود قرار دهند و به توصیههای تشکلها با دقت، توجه کنند؛ ولی آنچه در عمل اتفاق میافتد، بیتوجهی کامل به توصیههای تشکلهای تخصصی و انجام اموری است که تشکلها مخالفت صریح و مستدل خود را با آنها اعلام کردهاند؛ضمن اینکه تصمیمهای خلقالساعه و سلیقهای نیز نتیجهای جز اختلال در برنامه صادرات صنعت سنگ نخواهد داشت.
بازگشت ارز حاصل از صادرات یک نمونه از تصمیمهایی است که منجر شده صادرکنندگان انگیزهای برای بازاریابی و صادرات نداشته باشند.
نرخ ارز تثبیت شود
اینطور که یک صادرکننده سنگ اصفهان به «اصفهانزیبا» میگوید، عراق و کشورهای حوزه خلیجفارس خریدار سنگ اصفهان هستند ؛ضمن اینکه صادرکنندگانی هم هستند که سنگ اصفهان را به کشورهای اروپایی صادر میکنند؛ البته آمار مشخصی از میزان صادرات سنگ دردسترس نیست و نمیتوان به آمار گمرک اتکا کرد. اما بهطورکلی میتوان گفت حجم صادرات سنگ اصفهان متوسط است.
عادل هدایتپور تصریح میکند: «تعهد ارزی اصلیترین مشکل صادرکنندگان سنگ اصفهان است که باید متولیان برای حلوفصل آن تلاش کنند؛ ضمن اینکه ثبات نرخ ارز نیز برای صادرکنندگان دارای اهمیت است؛ چون افزایش نرخ ارز باعث میشود قیمتگذاری سنگ برای صادرات نوسان داشته باشد.»
هدایتپور خاطرنشان میکند: «تولیدکنندگان سنگ باید روی بخش تولید تمرکز داشته باشند؛ مگر اینکه مجموعه مجزایی برای صادرات تشکیل دهند؛ درغیراینصورت صادرات سنگ بهوسیله شرکتهای بازرگانی باید انجام شود. صادرات سنگ اصفهان روبهرشد است؛ ولی ما توانمندی بیشتری در این بخش داریم.»
بازاریابی سنگ ضعف دارد
این صادرکننده سنگ بیان میکند: «میزان صادرات سنگ اصفهان درمقایسه با رقبا پایین است؛ این در حالی است که تنوع منابع در حوزه داریم و در این حوزه در جایگاه ششم قرار گرفتهایم. درواقع ایران میتواند تأمینکننده عمده نیاز سنگ سایرکشورها باشد؛ ولی بازاریابی در این بخش ضعف دارد.» هدایتپور ادامه میدهد: «برای تقویت بخش بازاریابی هم دولتیها باید حمایت کنند و هم اینکه کارخانههایی که به بازاریابی خارجی تمایل دا ند، در نمایشگاه موردحمایت قرار گیرند و بخشی از هزینههای نمایشگاهشان از سوی دولت پرداخت شود. درحال حاضر یک غرفه در امارات حداقل یک میلیارد تومان باید هزینه کند تا غرفهای در حد قابل قبول داشته باشد.»
این صادرکننده سنگ اصفهان اظهار میکند: «کارخانههای سنگ کوچکمقیاس هستند و تجهیزاتشان قدیمی است؛ تجهیزات قدیمی نیز منجر به افت بهرهوری میشود. ضمن اینکه در تأمین مواداولیه نیز با مشکل مواجهاند. در برخی مواقع ممکن است واردکنندگان مواداولیه را نگه دارند و به تولیدکنندگان اختصاص ندهند.»
مشوق صادراتی راه گشاست
درنظرگرفتن مشوق و پشتیبان برای رونقبخشیدن به صادرات سنگ یکی از حمایتهایی است که میتواند بر پیداکردن بازارهای جدید صادراتی تأثیرگذار باشد؛ همچنین دولت میتواند با حمایت از معدنکاران برای حضور در نمایشگاههای بین المللی، واحدها را به بازارهای هدف نزدیک کند و به واحدها برای تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش در بخش صادرات یاری برساند. این کار میتواند از طریق بانک توسعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات و صندوق سرمایهگذاری بیمه معادن نیز انجام شود.
از سوی دیگر، فعالان عرصه سنگ باید شرایط خود را در داشتن قابلیت صادراتی تقویت کنند. اولین مرحله این است که به دانش صادراتی دست پیدا کنند و آموزش ببینند که چطور و با چه روشهایی محصول خود را در بازارهای صادراتی عرضه کنند و به فروش برسانند. همچنین تولیدکننده باید به سمت تولید کیفی حرکت کند. فراموش نکنیم که با واردکردن دستگاههای پیشرفته برای فراوری سنگ یا بومیسازی آنها در کشور میتوان به این امر مهم دست یافت.
از سوی دیگر، تولیدکنندگان باید بهسمت تولید کیفی حرکت کنند. از طریق واردکردن دستگاههای پیشرفته برای فراوری سنگ یا بومیسازی آنها در کشور میتوان به این امر مهم دست یافت.
